Chiếc bánh báo hiếu của người Thái

Đối với một số tộc họ người Thái Nghệ An, món hó moọc nhất thiết phải có trong mâm cúng tổ tiên vào những dịp rằm tháng bảy hay còn gọi là lễ báo hiếu.

Làm hó moọc trong ngày rằm tháng bảy chính là thể hiện lòng biết ơn của con cháu với ông bà tổ tiên và là dịp để họ hàng sum họp ăn cùng một mâm cỗ, truyền lại cho con cái những kinh nghiệm sống, kinh nghiệm làm ăn cũng như đối nhân xử thế trong cuộc sống.

Nguyên liệu chuẩn bị để làm moọc cũng đơn giản không kém, thường là những thứ có sẵn trong nhà hay ngoài vườn. Gạo tẻ được ngâm từ tối hôm trước, sáng hôm sau mới dùng cối giã cho thật nhuyễn, gạo càng nhuyễn thì khi trộn với nhân thịt và gia vị càng đều, moọc ăn càng dẻo.

Hó moọc có thể chọn nhiều loại nhân, nhưng chủ đạo vẫn dùng nhân bằng thịt gà hoặc cá tùy theo khẩu vị và sở thích mỗi gia đình. Ngày nay, để tiện chế biến hơn nhiều gia đình người Thái còn dùng nhân thịt lợn hay thịt bò làm cho hương vị từng loại moọc rất đa dạng.

Hó mọc trong mâm cúng của người Thái miền tây nam Nghệ An.

Còn một nguyên liệu nữa quan trọng không kém đó là nõn của cây chuối mà lại phải là chuối rừng. Nhưng ở các bản người Thái sinh sống ven khe con suối thì việc tìm một cây chuối rừng là điều không khó. Gạo, thịt và nõn chuối đều được băm hay giã cho thật nhỏ sau đó trộn tất cả chung với nhau rồi mới nêm gia vị.

Gia vị cũng là một phần tạo nên điều đặc biệt của mỗi món ăn. Ngoài muối còn có thêm hạt dổi nướng, ớt xanh và hạt “mác khén”. Nếu nhân moọc là thịt gà thì khi nêm gia vị sẽ thêm củ sả thái nhỏ giã dập và có thể thêm chút lá chanh để tăng thêm mùi thơm. Chỉ nghe thôi tưởng chừng cũng đơn giản nhưng để làm được hó moọc thật ngon cho vừa lòng khách thưởng thức cũng là cả một sự khéo léo của các mẹ, các chị nơi đây.

Khi đã trộn đều tất cả các nguyên liệu là đến lúc chuẩn bị gói bánh. Gói moọc lại không cầu kì và đòi hỏi sự khéo tay như các loại bánh nếp, bánh tẻ ở miền xuôi.

Xúc từng thìa moọc lớn vào cho vào những tấm lá chuối rửa sạch cắt gọn xếp lớp dày vừa phải và gói thật chặt. Gói xong, moọc được xếp vào nồi hông bằng gỗ hông trong khoảng thời gian 1 giờ khi moọc toả mùi thơm đặc trưng của gạo, của thịt chín là được. Thao tác này gần giống như người miền xuôi vẫn hay đồ xôi. Khi moọc chín nhấc ra khỏi hông và xếp gọn vào chiếc sọt nan đặt cẩn thận trong gian bếp cho nguội sau đó mới đem ra thờ cúng tổ tiên.

Hó moọc khi chế biến đã cho gia vị vừa miệng nên khi thưởng thức thường không ăn kèm với món ăn khác. Bóc một gói moọc đã tỏa ra mùi thơm rất đặc biệt. Độ dẻo của gạo, vị bùi của thịt, vị ngọt của nõn chuối quyện lẫn mùi thơm của hạt cay tiêu rừng, hạt dổi thật không gì bằng. Khách đến chơi vừa có thể nhẩn nha ăn moọc vừa nhâm nhi li rượu đượm sương núi miền cao.

Phạm Thị Nhung