Cá phèn chỉ sông Hậu

Sông Hậu có nguồn thủy sản dồi dào với đủ loại cá. Bên cạnh những con cá đang được cho là đặc sản nước ngọt như: bông lau, sửu, trèn, ngát, chẽm, cóc... còn có những loài cá nhỏ như: chốt, dứa, linh, lòng tong, lăng hơ, lưỡi trâu, mè vinh,... Trong đó có cá phèn chỉ giá bán ở chợ phù hợp cho bữa ăn gia đình có mức thu nhập thấp.

Cá phèn chỉ khác với cá phèn vàng (thân dài lớn, da màu vàng). Cá phèn chỉ thân thon dài, da màu xám cỡ đầu mút đũa, con lớn cỡ ngón tay út người lớn. Cá có quanh năm, nhiều nhất là tháng mưa cá ở hạ nguồn sông Hậu từ Cần Thơ về Trà Ôn, Cầu Kè. Để bắt cá, ngư dân dùng lưới cào hoặc lưới đáy, mỗi ngày thu hoạch 5-10kg cá (có lẫn các loài cá khác).

Cá phèn chỉ là món ăn mộc mạc của bà con vùng ven sông Hậu. Các món ăn thông thường là: cá chiên, chả cá, kho tiêu... Cá làm sạch ướp muối chiên hoặc chiên tươi, giòn chan nước mắm chua cay ăn với cơm kèm dưa leo, rau muống luộc. Còn làm chả cá, con cá phải bằm nhỏ, trộn với ít sả bằm nêm nếm gia vị ép mỏng từng khoanh chiên với mỡ, dầu ăn khi miếng chả vàng là chín. Chả cá ăn với cơm nóng, còn không gói bánh tráng kèm bún, rau thơm, dưa leo chấm nước mắm chua cay cũng “bắt”. Tuy nhiên, phần đông bà con thích kho ơ, kho tộ. Cá móc bỏ ruột rửa sạch để vào rổ cho ráo nước. Sau đó sắp cá vào ơ đất (có thể thêm mớ tép mòng, tép chấu). Đổ nước mắm sống cùng vài muỗng đường, chút muối, nước màu, dùng đũa trộn đều cho thấm thịt cá thêm chút nước lạnh xăm xắp con cá đem đặt lên bếp cho lửa ngọn cao. Khi nước sôi tim, thả vài lát hay trái ớt sừng trâu vào. Khi nước sôi ùng ục thì cá đã bắt đầu chín nên cho lửa liu riu, nếm thử vừa miệng mới rưới vài muỗng mỡ đã phi tỏi, hành xắt nhỏ, tiêu xay rắc lên trên. Đợi đến khi nước sắc đem xuống. Cá phèn chỉ kho tiêu ăn nguyên con do xương mềm mụp, kèm với rau sống, rau luộc, dưa leo cùng cơm trắng nóng hổi với tô canh khoai ngọt. Vị béo ngọt của cá, chất cay cay của ớt, tiêu, chất thơm nồng của hành tỏi hòa quyện cùng hương rau, cơm dẻo nóng hổi chan canh khoai ngọt, ăn được hoài.

Về miền sông Hậu, uống nước Cửu Long giang, thưởng thức các món ăn thủy sản mộc mạc vùng nước ngọt, để hồi tưởng về miền quê yêu dấu đã nuôi ta từng ngày khôn lớn.

HOÀNG ĐƯƠNG (Trà Ôn)