Lươn bung củ chuối - hương vị mùa hè xanh

Được thưởng thức lươn bung củ chuối là một trong những trải nghiệm thú vị cho ngày hè tình nguyện của chúng tôi. Mỗi lần nhớ về Đại Đồng, nhớ về kỷ niệm vui mùa hè xanh, chúng tôi lại đọc vui câu ca để nhớ lại hương vị của món ăn dân dã: "Cá rô quyện với nồi rang/ Còn như củ chuối, lươn vàng quyện nhau"...

Có dịp "tình nguyện" về xã Đại Đồng, Thạch Thất, Hà Nội, chiến sĩ Mùa hè xanh bọn tôi được người dân nơi đây đãi món lươn bung củ chuối. Hương vị dân dã đậm đà đã trở thành món ngon đặc biệt với những sinh viên quen cơm bụi thành phố.

Mùa mưa tháng 8 chuẩn bị Tết Trung thu cũng là mùa lươn vào vụ. Những con lươn đồng nhờ nước cả tìm mồi nên béo vàng óng mượt. Tôi đã từng ăn lươn nấu cháo, lươn xào sả ớt nhưng lươn bung củ chuối thì lần đầu mới được thưởng thức.

Lươn vàng to bằng ngón chân cái, da óng mượt mới đơm từ đồng về, nhìn chưa quen thấy hơi sờ sợ vì ở chợ Hà Nội chỉ nhìn những con lươn đen, nhỏ - ăn loại ấy thì không ngậy và béo như lươn vàng. Chỉ cần dùng tro bếp và lá chuối khô vuốt qua là lươn đã sạch nhớt, mổ bụng bỏ ruột và cắt khúc dài hai đốt tay, lấy chuôi dao dần sống lươn mềm để nấu nhanh nhừ.

Mưa tháng 8 cũng làm cây chuối hột sau những ngày nắng hạn vươn lá lên xanh rì. Thích nhất là những cây chuối non mới cao qua đầu người, gốc to phình. Anh bí thư đoàn xã bảo tôi: “Làm món này phải chọn củ chuối hột non hoặc cây chuối chưa dỗ (chưa có hoa) thì mới ngọt và đỡ chát”. Củ chuối lấy về gọt miếng mỏng, cho muối và mẻ vào ngâm cho ra hết vị chát.

Lươn là một loài sống dưới bùn ở trong hang hốc nên có tác dụng bổ âm mạnh. Lươn nấu củ chuối để trung hòa cái âm tính vốn rất mạnh của lươn với dương tính chuối củ thành một món ăn bổ dưỡng, thích hợp với mọi người. Lươn bung củ chuối là món ăn phổ biến ở các tỉnh vùng đồng bằng Bắc bộ như vùng Sơn Tây - Thạch Thất (Hà Nội), Hà Nam, Thanh Hóa…

Sau khi lươn và củ chuối đã sẵn sàng, cho hai thứ vào nồi bóp với mẻ cùng chút mắm tôm, hành, gia vị và đặc biệt là vỏ quýt khử chất tanh của lươn, để khoảng 5 phút cho ngấm mới đổ nước vào nồi bung, chú ý thêm nước nghệ tươi tạo màu cho món ăn.

Điều quan trọng trong món ăn này là bung cho lươn và củ chuối quyện ra vị ngọt, vì thế phải ninh nhỏ lửa, đun lâu. “Thấy cạn thì cho thêm chút nước, lươn bung củ chuối tuyệt đối không được đảo, lươn sẽ không còn nguyên miếng và củ chuối lại bị nát” - bác Hạnh, mẹ anh bí thư xã, chia sẻ bí quyết khi thấy tôi thích thú với món ăn này. Khi nào thấy chuối mềm nhừ mà nước sánh sền sệt là bắc ra, cho thêm hành lá, lá lốt là ăn được.

Chất tanh béo của lươn vàng hòa với vị hơi chát của củ chuối hột, cộng thêm vị chua của mẻ, nhấn nhá chút cay của vỏ quýt và ớt, chất ngọt của mắm tôm... tạo thành thứ hương vị đặc biệt. Mùi thơm bốc lên ngào ngạt thu hút cái dạ dày đang đói sau ngày lao động tình nguyện hăng say của lũ sinh viên.

KIM OANH