SGTT.VN - Bắc Giang vốn nổi tiếng với các làng nghề thủ công truyền thống như làng gốm, làng làm bánh đa nem Thổ Hà, rượu làng Vân, làng mây tre đan Tăng Tiến, làng bún Đa Mai, mỳ Chũ – Lục Ngạn… Nhưng có lẽ ổn định và thịnh vượng nhất phải kể đến nghề làm bánh đa làng Kế.
Bánh đa, món ăn phổ biến ở các tỉnh phía Bắc, nhiều tỉnh có nghề làm bánh đa nhưng nổi tiếng thơm ngon và nhiều người ưa thích là bánh làng Kế. Món bánh được các thương buôn khắp nơi về lấy hàng, nhờ vậy ngày càng nhiều thực khách biết đến món bánh truyền thống này. Ngay cả việc được gửi đi xa biếu người thân và có dịp đến Bắc Giang nhiều du khách tìm mua cho kỳ được.
Đến làng Kế, thành phố Bắc Giang hôm nay, hình ảnh đầu tiên là đầy dẫy những quán hàng quạt, nướng bày bán la liệt bánh đa dọc các khu phố nhỏ với cảnh mua bán tấp nập đông vui.
Bánh được sản xuất ở làng Dĩnh Kế, thành phố Bắc Giang. Người làng làm bánh đa quanh năm, chỉ trừ những ngày mưa không thể phơi bánh, phải đem sấy khô nên bà con làm ít hơn. Chị Nguyễn Thị Nghiên, 45 tuổi, người làng Kế cho biết, gia đình chị đã có đến ba thế hệ làm bánh đa, từ bố mẹ, đến vợ chồng chị và giờ là những người con của chị đang tiếp tục theo nghề này. Chị Nghiên kể, xóm của chị giờ có hơn 30 hộ theo nghề làm bánh đa và là việc mưu sinh chính của dân trong làng. Trung bình giá bán mỗi chiếc từ 10 – 15 ngàn đồng, mỗi ngày chị Nghiên bán được khoảng 100 – 200 chiếc. “Dù làm vất vả nhưng thu nhập cũng khá nên nghề này chẳng những không bị mai một mà ngày càng mở rộng và phát triển hơn trước”, chị Nghiên nhận định.
|
Việc nướng bánh trên lửa than cần khéo léo đảo tay đều cho bánh không bị cháy mà chín giòn. Ảnh: Nguyễn Văn Hưởng
|
Để được những chiếc bánh đa thơm ngon, giòn tan và đậm đà phải qua nhiều công đoạn. Chọn gạo cho vào ngâm với nước chừng hai đến ba giờ, sau vớt ra cho cơm nguội, khoai lang vào trộn đều với muối và bóp cho thật đều, nhuyễn. Đem xay thành bột mới tráng bánh, chị Nghiên nói, tráng phải đều tay, chiếc bánh càng dày, đặc bột thì bánh càng ngon. Quá trình tráng sẽ rắc đậu phộng thái nhỏ và mè sống lên mặt bánh. Xong, phơi khô, bảo quản kỹ trong túi nilông, khi cần đem ra nướng.
Việc nướng trên lửa than khá tinh tế, chiếc bánh ngon hay không còn phụ thuộc vào công đoạn này, đòi hỏi phải có sự khéo léo, đảo đều tay sao cho bánh không bị cháy mà chín giòn đều.
Xưa kia bánh đa Kế là món ăn thôn quê, nay bánh xuất hiện cả trên những bàn tiệc sang trọng, những nhà hàng cao cấp của xứ Bắc. Vị bùi của cơm nguội, khoai lang cùng hương vị beo béo của đậu phộng, vừng khiến chiếc bánh giòn thơm quyến rũ. Đặc biệt, bánh đa Kế mà xúc với chim câu băm nhỏ rang riềng thì càng hấp dẫn và đúng điệu. Bánh đa Kế là một trong những sản phẩm làng nghề tiêu biểu được tỉnh Bắc Giang chọn mang đi giới thiệu, triển lãm ở nhiều địa phương trong cả nước.
BÀI VÀ ẢNH: NGUYỄN VĂN HƯỞNG
Dĩnh Kế là một xã thuộc Tp Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang nằm dọc theo Quốc lộ 1A, tuyến Hà Nội-Lạng Sơn, một làng nghề nổi tiếng với đặc sản là chiếc bánh đa. Bánh đa Kế là một món ăn bình dị, dân dã nhưng chứa đựng trong đó bao hương vị, đậm đà quê chất Bắc Giang. Những chiếc bánh đa với hình yên ngựa vàng bóng, vị bùi, thơm mùi lạc, vừng, khoai lang... đã trở thành món quà không thể thiếu đối với du khách đến thăm hoặc chỉ ghé qua Bắc Giang một lần.
Xã Dĩnh Kế, xưa kia vốn có tên là Phượng Nhỡn thuộc Phủ Lạng Thương - Trấn Kinh Bắc. Một mảnh đất giàu truyền thống văn hoá, cách mạng, quê hương của vị trạng nguyên tài, đức Giáp Hải(1515-1585). Đặc biệt, vùng đất này đã khai sinh ra nghề làm bánh đa độc đáo, gia truyền hàng trăm năm nay.
Những ngày nắng, ai đi qua Dĩnh Kế cũng thấy một màu trắng của những chiếc bánh đa to, tròn trên những chiếc giàn phơi, dọc theo quốc lộ 1A, trong đường làng, ngõ xóm, sân nhà. Và như thế, thử hỏi ai không tò mò, ai không muốn khám phá, thử ăn chiếc bánh ngay tại làng nghề?
Dĩnh Kế có 12 thôn: thôn Chợ, Sau, Tiêu... với hàng trăm mái nhà nằm san sát và biết bao người thợ đang nhanh tay say bột, tráng, quạt bánh tạo những chiếc bánh đa cho mọi người thưởng thức.
 |
Ban đầu chiếc bánh đa làm từ nguyên liệu chính là sắn. Nhưng trong quá trình làm thì người dân nơi đây thấy rằng sắn là nguyên liệu khó làm vì nó rất dính, bắt bụi và cả những côn trùng, không đảm bảo vệ sinh, chất lượng chiếc không cao nên họ tìm cách cải tiến, thay thế sắn dần bằng gạo tẻ. Từ đó, họ thấy chất lượng chiếc bánh được nâng lên rõ rệt. Để làm nên những chiếc bánh thơm ngon, béo giòn, vị bùi thì phải trải qua nhiều công đoạn, thao tác của người thợ. Họ chọn gạo tẻ ngon, không dính, đem ngâm khoảng 12-13 tiếng, sau đó đem xay vỡ, phải xay hai lần để bột được kĩ, nhuyễn, mịn, sờ tay vào bột phải mát, lọc hết bụi bẩn. Theo 2 nghệ nhân già của làng Kế hiện nay là bà Nguyễn Thị Dự (75 tuổi) ông Trần Đức Như (78 tuổi) thì: "để cho ra lò một chiếc bánh đa Kế hoàn hảo phải trải qua rất nhiều công đoạn phức tạp. Trước tiên phải biết đến cách xay gạo thành bột. Bột phải nhuyễn, mịn và được sàng lọc hết những hạt bụi, bẩn. Sau đó người làm bánh phải căn lượng bột gạo cho chuẩn để trộn bột nở vào". Lạc đem thái thủ công từng hạt thành những lát thật mỏng, khoai lang thái thành sợi dài 5-7cm. Anh Cự ở thôn Chợ chia sẻ: "khâu quan trọng là tráng bánh, đòi hỏi kĩ thuật đặc biệt khéo léo của người thợ mà không phải ai cũng làm được, tráng nhẹ tay, bánh phẳng, đều phụ gia, đường kính khoảng 40cm". Bánh tráng xong được đem phơi hai lần cho khô kiệt. Và khâu cuối cùng là quạt để tạo hình dáng cho bánh. Người thợ Dĩnh Kế quạt bánh thủ công bằng than hoa nên chiếc bánh nở đều, đầy đặn, không bị méo mó, cháy sém như những loại bánh đa khác. Bánh đa Kế nhìn thật giải dị với hình yên ngựa nhưng ăn lại rất giòn, ngon có vị thơm, béo, bùi của vừng lạc, khoai lang, xốp nở phồng to của những chiếc bóng trên bề mặt.
Bánh đa Kế đã trở thành một đặc sản, một món ăn dân dã, bình dị nổi tiếng trong và ngoài nước: Nga, Singapore. Du khách đến đây không chỉ được thưởng thức vị ngon của bánh đa ngay nơi làm ra, mua được bánh đa chính gốc làng nghề về làm quà mà còn được thăm đền Dĩnh Kế(còn gọi là Nghè Cả). Đây là một công trình kiến trúc cổ theo kiểu thức dân tộc với kỹ thuật chạm khắc đẹp và tinh xảo, tài nghệ. Đền thờ Cao Sơn, Quý Minh đại vương - hai vị tướng của Hùng Vương phò vua giúp nước. Đồng thời là nơi đặt bia Phượng Nhỡn, Bảo Lộc, trong đó có trạng nguyên Giáp Hải (còn gọi là trạng Kế ). Cạnh đền Dĩnh Kế là chùa Đống Nghiêm (còn gọi là chùa Kế ), một công trình kiến trúc cổ - một trung tâm thờ Phật của nhân dân trong xã. Chùa còn giữ được nhiều pho tượng đẹp, nhiều cổ vật và những tài liệu quý có giá trị lịch sử, văn hoá. Chùa có tên " Nguyên cổ tích danh lam Đống Nghiêm Tư " dựng năm Cảnh Hưng thứ 2 ( 1759 ). Đặc biệt, nếu du khách đến vào mùa xuân thì có thể tham gia lễ hội chùa Dĩnh Kế vào ngày mồng 4 tháng giêng, đó là sinh hoạt Phật giáo lớn của tăng ni, phật tử, các tín đồ cùng khách địa phương.
Vietbao (Theo: simplevietnam
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét