(TNTS) Theo các dược điển cổ, cá ngựa (hải mã) đã được người xưa sử dụng làm thực phẩm chữa bệnh từ hàng trăm năm trước.
Công dụng chữa bệnh của cá ngựa rất đa dạng như: chữa chứng mệt mỏi, suy nhược cơ thể; viêm nhiễm; các bệnh về hô hấp; các bệnh về tim và hệ tuần hoàn, thận, gan và thậm chí cá ngựa còn được dùng để trị chứng khó sinh ở phụ nữ… Nhưng, công dụng được nhiều người trong dân gian quan tâm nhất là chữa chứng suy giảm khả năng tình dục!
Ở miền Tây, có một số khu chợ chuyên bán loại đặc sản này, quanh năm bày bán cá ngựa các loại, từ cá sống cho đến cá khô, rượu tăng lực ngâm cá ngựa… đang dần nổi tiếng trong những năm gần đây.
Chợ cá ngựa "lên đời"
Trong các tỉnh giáp với vùng biển phía tây Tổ quốc thì Phú Quốc, Kiên Giang được xem như là một mỏ cá ngựa tự nhiên lớn nhất. Du khách tới thị trấn Dương Đông, thị trấn An Thới, xã Hàm Ninh, dạo quanh từ chợ nhỏ đến chợ lớn đều ngạc nhiên khi chứng kiến cảnh người ta bày bán cá ngựa như tôm tép. Cá ngựa ở đây đủ màu, đủ chủng loại, có con màu trắng, có con màu đen, màu vàng, màu cam… có con đã chết, có con còn sống, nhảy trong thau chậu lách chách. Bất cứ sạp hàng nào bán cá khô thì hầu như đều có bán cá ngựa, nên chẳng ai buồn treo bảng "nơi đây có bán cá ngựa"...
Mấy năm trước, ngư dân trên đảo khi bắt được cá ngựa đều coi như cá biển thường, chưa ai nghĩ đến chuyện bán buôn cá ngựa bởi ở vùng biển này nó nhiều như... muỗi. Thế rồi, khoảng năm 2002, du khách tới đây có dịp nhấm nháp cơm cá ngựa chiên giòn, "phát hiện" ra loại cá thuộc loại "hàng độc" ở chốn thị thành lại là thứ cá thường ngày trong bữa cơm ở miệt chân quê, giá rẻ như bèo, nên mua về làm quà. Ngư dân xóm biển chất phác, bán buôn thiệt thà, nên con cá ngựa Phú Quốc tự lúc nào đã trở thành món quà đầu tiên mà du khách nghĩ đến khi tới chơi ở hòn đảo này.
Người này truyền miệng người kia, cá ngựa chiên giòn, rượu cá ngựa bồi bổ… dần dà "lên đời", trở thành loại đặc sản. Khách đông, ngư dân các làng chài Phú Quốc có thêm thu nhập từ nghề đánh bắt cá ngựa, các vùng biển trước đây vẫn thường là chỗ trú ẩn an toàn cho loài cá này sinh sôi nảy nở bắt đầu bị… "càn quét". Cá ngựa sống ẩn núp theo các rặng san hô, rong tảo, ngư dân lặn hụp men theo đó dùng vợt hay lưới đánh bắt. Mùa đánh bắt cá ngựa kéo dài nhưng từ tháng 1 đến tháng 3 là sôi động nhất. Ở vùng biển Phú Quốc, cá ngựa có hai loại là cá có gai và không gai. Loại không gai được mối lái thu mua nhanh hơn vì khi ngâm rượu ít nổi rong rêu như cá có gai.
Dù là loại gì, cứ hễ là cá ngựa thì cũng bị… bắt. Và bắt mãi cũng hết. Cá ngựa hiếm hàng nên bắt đầu tăng giá, đồng thời phát sinh một số tệ trạng đi kèm.
Biến tướng cá ngựa
Dạo một vòng quanh chợ ở Phú Quốc, chúng tôi gặp ông V.S - một hộ dân kinh doanh cá ngựa lâu đời ở thị trấn An Thới - và được biết giá cá ngựa nóng từ Tết năm ngoái đến nay. Cụ thể, cá ngựa khô loại 1 (khoảng 32 con được 100g) giá 7,5 - 8 triệu đồng/kg, cá khô loại 2 (khoảng 55 con được 100g) giá 7 - 7,5 triệu đồng/kg, cá khô loại 3 giá 3 triệu đồng. Theo ông V.S, khô cá ngựa loại 1 và 2 được ưa chuộng bởi chưng rượu nhìn sang trọng và công dụng hữu hiệu hơn cá nhỏ, đem tặng rất đẹp lòng người. Còn khô cá nhỏ thường được mua ngâm uống trong gia đình cho thư giãn gân cốt. Giá cá ngựa sống 1 kg hiện nay từ 1,8 - 2,4 triệu đồng, bình quân 3 kg cá ngựa tươi chế được 1 kg cá ngựa khô.
Ông T. C - người bán rượu cá ngựa uy tín - kể: "Hồi đó cá ngựa ở đây nhiều, lại ít người mua, nên mua bán thật thà như đếm. Nay cá ngựa thành đặc sản, đông người bán, kéo theo lắm trò. Bây giờ, mua cá ngựa du khách có kinh nghiệm phải bấm bụng cá, xem đuôi từng con để phân biệt cá nguyên chất hay cá bị bơm cho tăng cân. Cá ngựa lớn hay bị tiêm hột gà, rau câu cho thêm nặng ký. Nếu mua trúng ngay những con cá ngựa "bụng bự" này thì chỉ khoảng 60-70 con là được 1 kg, thay vì 90-100 con/kg như trước đây…". Với con cá ngựa còn sống thì có thể bóp bụng từng con để biết có bơm tạp chất hay không, còn con cá đã sấy khô, bụng cứng ngắc, thì… đành chịu. Ban đầu, những người có kinh nghiệm chỉ cho nhau cách xem cá ngựa là nhìn đuôi cá, nếu đuôi thẳng băng, không cong lên thì đích thị là cá bị bơm. Thế nhưng, cách xem cá này nhanh chóng bị những con buôn gian lận "trị" ngay, đối với mấy tay cao thủ "độ cá" thì việc chỉnh cái đuôi cá thẳng thành đuôi cong là "chuyện nhỏ". Thậm chí, một số người còn "chơi" tinh vi hơn: lấy chì bấm vào khô cá cho cá nặng cân. Chưa hết, theo ông P., con cá ngựa quý nhất là cặp mắt nhưng khi phơi khô thì hay bị kiến đục, nhiều con buôn đã "khắc phục sự cố" bằng cách… làm mắt giả cho cá!
Tóm lại, có đến 1.001 cách làm cho thương hiệu cá ngựa Phú Quốc bị mất uy tín trong tay những gian thương. Những người kinh doanh cá ngựa đàng hoàng ở các khu chợ đều biết tỏng ai thường bán cá ngựa bơm nhưng vì sợ bị ghét, bị trả thù, đành chọn giải pháp im lặng.
Coi chừng bổ… chửng!
Đã có nhiều người mua phải những đặc sản "cá ngựa trời ơi" của mấy gian thương, nhưng không phải ai cũng biết mình bị lừa - kể cả sau khi mua. Theo kinh nghiệm, ông V.S cho biết con cá ngựa khô bị bơm rau câu hay hột gà nếu đem ngâm rượu thì các chất này ọc ra khiến ly rượu nổi lợn cợn váng vàng hoặc trắng. Còn với cá ngựa bị bấm chì thì chỉ đến khi con cá tan rã, uống hết mới thấy mẩu chì trong... chai rượu.
Cách đây vài tháng ông H. ở xã Hàm Ninh đang bơm tạp chất vào cá ngựa thì bị cơ quan chức năng phát hiện. Nhưng, đây chỉ là một vụ việc mang tính nhỏ lẻ. Để kiểm tra hàng trăm cơ sở, các điểm nhỏ lẻ bán cá ngựa ở xã Hàm Ninh, thị trấn An Thới, thị trấn Dương Đông... không phải chuyện dễ dàng. Các điểm bán cá ngựa gian lận, nếu bị kiểm tra phát hiện, liền đổ thừa tại mua lại của người lạ, không biết cá bị bơm tạp chất là... xong, chỉ bị xử lý hành chính. Hậu quả cuối cùng vẫn thuộc về những du khách mê... cá ngựa.
 |
Cá ngựa ở Phú Quốc bày bán như tôm tép ngoài đồng
|
Ở miền Tây, có một số khu chợ chuyên bán loại đặc sản này, quanh năm bày bán cá ngựa các loại, từ cá sống cho đến cá khô, rượu tăng lực ngâm cá ngựa… đang dần nổi tiếng trong những năm gần đây.
Chợ cá ngựa "lên đời"
Trong các tỉnh giáp với vùng biển phía tây Tổ quốc thì Phú Quốc, Kiên Giang được xem như là một mỏ cá ngựa tự nhiên lớn nhất. Du khách tới thị trấn Dương Đông, thị trấn An Thới, xã Hàm Ninh, dạo quanh từ chợ nhỏ đến chợ lớn đều ngạc nhiên khi chứng kiến cảnh người ta bày bán cá ngựa như tôm tép. Cá ngựa ở đây đủ màu, đủ chủng loại, có con màu trắng, có con màu đen, màu vàng, màu cam… có con đã chết, có con còn sống, nhảy trong thau chậu lách chách. Bất cứ sạp hàng nào bán cá khô thì hầu như đều có bán cá ngựa, nên chẳng ai buồn treo bảng "nơi đây có bán cá ngựa"...
Hồi đó cá ngựa ở đây nhiều, lại ít người mua, nên mua bán thật thà như đếm. Nay cá ngựa thành đặc sản, đông người bán, kéo theo lắm trò. Bây giờ, mua cá ngựa du khách có kinh nghiệm phải bấm bụng cá, xem đuôi từng con để phân biệt cá nguyên chất hay cá bị bơm cho tăng cân. Cá ngựa lớn hay bị tiêm hột gà, rau câu cho thêm nặng ký...
Ông T.C - bán rượu cá ngựa uy tín ở Phú Quốc |
Người này truyền miệng người kia, cá ngựa chiên giòn, rượu cá ngựa bồi bổ… dần dà "lên đời", trở thành loại đặc sản. Khách đông, ngư dân các làng chài Phú Quốc có thêm thu nhập từ nghề đánh bắt cá ngựa, các vùng biển trước đây vẫn thường là chỗ trú ẩn an toàn cho loài cá này sinh sôi nảy nở bắt đầu bị… "càn quét". Cá ngựa sống ẩn núp theo các rặng san hô, rong tảo, ngư dân lặn hụp men theo đó dùng vợt hay lưới đánh bắt. Mùa đánh bắt cá ngựa kéo dài nhưng từ tháng 1 đến tháng 3 là sôi động nhất. Ở vùng biển Phú Quốc, cá ngựa có hai loại là cá có gai và không gai. Loại không gai được mối lái thu mua nhanh hơn vì khi ngâm rượu ít nổi rong rêu như cá có gai.
Dù là loại gì, cứ hễ là cá ngựa thì cũng bị… bắt. Và bắt mãi cũng hết. Cá ngựa hiếm hàng nên bắt đầu tăng giá, đồng thời phát sinh một số tệ trạng đi kèm.
Biến tướng cá ngựa
Dạo một vòng quanh chợ ở Phú Quốc, chúng tôi gặp ông V.S - một hộ dân kinh doanh cá ngựa lâu đời ở thị trấn An Thới - và được biết giá cá ngựa nóng từ Tết năm ngoái đến nay. Cụ thể, cá ngựa khô loại 1 (khoảng 32 con được 100g) giá 7,5 - 8 triệu đồng/kg, cá khô loại 2 (khoảng 55 con được 100g) giá 7 - 7,5 triệu đồng/kg, cá khô loại 3 giá 3 triệu đồng. Theo ông V.S, khô cá ngựa loại 1 và 2 được ưa chuộng bởi chưng rượu nhìn sang trọng và công dụng hữu hiệu hơn cá nhỏ, đem tặng rất đẹp lòng người. Còn khô cá nhỏ thường được mua ngâm uống trong gia đình cho thư giãn gân cốt. Giá cá ngựa sống 1 kg hiện nay từ 1,8 - 2,4 triệu đồng, bình quân 3 kg cá ngựa tươi chế được 1 kg cá ngựa khô.
 Vì hám lợi nên nhiều người bơm tạp chất cho cá nặng cân |
Ông T. C - người bán rượu cá ngựa uy tín - kể: "Hồi đó cá ngựa ở đây nhiều, lại ít người mua, nên mua bán thật thà như đếm. Nay cá ngựa thành đặc sản, đông người bán, kéo theo lắm trò. Bây giờ, mua cá ngựa du khách có kinh nghiệm phải bấm bụng cá, xem đuôi từng con để phân biệt cá nguyên chất hay cá bị bơm cho tăng cân. Cá ngựa lớn hay bị tiêm hột gà, rau câu cho thêm nặng ký. Nếu mua trúng ngay những con cá ngựa "bụng bự" này thì chỉ khoảng 60-70 con là được 1 kg, thay vì 90-100 con/kg như trước đây…". Với con cá ngựa còn sống thì có thể bóp bụng từng con để biết có bơm tạp chất hay không, còn con cá đã sấy khô, bụng cứng ngắc, thì… đành chịu. Ban đầu, những người có kinh nghiệm chỉ cho nhau cách xem cá ngựa là nhìn đuôi cá, nếu đuôi thẳng băng, không cong lên thì đích thị là cá bị bơm. Thế nhưng, cách xem cá này nhanh chóng bị những con buôn gian lận "trị" ngay, đối với mấy tay cao thủ "độ cá" thì việc chỉnh cái đuôi cá thẳng thành đuôi cong là "chuyện nhỏ". Thậm chí, một số người còn "chơi" tinh vi hơn: lấy chì bấm vào khô cá cho cá nặng cân. Chưa hết, theo ông P., con cá ngựa quý nhất là cặp mắt nhưng khi phơi khô thì hay bị kiến đục, nhiều con buôn đã "khắc phục sự cố" bằng cách… làm mắt giả cho cá!
Tóm lại, có đến 1.001 cách làm cho thương hiệu cá ngựa Phú Quốc bị mất uy tín trong tay những gian thương. Những người kinh doanh cá ngựa đàng hoàng ở các khu chợ đều biết tỏng ai thường bán cá ngựa bơm nhưng vì sợ bị ghét, bị trả thù, đành chọn giải pháp im lặng.
Coi chừng bổ… chửng!
Đã có nhiều người mua phải những đặc sản "cá ngựa trời ơi" của mấy gian thương, nhưng không phải ai cũng biết mình bị lừa - kể cả sau khi mua. Theo kinh nghiệm, ông V.S cho biết con cá ngựa khô bị bơm rau câu hay hột gà nếu đem ngâm rượu thì các chất này ọc ra khiến ly rượu nổi lợn cợn váng vàng hoặc trắng. Còn với cá ngựa bị bấm chì thì chỉ đến khi con cá tan rã, uống hết mới thấy mẩu chì trong... chai rượu.
 Khô cá ngựa |
Cách đây vài tháng ông H. ở xã Hàm Ninh đang bơm tạp chất vào cá ngựa thì bị cơ quan chức năng phát hiện. Nhưng, đây chỉ là một vụ việc mang tính nhỏ lẻ. Để kiểm tra hàng trăm cơ sở, các điểm nhỏ lẻ bán cá ngựa ở xã Hàm Ninh, thị trấn An Thới, thị trấn Dương Đông... không phải chuyện dễ dàng. Các điểm bán cá ngựa gian lận, nếu bị kiểm tra phát hiện, liền đổ thừa tại mua lại của người lạ, không biết cá bị bơm tạp chất là... xong, chỉ bị xử lý hành chính. Hậu quả cuối cùng vẫn thuộc về những du khách mê... cá ngựa.
Bài & ảnh: Thanh Dũng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét