Cháo nước cốt dừa - cá lóc kho khô

Mỗi con người, ai cũng có tuổi thơ. Tuổi thơ ở đô thành có đèn lồng, có ánh nến lung linh, những món đồ chơi sặc sỡ...; còn thời thơ ấu đồng quê có ụ rơm, cây bình bát đầy trái, con chuồn chuồn kim khom lưng đạp nước, những lon sữa bò được đục từng lỗ nhỏ, gắn với thanh tre mà kéo lóc cóc quanh sân... Trong tôi có một tuổi thơ quanh cái chái bếp đầy ám khói mỗi bữa chiều mưa, bên những thanh củi khô cũng chợt ẩm ướt vì gió. Giờ đây, góc cạnh và sự phồn hoa của đô thành mỗi một ngày thêm đong đầy trong cuộc sống, cái tuổi thơ đồng quê ít ỏi theo thời gian cứ lùi dần vào ký ức. Nhưng thật lạ, năm nào cũng vậy, hễ mùa mưa về ngang phố thị, nghe trời trở lạnh và những đám mây len vào lòng, tôi lại nhớ về chái bếp xa xưa, nhớ thanh củi ươn ướt gió, đặc biệt là nồi cháo nước cốt dừa - mẻ cá lóc kho khô mà hai má con cùng nấu; ngoài trời, trong không gian, mưa về chầm chậm, bong bóng phập phồng...

    ... Tỉ mẩn cạo ít bụi vỏ còn sót lại trên trái dừa khô mà má đã lột lớp vỏ cứng bên ngoài, tôi khoái chí nhìn cái sọ dừa tròn lẳn, bóng láng. Má nói má để dành trái dừa này đã mấy bữa rồi, đặng nấu nồi cháo nước cốt dừa ăn với cá lóc kho khô - món khoái khẩu của hai cha con. Tôi lụi hụi chuẩn bị bàn nạo dừa, múc sẵn ca nước mưa để má dùng vắt nước cốt dừa mà trong lòng hí hửng. Lần nào nấu món này, tôi cũng thấy má vắt lấy ít nước dừa cốt cho vào tô, phần nước dừa dảo thì thay nước nấu cháo. Biết má bữa nay “thết đãi”, cha tôi sớm nay đi cuốn câu, đem mớ cá ra chợ bán, đã dành lại vài con cá lóc tròng trọng, rọng trong rổ. Trong lúc đợi những thanh củi cháy giòn ngon, má thoắng một cái đã làm sạch mấy con cá, rồi cắt cá ra từng lát bằng ngón tay, cho vào mẻ ướp. 

    Bắc nồi cháo lên lò, ngọn lửa liếm láp quanh nòng, không còn nghe khói cay xè sống mũi như khi mới nhóm. Mùi hạt gạo mới nở bung lẫn trong hương dừa thơm lưng lức, má dặn không được lại gần, nhưng tôi vẫn thấy rõ từng hạt bong bóng cháo nổ bùm bụp rất nhỏ trong nồi. Khi gần nhắc nồi cháo xuống, má mới cho tô cốt dừa vào, khuấy đều. Nồi cháo dừa thơm và béo lựng. 

    Ngọn lửa dần dà tắt, bếp lò chỉ còn vài tia lửa nhỏ luồn lách qua những hòn than củi vỡ vụn, hừng hực nóng. Má bắc mẻ cá đã ướp lên, chẳng mấy chốc mẻ cá kho dậy mùi thơm, nước cá kẹo sền sệt và đượm mật màu dừa. Cũng lạ, má vừa cho cả ớt giã dầm dập vừa cho cả bột tiêu vào, có lẽ vì thế món cá kho khô ăn với cháo dừa có vị cay nồng đậm đà hơn món cá kho bình thường !

    Trời vẫn lay lắt mưa, vừa về tới nhà là cha liền cột vội chiếc xuồng mà vào nhà thay áo. Tôi làm “nhiệm vụ” sắp mâm. Cả gia đình nhỏ ngồi quây quần quanh bữa ăn đạm bạc : nồi cháo dừa - mẻ cá lóc kho khô... Hai cha con khen lấy khen để má nấu ăn ngon nhất trên đời. Tôi hít hà khi ăn trúng phải ớt, còn cha thì là “đệ nhất” - má hay bảo cha: “Ông này ăn ớt như ăn dưa dậy hà !”... Lắm lúc, gió thốc hông chái bếp, bụi mưa tạt vào bực cửa...

BA QUÊ