Thứ Ba, 16 tháng 1, 2018

Chùa Thanh Nhàn (Linh Sơn Tự)


Chùa Thanh Nhàn tên chữ là Linh Sơn Tự. Xếp hạng: Di tích kiến trúc, nghệ thuật cấp thành phố (năm 2003). Địa chỉ: ngõ 331 đường Trần Khát Chân, phường Thanh Nhàn, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội. Tọa độ: 21°00’31"N 105°51’27"E; cách Hồ Gươm hơn 3km về hướng nam. Điểm dừng xe bus gần nhất: đoạn giữa đường Trần Khát Chân (bus 18, 40a, 40b, 44).

Lược sử

Chùa làng Thanh Nhàn tên chữ là Linh Sơn Tự. Dân cư vùng Ô Đống Mác (hay Ô Ông Mạc) thì quen gọi là chùa Linh Sơn Thanh Nhàn, có lẽ để phân biệt với chùa Thanh Nhàn ở Ô Chợ Dừa. Lưu ý rằng hai cửa ô này cách nhau gần 5km và đều ở ven tòa thành đất bên ngoài để bảo vệ mặt nam Thăng Long.
Không ai biết chùa Linh Sơn Thanh Nhàn ra đời chính xác từ lúc nào, tuy nhiên điều chắc chắn là muộn nhất thì chùa cũng đã tồn tại vào khoảng giữa thế kỷ 18, dưới thời Lê Trung Hưng. Một trong các bằng chứng xác thực nhất đã tìm thấy ở bài bi ký khắc trên tấm bia đá dựng tại sân chùa, ghi rõ niên đại Cảnh Hưng thứ 20 (tức năm 1759).
Sa Môn Chính Minh từng trụ trì Linh Sơn Tự vào thời trước đã viết lại như sau: “Nay ở xứ Ông Mạc, làng Thanh Nhàn ở Kinh đô, có một khu đất với một ngọn núi đất sừng sững. Núi ấy có mạch dẫn từ hồ Tây, chảy thông ra sông Tô Lịch, bên phải có Bạch Hổ, bên trái là Thanh Long, phía trước là chim tước, sau là chim vũ, thu hết tầm mắt lại quả là khu tĩnh thổ bậc nhất vậy”. [1]
Từ xa xưa, cả một vùng đất rộng lớn ở phía đông-nam kinh thành Thăng Long thường xuyên phải hứng chịu nạn lụt lội do nước sông Hồng tràn vào. Chính lượng phù sa khổng lồ đưa về đã tạo dần thành gò đống và quần tụ dân cư. Lúc đầu nhà cửa thưa thớt, về sau dân tứ chiếng và các tù binh Chiêm Thành đã khai hoang cày cấy và lập nên xóm làng trù phú trong đó có Thanh Nhàn. Rồi dân làng Thanh Nhàn ngày một đông nên phải tách ra làm hai thôn: thôn trên và thôn dưới, còn gọi là thôn An Cư và thôn Lạc Nghiệp.
Ngày 28-5-2003, chùa Linh Sơn Thanh Nhàn đã được UBND thành phố xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật tại Quyết định số 2942/QĐ-UB. Ngày 5-8-2005, chùa lại được gắn thêm biển Di tích lịch sử cách mạng. Gần đây chùa còn nổi tiếng là nơi hàng ngày cung cấp hàng trăm suất ăn từ thiện cho các bệnh nhân ung thư.

Kiến trúc

Linh Sơn Tự toạ lạc trên một gò đất mà xưa kia dân làng quen gọi là núi vì xung quanh toàn đầm lầy và ruộng lúa. Di tích của vùng trũng hiện nay vẫn còn thấy rất rõ qua một loạt các địa danh như dòng sông Kim Ngưu, hồ Thanh Nhàn, hồ Đồng Nhân (Hương Viên), hồ Quỳnh và mấy hồ ao nhỏ hơn đều ở gần xung quanh chùa.
Đến cuối thế kỷ 20 hồ Thanh Nhàn đã được cải tạo thành khu vực câu cá bơi thuyền cạnh vườn cây và sân bóng đá trong một công viên đẹp đẽ. Đáng tiếc rằng từ lâu khuôn viên Linh Sơn Tự đã bị lấn chiếm một phần nên không còn tam quan cũ để leo lên nhìn ra hồ này, mặc dù chỉ cách hơn hai trăm bước. Nhà chùa phải mở cổng ngách ra ngõ 331 Trần Khát Chân.
Từ cổng vào, bên phải có cổ thụ và tấm bia Cảnh Hưng thứ 20 được dựng trên lưng một con rùa mới làm, tất cả ở dưới mái che. Tiền đường rộng 5 gian, nhìn ra một ao vuông có tường đá vây quanh. Bên phải ao là một miếu nhỏ, bên trái là dãy nhà thấp, một phần được dùng làm Phòng Khám Từ Thiện. Phòng Khám mở cửa từ 7h30 đến 11h30 trong ngày Chủ Nhật với các chuyên khoa: Cơ Xương Khớp, Thận - Tiết niệu, Thần kinh, Tiêu hóa - Gan mật, Tim mạch.
Tòa tiền đường xây kiểu tường hồi bít đốc, thềm cao, hàng hiên có dãy cột đá chạm hoa lá, bên trong bài trí hệ thống tượng Phật giáo đầy đủ theo phái Đại thừa Bắc tông. Bên trái cổng vào là dãy nhà Mẫu, thờ Bà chúa Liễu Hạnh. Sau lưng thượng điện là tòa hậu đường, bên phải là vườn tháp với 4 ngôi mộ Tổ. Toàn bộ chùa đã được trùng tu và tôn tạo với nhiều bức phù điêu đá.

Bản đồ trực tuyến

Di tích lân cận


Bài và ảnh: Đông Tỉnh NCCong

[1Đoạn văn trên tuy hơi khuôn sáo nhưng vùng này quả thực đã nổi tiếng vào thời Lê Sơ (thế kỷ 15). Bạn đọc chắc vẫn nhớ chùa Vua (còn gọi là Đế Thích Quán, di tích lịch sử văn hóa quốc gia) đã được một hoàng thân cho xây từ hồi đó ở trên đất làng Thịnh Yên, rất gần làng Thanh Nhàn. Suốt mấy trăm năm, ngôi chùa Vua đã được liệt vào trong tốp 4 di tích nổi tiếng của kinh đô với tên gọi Thăng Long tứ quán.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét