Phố Hàng Đào

Ổi Quảng Bá, cá Hồ Tây/ Hàng Đào tơ lụa làm say lòng người. Câu ca dao cổ từ lâu đã khắc sâu vào tâm trí biết bao thế hệ những người con yêu mến đất Thăng Long về hình ảnh một con phố buôn bán nổi tiếng của Hà Nội: phố Hàng Đào.

Phố Hàng Đào. (Ảnh tư liệu)

Nằm ngay phía bắc Hồ Gươm, dài khoảng 260m, chạy dài theo hướng bắc - nam, phố Hàng Đào được coi là đường trục chính của 36 phố phường. Phía Nam của phố là quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, sát bờ hồ Hoàn Kiếm. Đầu phía bắc là phố Hàng Ngang. Cũng như mọi con phố khác ở Hà Nội, tên gọi của phố Hàng Đào cũng có một ý nghĩa lịch sử riêng của nó.

Sở dĩ người ta gọi là phố Hàng Đào bởi xưa kia, phố chuyên bán các loại vải nhuộm đỏ, nhuộm hồng và rất nhiều màu khác nữa. Từ thế kỉ thứ 15, 16, người dân từ nhiều nơi khác nhau, đặc biệt là từ Hải Dương, đã đến đây lập nên phường Đại Lợi chuyên làm nghề nhuộm tơ lụa, khiến cho Hàng Đào trở thành một trung tâm nhuộm tơ lụa và nhiễu sầm uất nhất Hà Nội thời bấy giờ. Những phiên chợ vải của phố thu hút mọi làng dệt tứ xứ đến mua bán như the từ La Cả, La Khê; lĩnh từ làng Bưởi ven Hồ Tây; gấm, vóc của Vạn Phúc… Hiện nay vẫn còn tấm bia có từ năm 1706 ghi rõ tên cụ tổ sư nghề nhuộm là người của phường và là thành hoàng làng tại số nhà 90A. Sau này khi nghề nhuộm màu chuyển sang phố Cầu Gỗ thì phố Hàng Đào lại chuyển thành phố bán các hàng tấm: the, lụa, lượt, là, cấp, đũi, băng, sa, xuyến, chồi…

Năm 1986, khi có chính sách đổi mới của Nhà nước, mở cửa nền kinh tế thị trường, hội nhập kinh tế thế giới thì phố Hàng Đào bừng dậy với sự xuất hiện của hàng loạt những cửa hàng tạp hóa, đồng hồ, quần áo may sẵn, nhiều nhà cao tầng, làm thay đổi hoàn toàn diện mạo con phố cổ Hàng Đào. Hàng Đào trở thành phố du lịch chuyên bán đồ cho du khách nước ngoài.

Người Hàng Đào từ lâu vẫn nổi tiếng là người thanh lịch, con người của “Kinh Kỳ” kiểu cách đến thành cầu kì, hào nhoáng. Mặc dù là phố buôn bán nhưng Hàng Đào lại được coi là cái nôi của văn hóa và phong trào yêu nước kháng Pháp năm 1907. Chính tại ngôi nhà số 10 và 63 ngày nay, cụ Lương Văn Can cùng các sĩ phu yêu nước đã lập nên phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục, nhằm thực hiện cải cách xã hội Việt Nam dưới thời thuộc Pháp. Mục đích của phong trào là: khai trí cho dân, phương tiện được hoạch định: mở những lớp dạy học không lấy tiền (để đúng với cái tên là nghĩa thục) và tổ chức những cuộc diễn thuyết để trao đổi tư tưởng cùng cổ động trong dân chúng. Tuy nhiên sau đó, phong trào đã bị thực dân Pháp thẳng tay đàn áp, cụ Lương Văn Can đã bị đày đi Côn Đảo, và con cụ là Lương Ngọc Quyến cũng hi sinh anh dũng trong cuộc khởi nghĩa Thái Nguyên (1917) của Đội Cấn vang bóng một thời.

Hiện nay, diện mạo của phố cổ Hàng Đào đã hoàn toàn thay đổi. Vẫn đóng vai trò là phố buôn bán chính, sầm uất, đông đúc nhất Hà Nội, nhưng phố Hàng Đào chuyên bán quần áo phục vụ khách du lịch và người dân Hà thành. Từ năm 2006, UBND quận Hoàn Kiếm cho phép thành lập tuyến phố đi bộ Chợ Đêm Hàng Đào - Đồng Xuân vào các tối thứ sáu, bẩy, chủ nhật. Chợ chủ yếu bán các mặt hàng thủ công mỹ nghệ, tơ lụa truyền thống, đồ lưu niệm, và cả hàng quán giới thiệu văn hóa ẩm thực Hà Nội, thu hút rất nhiều khách du lịch đến thăm quan. Tuyến phố đi bộ trên Chợ Đêm Hàng Đào - Đồng Xuân thực sự đã tạo nên một nét văn hóa hoàn toàn mới của Thủ đô, một nếp sinh hoạt thương mại mang đậm chất văn hóa.

Mọi du khách khi đến thăm Hà Nội đều có những cảm nhận rất riêng về phố Hàng Đào, nhưng chắc chắn đều có chung một cảm nhận rằng: Phố Hàng Đào rất cổ kính nhưng cũng rất hiện đại. Cổ kính bởi nơi đây vẫn còn ghi dấu những di tích cổ của một thời vang bóng như di tích trường Đông Kinh Nghĩa Thục tại số nhà 10; Miếu Đồng Lạc tại số nhà 31; Đình Hoa Lộc Thị ở số nhà 90A (là đình của người làng Đan Loan, thờ vọng thành hoàng làng Đan Loan là Triệu Xương và phu nhân Phương Dung và ông tổ nhuộm vải xưa); Đình Đồng Lạc ở số nhà 38 thờ thần Bạch Mã, Linh Lang, Cao Sơn. Hiện đại bởi đây là con phố du lịch và là trung tâm buôn bán lớn của phố cổ Hà Nội.

Hàng Đào nay lúc nào cũng tấp nập kẻ bán người mua. Diện mạo Hàng Đào có thể đã thay đổi nhiều, nhưng những nét đẹp văn hóa nơi đây sẽ trường tồn mãi với thời gian.

Phố Hàng Đào. (Ảnh tư liệu)

Nằm ngay phía bắc Hồ Gươm, dài khoảng 260m, chạy dài theo hướng bắc - nam, phố Hàng Đào được coi là đường trục chính của 36 phố phường. Phía Nam của phố là quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, sát bờ hồ Hoàn Kiếm. Đầu phía bắc là phố Hàng Ngang. Cũng như mọi con phố khác ở Hà Nội, tên gọi của phố Hàng Đào cũng có một ý nghĩa lịch sử riêng của nó.

Sở dĩ người ta gọi là phố Hàng Đào bởi xưa kia, phố chuyên bán các loại vải nhuộm đỏ, nhuộm hồng và rất nhiều màu khác nữa. Từ thế kỉ thứ 15, 16, người dân từ nhiều nơi khác nhau, đặc biệt là từ Hải Dương, đã đến đây lập nên phường Đại Lợi chuyên làm nghề nhuộm tơ lụa, khiến cho Hàng Đào trở thành một trung tâm nhuộm tơ lụa và nhiễu sầm uất nhất Hà Nội thời bấy giờ. Những phiên chợ vải của phố thu hút mọi làng dệt tứ xứ đến mua bán như the từ La Cả, La Khê; lĩnh từ làng Bưởi ven Hồ Tây; gấm, vóc của Vạn Phúc… Hiện nay vẫn còn tấm bia có từ năm 1706 ghi rõ tên cụ tổ sư nghề nhuộm là người của phường và là thành hoàng làng tại số nhà 90A. Sau này khi nghề nhuộm màu chuyển sang phố Cầu Gỗ thì phố Hàng Đào lại chuyển thành phố bán các hàng tấm: the, lụa, lượt, là, cấp, đũi, băng, sa, xuyến, chồi…

Năm 1986, khi có chính sách đổi mới của Nhà nước, mở cửa nền kinh tế thị trường, hội nhập kinh tế thế giới thì phố Hàng Đào bừng dậy với sự xuất hiện của hàng loạt những cửa hàng tạp hóa, đồng hồ, quần áo may sẵn, nhiều nhà cao tầng, làm thay đổi hoàn toàn diện mạo con phố cổ Hàng Đào. Hàng Đào trở thành phố du lịch chuyên bán đồ cho du khách nước ngoài.

Người Hàng Đào từ lâu vẫn nổi tiếng là người thanh lịch, con người của “Kinh Kỳ” kiểu cách đến thành cầu kì, hào nhoáng. Mặc dù là phố buôn bán nhưng Hàng Đào lại được coi là cái nôi của văn hóa và phong trào yêu nước kháng Pháp năm 1907. Chính tại ngôi nhà số 10 và 63 ngày nay, cụ Lương Văn Can cùng các sĩ phu yêu nước đã lập nên phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục, nhằm thực hiện cải cách xã hội Việt Nam dưới thời thuộc Pháp. Mục đích của phong trào là: khai trí cho dân, phương tiện được hoạch định: mở những lớp dạy học không lấy tiền (để đúng với cái tên là nghĩa thục) và tổ chức những cuộc diễn thuyết để trao đổi tư tưởng cùng cổ động trong dân chúng. Tuy nhiên sau đó, phong trào đã bị thực dân Pháp thẳng tay đàn áp, cụ Lương Văn Can đã bị đày đi Côn Đảo, và con cụ là Lương Ngọc Quyến cũng hi sinh anh dũng trong cuộc khởi nghĩa Thái Nguyên (1917) của Đội Cấn vang bóng một thời.

Hiện nay, diện mạo của phố cổ Hàng Đào đã hoàn toàn thay đổi. Vẫn đóng vai trò là phố buôn bán chính, sầm uất, đông đúc nhất Hà Nội, nhưng phố Hàng Đào chuyên bán quần áo phục vụ khách du lịch và người dân Hà thành. Từ năm 2006, UBND quận Hoàn Kiếm cho phép thành lập tuyến phố đi bộ Chợ Đêm Hàng Đào - Đồng Xuân vào các tối thứ sáu, bẩy, chủ nhật. Chợ chủ yếu bán các mặt hàng thủ công mỹ nghệ, tơ lụa truyền thống, đồ lưu niệm, và cả hàng quán giới thiệu văn hóa ẩm thực Hà Nội, thu hút rất nhiều khách du lịch đến thăm quan. Tuyến phố đi bộ trên Chợ Đêm Hàng Đào - Đồng Xuân thực sự đã tạo nên một nét văn hóa hoàn toàn mới của Thủ đô, một nếp sinh hoạt thương mại mang đậm chất văn hóa.

Mọi du khách khi đến thăm Hà Nội đều có những cảm nhận rất riêng về phố Hàng Đào, nhưng chắc chắn đều có chung một cảm nhận rằng: Phố Hàng Đào rất cổ kính nhưng cũng rất hiện đại. Cổ kính bởi nơi đây vẫn còn ghi dấu những di tích cổ của một thời vang bóng như di tích trường Đông Kinh Nghĩa Thục tại số nhà 10; Miếu Đồng Lạc tại số nhà 31; Đình Hoa Lộc Thị ở số nhà 90A (là đình của người làng Đan Loan, thờ vọng thành hoàng làng Đan Loan là Triệu Xương và phu nhân Phương Dung và ông tổ nhuộm vải xưa); Đình Đồng Lạc ở số nhà 38 thờ thần Bạch Mã, Linh Lang, Cao Sơn. Hiện đại bởi đây là con phố du lịch và là trung tâm buôn bán lớn của phố cổ Hà Nội.

Hàng Đào nay lúc nào cũng tấp nập kẻ bán người mua. Diện mạo Hàng Đào có thể đã thay đổi nhiều, nhưng những nét đẹp văn hóa nơi đây sẽ trường tồn mãi với thời gian.