Thứ Tư, 10 tháng 7, 2013

Cói mĩ nghệ Kim Sơn

Kim Sơn là vùng trồng cói, làm đồ cói lâu đời và có tiếng ở miền Bắc. Sản phẩm cói mĩ nghệ của Kim Sơn đã có mặt ở hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Về Kim Sơn (Ninh Bình) vào những ngày hè tháng 6, cũng là vào mùa lúa chín, người ta có thể dễ dàng nhận ra mùi thơm thoang thoảng, dịu ngọt của hoa cói lẫn trong hương thơm của lúa.

Theo lời người dân trong vùng kể lại, cây cói đã có ở Kim Sơn gần hai thế kỉ. Thuở xưa, trải qua cả trăm năm quai đê lấn biển, người Kim Sơn đã tạo nên những bãi bồi mênh mông để trồng cói.

Lúc hoa vẹt nở trắng trên những bãi bồi ven biển cũng là lúc người nông dân bắt đầu cắt cây cói ngoài đồng về. Cói tươi thu hoạch về được chẻ nhỏ, phơi khô và đem ra chợ bán, rồi từ đó theo về các làng nghề để dệt thành chiếu hoa. Dần dần, từ cái nghề khởi thủy ban đầu là làm chiếu, người Kim Sơn bắt đầu biết thêm nghề sản xuất các mặt hàng thủ công mĩ nghệ bằng cói để xuất khẩu.
 

Người Kim Sơn thu hoạch cói.

Cói được phơi thật khô trước khi sử dụng.

Nhuộm màu cho cói.

Sản xuất đồ thủ công mĩ nghệ từ cói
là nghề truyền thống của Kim Sơn.

Ngoài sản phẩm làm bằng cói
còn có sản phẩm làm bằng cây lục bình (bèo tây).

Theo thống kê của Phòng Công thương huyện Kim Sơn, năm 2011, tổng diện tích trồng cói 2 vụ của huyện là 384.3ha, sản lượng cói chẻ khô cả năm đạt 3.125 tấn, sản xuất được hơn 23 nghìn sản phẩm các loại…

Hiện tại, trên địa bàn huyện có 23 làng nghề cói và hàng chục doanh nghiệp lớn nhỏ. Các doanh nghiệp này chính là cầu nối giữa các làng nghề với thị trường trong và ngoài nước trong việc sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Ngoài ra, thời gian qua, các doanh nghiệp còn tổ chức đào tạo được hơn 800 lao động có tay nghề giỏi, không chỉ đáp ứng được nhu cầu lao động của địa phương mà còn cho một số tỉnh lân cận như Thái Bình, Nam Định, Thanh Hóa…

Ông Đỗ Như Phong, Giám đốc Xí nghiệp sản xuất hàng cói xuất khẩu Năng Động ở Kim Sơn cho biết, mặc dù nền kinh tế suy thoái nhưng lượng hàng sản phẩm cói mĩ nghệ của Kim Sơn vẫn tăng đều và tiêu thụ nhanh trên thị trường, mang lại mức thu nhập từ 2 - 3 triệu đồng/tháng cho người lao động.

Sở dĩ sản phẩm cói mĩ nghệ của Kim Sơn được thị trường, nhất là thị trường nước ngoài ưa chuộng là vì sản phẩm được làm bằng nguyên liệu thiên nhiên, thân thiện với môi trường, bền đẹp, đa dạng về kiểu dáng và màu sắc mà giá thành lại rẻ.
 

Dệt chiếu thủ công tại một gia đình ở Kim Sơn.

Công việc đan cói đòi hỏi sự khéo tay và tỉ mỉ.

Sử dụng đèn khò đốt bỏ những chi tiết thừa để làm sạch bề mặt sản phẩm.

Sản phẩm cói mĩ nghệ Kim Sơn đa dạng về chủng loại, kiểu dáng và màu sắc.

Sản phẩm chưa hoàn thiện được đem phơi khô để chống ẩm mốc.

Kiểm tra lần cuối trước khi đóng gói sản phẩm.

Sản phẩn xuất khẩu được đóng gói vào những chiếc thùng có ghi đầy đủ thông tin xuất xứ, chất lượng, chủng loại, cách thức sử dụng...

Để có được một sản phẩm cói mĩ nghệ đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, kĩ thuật trồng và sản xuất cói của Kim Sơn cũng khá đặc biệt. Đó là cả một quy trình công phu, tỉ mỉ và chính xác ngay từ lúc trồng cói, thu hoạch cói, chọn cói, chẻ cói, phơi cói, nhuộm cói… cho đến khâu cuối cùng là đan và hoàn thiện sản phẩm. Điển hình như kĩ thuật sử dụng keo polyascera phun phủ lên bề mặt sản phẩm cói, vừa giúp định hình ổn định kiểu dáng công nghiệp, vừa nâng cao khả năng chống mốc, ẩm cho sản phẩm, nhất là trong quá trình vận chuyển qua hàng nghìn cây số đường biển trong quá trình xuất hàng ra nước ngoài. Nhờ đó mà sản phẩm cói mĩ nghệ của Kim Sơn luôn đảm bảo chất lượng khi tới tay người tiêu dùng, góp phần rất lớn trong việc nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Ngoài ra, để có được những mẫu mã đẹp, đáp ứng thị hiếu khách hàng, các doanh nghiệp sản xuất cói cũng đã biết phối hợp chặt chẽ với phía đối tác để lên ý tưởng và thiết kế mẫu mã. Sau đó, những mẫu thiết kế này sẽ được đặt hàng nhờ các nghệ nhân làng nghề làm thử và khi đạt tiêu chuẩn sẽ hướng dẫn, giao cho các hộ gia đình sản xuất hàng loạt rồi chuyển đến doanh nghiệp gia công lại lần cuối cùng.

Có thể nói, các doanh nghiệp sản xuất cói mĩ nghệ ở Kim Sơn không chỉ nhạy bén về thị trường, mà còn biết khéo léo kết hợp giữa kĩ thuật truyền thống với công nghệ mới trong sản xuất, cho nên đã đáp ứng được hầu hết các yêu cầu của đối tác, kể cả những đơn hàng đòi hỏi yêu cầu kĩ thuật cao hay buộc phải hoàn thành trong thời gian ngắn nhất.

Cho đến nay, sản phẩm cói mĩ nghệ Kim Sơn đã được xuất khẩu đến hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ. Và sự thành công ấy có thể không chỉ dừng lại ở đây mà còn tiến xa hơn nữa.
 
Một số sản phẩm cói mĩ nghệ Kim Sơn:

Vỏ trang trí nậm rượu.

Hộp đựng đồ nữ trang cỡ nhỏ.

Hộp đựng nữ trang cỡ lớn.

Hộp đèn điện trang trí nội thất.


Túi xách nữ.

Dép cói dùng để đi trong nhà.
 
Bài: Ngân Hà - Ảnh: Công Đạt

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét