Phố Hàng Mã

Làm đồ cúng lễ tại gia đình ông Nguyễn Ngọc Hòa (21 Hàng Mã).

Phố Hàng Mã là một trong những con phố buôn bán nhộn nhịp điển hình của Hà Nội xưa và nay. Đặc biệt, vào những ngày lễ, Tết, con phố này thực sự trở thành con phố của những âm thanh, sắc màu, ánh sáng dân gian và mang đậm dấu ấn tâm linh của người phương Đông.

Hàng Mã chạy từ ngã tư Hàng Đường đến phố Phùng Hưng dài 339 m, đất cũ thuộc hai thôn Vĩnh Hanh và Yên Phú thuộc tổng Tiền Túc, huyện Thọ Xương - hai thôn xưa cách nhau bằng con sông Tô Lịch, sông đã bị lấp nên hai đoạn phố ở hai bên bờ đối diện tưởng như xưa nay vẫn liền với nhau, nay thuộc phường Hàng Mã, quận Hoàn Kiếm – Hà Nội. Là một trong 36 phố cổ Hà Nội, rất gần với Hồ Gươm và chợ Đồng Xuân. Phố Hàng Mã kinh doanh nhiều mặt hàng,  lúc nào cũng nhộn nhịp luôn là điểm đến của khách du lịch trong và ngoài nước. 

Phố Hàng Mã còn nổi tiếng với kiến trúc đặc sắc là nhà hình ống và nhà chồng diêm. Nhà hình ống với chiều dài, bề rộng có hạn, nhưng người dân ở khu phố cổ này đã sáng tạo nên không gian ở, thờ phụng, nghỉ ngơi, sản xuất và buôn bán hợp lý, vẫn có cả

Phố Hàng Mã quanh năm tấp nập người mua kẻ bán.

khoảng không để đưa thiên nhiên vào trong nhà. Nhà chồng diêm là loại nhà hai tầng không hoàn toàn với gác xép có cửa giả hoặc cửa cỡ nhỏ, hoặc cửa tròn mở ra phố. Loại nhà này ngoài mái ngói nghiêng xuống mặt phố còn có mái tranh vẩy thêm ra hè. 

Dân ở phố Hàng Mã chủ yếu là người làng Tân Khai xưa đến mở cửa hàng bán giấy và đồ hàng mã nhỏ, đồ hàng giấy để trang trí như hoa giấy, đèn giấy các kiểu... và đồ mã để cúng lễ như mũ Thổ thần, mũ ông Táo, vàng giấy...

Bài: Mai Phương - Ảnh: Đinh Công Hoan

Hàng Mã, phố trang trí của người Hà Nội

Nhộn nhịp từ sáng sớm đến đêm khuya, đủ cả 365 ngày trong năm, Hàng Mã được coi là con phố tấp nập và màu sắc nhất cho mọi ngày lễ tại Hà Nội.

Cần mua đồ cho những ngày lễ hay trang trí cho gia đình, chẳng đâu bằng phố Hàng Mã. Khắp các mặt hàng cho ngày vui đều có mặt trên con đường vẻn vẹn vài trăm mét chiều dài này.
Đôi bạn trẻ chuẩn bị đám cưới: nào chữ Hỉ to, chữ Hỉ nhỏ, nào bóng các màu sắc và kiểu dáng, nào hộp trái tim đựng tiền mừng, nào phong bao lì xì, nào hoa cho xe cô dâu, cho phòng cưới, nào phông và đồ trang trí, xốp cắm hoa đều có hết. Cô bạn chuẩn bị quà sinh nhật cũng lên với Hàng Mã: những chiếc hộp đủ kích cỡ, giấy bọc các màu sắc, hình dáng, thiệp mừng cả trăm loại, ruy băng to nhỏ các cỡ các màu có đủ. Một đám ma vừa tổ chức - cần ngựa giấy, vàng mã, đến đây có cả.

Phố Noel.

Đấy là những mặt hàng quanh năm ngày tháng có sẵn ở Hàng Mã, còn vào các dịp ngày lễ khác, Hàng Mã cũng có đủ các loại sẵn sàng.
Tết Trung thu với đèn ông sao, mặt nạ, đèn cù, đèn kéo quân, các loại đồ chơi, mũ công chúa, cánh bướm xinh... đủ các loại cho cả người lớn lẫn trẻ nhỏ.
Lễ Giáng Sinh thì có đủ, từ ông già Noel, cây thông, quả trang trí trên cây cho đến ruy băng kim tuyến...
Tết Âm lịch, phố rực một màu đỏ của đèn lồng, của các loại dây trang trí đủ màu, của những bao lì xì đẹp mắt.

Hàng Mã có thể xem là một trong những con phố sầm uất và nhộn nhịp nhất Hà Nội. Ngày nào con phố này cũng đông đúc người qua lại, buôn bán vào ra. Bất cứ người Hà thành nào có ý định mua sắm hay đi dạo sẽ nhớ ngay đến con phố này.

Con phố rực rỡ với những món đồ chơi Trung thu.

Hàng Mã giáp gần chợ Đồng Xuân, nối một đầu với phố Hàng Đường nổi tiếng là món ô mai và chạy dài đến tận đường Phùng Hưng. Vào dịp Tết, con phố này đông nghẹt người, số người qua lại Hàng Mã đã đông, thêm một đám đông khác dừng lại phố Hàng Đường và phía bên kia được quây kín bởi chợ hoa Hàng Lược, chưa kể chợ Đồng Xuân sát gần đó. Cả  khu vực tạo thành một khu mua sắm liên hoàn. Người ta gửi xe từ chợ, rồi mua sắm hoa đào ở Hàng Lược, ghé qua Hàng Mã mua đồ trang trí và dừng lại ở Hàng Đường để mua quà ăn Tết.
Phố Hàng Mã còn nổi tiếng với kiến trúc đặc sắc là nhà hình ống và nhà chồng diêm. Nhà hình ống với chiều dài, bề rộng có hạn, nhưng người dân ở khu phố cổ này đã sáng tạo nên không gian ở, thờ phụng, nghỉ ngơi, sản xuất và buôn bán hợp lý, vẫn có cả khoảng không để đưa thiên nhiên vào trong nhà. Nhà chồng diêm là loại nhà hai tầng không hoàn toàn với gác xép có cửa giả hoặc cửa cỡ nhỏ, hoặc cửa tròn mở ra phố. Loại nhà này ngoài mái ngói nghiêng xuống mặt phố còn có mái tranh vẩy thêm ra hè.

Đủ loại đồ trang trí tết.

Dân ở phố Hàng Mã chủ yếu là người làng Tân Khai xưa đến mở cửa hàng bán giấy và đồ hàng mã nhỏ, đồ hàng giấy để trang trí như hoa giấy, đèn giấy các kiểu... và đồ mã để cúng lễ như mũ Thổ thần, mũ ông Táo, vàng giấy... Dần dần, những món hàng trang trí khác đổ bộ về đây, để con phố này trong chục năm nay thành con phố của cả hạnh phúc và tang gia.

Bài và ảnh: Lam Linh