Người Thái Trắng ăn tết Xíp Xí, còn gọi nôm na là tết “Vịt”. Cùng dân tộc Thái, nhưng chỉ người Thái Trắng có tết Xíp Xí, còn người Thái Đen thì không. Tết Xíp Xí được tổ chức vào ngày 14/7 Âm lịch hàng năm. Tại sao Xíp Xí nhất thiết lại phải thịt vịt?
Dù thịt đầy nhà mà chưa có con vịt thì chưa thành Xíp Xí.
Ông Lò Văn Quang, người Thái Trắng ở huyện Quỳnh Nhai, Sơn La, cho biết, người Thái Trắng thường ăn tết Xíp Xí. Tết này phải có vịt để cúng. Nhà nào cũng phải cúng. Con cháu đi vắng cũng phải cầu cho các con cháu học giỏi, thi được bằng cấp. Những người ở nhà thì trong thời gian từ 1/7 tổng kết công tác sản xuất. Nhà nào giàu có thì mổ gà, cúng trâu, để trâu có sức lực cày kéo, làm ra hạt thóc hạt ngô cho gia chủ, con cháu trong nhà được mạnh khoẻ. Ngày 14 phải có con vịt cúng, đây là tục lệ từ lâu đời để lại, nhà nào cũng phải cúng vịt ngày này để cho cái xấu, cái hạn theo con vịt đó đi. Con vịt là giống ở nước. Dòng nước sẽ cuốn đi hết những khó khăn và những điều không may mắn.
Ngày 14/7, nhà người Thái Trắng nào cũng ăn tết Xíp Xí. Ngoài con vịt, nhà nghèo thịt gà, nhà có của ăn của để một chút thịt hẳn con lợn. Thịt vịt được để cúng ở miếu đầu làng, thịt gà thịt lợn thì ở miếu cuối làng. Người Thái Trắng gọi Xíp Xí là tết xá tội, nhưng không phải xá tội cho người chết như người Kinh cúng rằm tháng Bảy, mà là xá tội cho người sống. Dâng lễ vật ở những miếu thờ đầu làng cuối xóm, người Thái Trắng tạ ơn ông chủ miếu đã cho họ mạnh khoẻ, may mắn, cầu các thần bỏ qua cho họ những tội lỗi đã phạm phải. Cúng xong, những người có mặt ở miếu lấy chỉ đen buộc vào tay để lấy may. Qua ngày hôm sau, họ cởi chỉ, buộc vào góc màn mình thường ngủ.
Tết Xíp Xí còn là dịp để người Thái Trắng tỏ lòng với con trâu – con vật đã vất vả cùng bà con lao động quanh năm, để tạo dựng cho chủ nhà cuộc sống no ấm. Ông Lò Văn Quang nói vui: Tết, chủ được liên hoan, thì con trâu cũng phải được liên hoan. Chủ trâu làm một mâm cỗ, cầu thần cho con trâu nhà mình khoẻ mạnh. Rồi họ mang bát cơm đút cho trâu ăn, cảm tạ lao động chính đã sướng khổ cùng mình.
Để đón tết Xíp Xí năm nay, anh Hoàng Văn Phái, ở Quỳnh Nhai, Sơn La mổ lợn. Nhà anh có 7 người, gồm bố mẹ già, vợ chồng anh và 3 đứa con nhỏ. Anh Phái cười rung: Mổ lợn cho nó thừa một bữa mà. Một bữa phải cho thừa, còn các bữa khác là ăn uống bình thường. Hơn nữa, chỉ mổ một con lợn là đủ ăn rất nhiều bữa. Đi làm nương làm ruộng, chỉ phải lo làm thôi, không phải lo cái ăn!
Người Thái Trắng đi xa nếu về được thì cố về để ăn Tết Xíp Xí cùng gia đình, để có một ngày sum họp vui vẻ, đầm ấm, xả xui, cầu may.
Vietbao (Theo: quehuongonline.vn)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét