Thứ Năm, 25 tháng 5, 2017

Đình Sơn Bao

Đình Sơn Bao (đình Bu) tọa lạc tại làng Bu-Liên Bảo-Vĩnh Yên. Đình thờ ba vị thành hoàng là: Tản Viên Sơn Thánh, Cao Sơn Đại Vương, Quý Minh Đại Vương. Tương truyền là ba vị thần sinh ở vùng núi Tản Viên, có công giúp vua Hùng Duệ Vương đánh giặc, bảo vệ đất nước nên khi hóa được phong là “Tản viên sơn tam vị đại vương”.

Ngược dòng thi gian s sách lưu truyn li:
Nước Vit ta thi k m nước, vàđời vua Hùng 18, dưới s tr vì ca Hùng Du Vương,  Gia Vin, Hưng Hoá đạo Sơn Tây có mt gia đình h Nguyn, sinh được 2 người con trai, c 2 anh em tuđã cao nhưng vn chưa có con để ni dõi.
Mt hôm hai anh em ông gp mông già râu tóc bc, đầđội mũ Bách Tinh. Ông già thy hai người phúc hu nên nói vi hai người: ta thy gò đấ Kim Nhanh núi Thu Tính thuc Hoan Châu rđẹp, nếu hai người mang hài ct thân ph các ngươi táng  đó s t sinh ra bc thánh t, nói xong, ông già biến mt.
Hai ông tr v nhà làm theo lông già dn, chưđầy 2 năm sau qu nhiên phu nhân ca hai ông đều mang thai và v ông anh sinh được 1 người con trai, v ông em sinh được 1 bc 2 con trai, c 3 ngườđều có phong tháiđĩnh đạc, khí cht hiên ngang khác thường. Hai nhà vui mng đặt tên cho con công anh là Nguyn Tun, còn 2 con ca người em đặt tên là Nguyn Sùng và Nguyn Hin. Đến tui trưởng thành cùng tìm thđể hc, nhtư cht thông minh c 3 ngườđều rt tài gii, c cung tên và binh pháp khiến cho bn bè trang la ai nđều khâm phc. Đến năm 3 anh em 17 tui, ch trong 1 năm c thân ph, thân mu 3 ngườđều ln lượt qua đời. 3 anh em rt thương xót chn phđất quý làm l an táng, gi vic hương đèn, phng th theo nghi thc. Sau 3 năm khi đã mãn tang cha m, vic hiếđã trn, 3 anh em cùng nhau lên núi Tn Viên linh thiêng và được Ma thThn N nhn làm con nuôi.
Mt ngày n trên núi Tn linh thiêng, có mông già tay cm gy trúc t trên tri giáng thng xung. Nguyn Tun ly làm kinh sông cúđầu bái t nh ông tiên cu giúp. Ông già trao gy thn và truyn phép chú ca mình ri dn rng “gy nàđầu trên cu chúng sinh, đầu dưới tr ác. Ch vào núi, núi st; ch vào sông, sông cn; ch vào la, la tt; ch vào g, g gãy. Khanh hãy cn thn gi gìn ch có xem thường”. Nói xong ông giàbiến mt.
T đó Nguyn Sùng và Nguyn Hi nhà phng dưỡng m nuôi, còn Nguyn Tun chu du thiên h cu vt dân sinh, quá trình chu du ông đã cđược rt nhiu người. Mt hôông cđược long cung Thái t con vua Thu t, vua Thu T rt cm kích mà ban tng cho ông cun “ước thư”. Phán là ướđiu gì s được như ý. Nguyn Tun lúđó va có gy va có ước thư nên thường cu ho đem phúc cho đời. Được ngườđời gi làTn Viên Sơn Thánh.
Ngàđóđời vua Hùng th 18 (Hùng Du Vương) sinh được 20 hoàng t và 6 nàng công chúa nhưng đều quađời ch còn li 2 nàng công chúa, mt nàng tên Tiên Dung được g cho Ch Đồng T, mt nàng là Ngc Hoa công chúđang đến tui kén chng. Nhà vua ban chiếu trong thiên h tìm người thông minh tài tríđứđộ, anh hùng lp làm phò mã.
Tn Viên Sơn Thánh cùng 2 người em tìđường v kinh thành d thi và được nhà vua kén làm phò mã. Sơn Thánh đón công chúa v SơĐộng, 2 người em li giúp vic chính s cho nhà vua và được nhà vua cho đi khp mi nơi, giúđỡ dân chúng trong thiên h, dy dân làăn, phát trin sn xut.
Lúc by gi Hùng Du Vương đã 105 tui, các hoàng t đã ln lượt v nơi tiên cnh, Chúa Thc thy vy lin tha cơ dy binh, cu vin các nước láng ging đến xâm ln. Nhđược tin cp báo, Tn Viên Sơn Thánh cùng các tướng lãnh v triu bàn kế đánh gic. Tn Viên Sơn Thánh xin thay nhà vua cm quâđánh gic, quân ta chiếđấu dũng cm phi thường, quân Thc tht bi, nhà vua ban chiếu thu quân ri phong thưởng cho các tướng sĩ theo cp bc khác nhau
Sau khi đánh thng quân Thc, nhà vua triu con r là Tn Viên Sơn Thánh v triđể nhường ngôi, Sơn Thánh t chi không nhn, tu lên vua rng: Cơ đồ 18 đời vua do trđịnh đot, v li chúa Thc Phán cũng thuc tôn phái nhà Hùng chng bng cách nhường nước cho ông ta. Vua Hùng Du Vương nghe theo, lin triu Thc Phánđến nhường ngôi ri cùng Sơn Thánh, Cao Sơn, Quý Minh thăng thiên hoá sinh bt dit.
Cũng như nhiu nơi khác trêđất Vĩnh Phúc, nhân dân thôn Sơn Bao (làng Bàu) xưa cũng theo lnh vua mà lp mt nơi th cúng các ngài. Sau này, nơđây nhân dân dng thành đình tôn th các v làm thành hoàng làng, hương ho muôđời không dt.
Đình Sơn Bao thuc loi di tích kiến trúc ngh thut. Da vào các tài liu còn li có th khng định được khi xây dng t đời vua Cnh Hưng năm th 18 – 1758. (Hin nay tđình vn còn lưu gi mt bia đá ghi li vicông Hoàng Bá Trc công đức cho đình nhân vic làng dng đình). Ngôđình Sơn Bao trướđây có quy mô ln, khung đình chu lđược làm bng g T Thiết, năm 1943, khu vđình b ném bom gây hư hi cho đình. Sauđó nhân dâđã tiến hành tu sa li. Năm 1951 thc dân Pháp tiến hành xây lô ct ti khu vc núi Bàu, chúng cho đốt phá ngôđình c, năm 1952 nhân dâđã tiến hành dng lđình tm bng tre, g để th cúng thành hoàng.
Đầu nhng năm 1990 ca thế k XX, được s quan tâm cĐảng, chính quyn các cp. Nhân dân làng Bàuđóng góp tin ca công sđể xây dng ti ngôđình Sơn Bao gm 2 toà kiu chuôi v, năm 2004 xây dng thêm 3 toà tin tế gan dĩ. Hin nay đình Sơn Bao có quy mô 3 toà tin tế 3 gian 2 dĩ, trung tế 3 gian và hu cung 1 gian, din tích s dng 109,5m2 gm 16 ct chu lc bng bê tông, vì kèo dàn tay được làm bng g, mái lp ngói mũ các góc mái to thành cáđầđao vi nhng hình rng, trên b nóc lp hình lưỡng long chu nguyt to nên v thâm nghiêm c kính ca mt ngôđình làng truyn thng.
V di vt trong di tích, trong kháng chiến chng thc dân Pháđã b phá hu hoàn toàn,  các tài liu quý như sc phong cũng không còn na, hin nay đình ch còn lưu tr được mt bia đá khc ch: “ Hu thn bi kí”, bia mt mt, dài 74cm, rng 38cm, dày 10cm gm 12 dòng ch mi dòng có 3 đến 28 ch. Bia được to t năm Vua Cnh Hưng th 19.
Hin vt mi gm: đồ gđồ sđồ đồng như ngai thđài nước, hđứng trên lưng rùa, hc nhán gian, kiu dài, hoành phi câđối, b chp kích, trng, chuông, đỉnh đồng … đềđược mua sm công đức vàđình đầđủtheo l nghi.
Tri qua bao nhiêu thăng trm ca lch s và biến c ca thi gian, ngc ph đình Sơn Bao được hàng ngàn thếh lưu truyn gìn gi, vào nhng năm 1949, 1950 trong cuc kháng chiến chng Pháđình Sơn Bao b tàn phá, sc phong vua ban cho đình cũng b tht lc. Trong nhng năm gđây nhân dân làng Bđoàn kết chung sc chung lòng và được các cp chính quyn quan tâm, các doanh nghip cùng các nhà ho tâm, khách thp phương công đức tin ca, công sđể trùng tu sa sang, xây dng ngôđình trêđất cũ ngày càng đàng hoàng to đẹp hơn. Vic qun lý di tích được thc hin giao cho chi hi người cao tui làng Bàu, tđình còn cóc t thường xuyên trông coi lo viđèn hương, đáng nhu cu sinh hot văn hoá tín ngưỡng ca nhân dân và du khách thp phương./.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét