Bánh tro Đắc Sở

 

Nâng chiếc bánh được gói kín lên tay, nhẹ nhàng tháo sợi dây nhỏ nhắn rồi bóc lớp lá dong, ta sẽ thấy chiếc bánh xinh xắn có sắc vàng pha nâu trong trẻo, óng ánh tới mức nhìn rõ dáng hình hạt gạo nếp cái hoa vàng nở đều tăm tắp hiện ra. Đó chính là chiếc bánh tro - một thức quà từ lâu đã trở thành đặc sản ẩm thực dân dã mà độc đáo ở xã Đắc Sở, huyện Hoài Đức ( Hà Nội).

Về Đắc Sở trong tiết trời giao mùa xuân - hạ, thưởng thức đĩa bánh tro nuột nà được tưới thêm chút mật mía ngọt ngào, chúng tôi như càng cảm nhận rõ hơn vị dẻo thơm của hạt gạo mới xen chút hương nồng nồng của nước tro rơm nếp quyện lẫn vị ngọt dịu, thanh mát của đường, mật mía và cả nét tài hoa ẩn chứa trong cách thức làm nên món quà quê giản dị này.

Theo anh Nguyễn Tuấn Cần- Phó Chủ tịch UBND xã Đắc Sở: Tuy đều thuộc vùng đất cổ Kẻ Giá, nhưng nếu người dân xã Yên Sở tự hào với đặc sản bánh gai thì người Đắc Sở lại coi bánh tro là một thứ quà quí, độc đáo của quê hương. Không chỉ là để thưởng thức trong gia đình hay mời khách nếm thử khi đến chơi nhà mà bánh tro còn được người Đắc Sở mang vào bán rộng rãi ở các chợ, ngõ phố và một số quán ăn dân tộc ở khu vực nội thành Thủ đô.

Chị Nguyễn Thị Huê- người làm bánh tro thuộc loại” cự phách” và có bánh tro bán quanh năm ở thôn Trung Kỳ, xã Đắc Sở cho biết:Nguyên liệu để làm bánh tro rất đơn giản, gồm: gạo nếp, nước tro của những sợi rơm nếp sạch, chút vôi, lá chuối hoặc lá dong và mật mía. Tất cả đều là những sản phẩm nông nghiệp rất giản dị, thân thuộc do người nông dân sản xuất ra.

Điều đặc biệt là, bánh tro Đắc Sở với dáng hình nhỏ xinh, thuôn dài tựa chiếc nem rán hay quả chuối tiêu còn lá thứ bánh ”tốn” rất ít nguyên liệu. Mỗi ngày, chỉ cần chừng 3-5kg nếp, chị Huê đã có được 70- 200 chiếc bánh, đủ cho một gánh hàng bánh tro bán hết veo trong ngày.

Nguyên liệu quen thuộc, đơn giản, chiếc bánh nuột nà, ngọt thơm hoàn toàn phụ thuộc vào tài nghệ chế biến của người làm bánh. Tỉ mỉ, kỹ càng từ chọn loại nếp đều hạt, thơm và cách gạn nước tro đuợc đốt từ những cây rơm nếp vàng óng, đã được rửa sạch rồi gói, luộc bánh …chiếc bánh tro Đắc Sở đã thực sự chứng tỏ sự khéo léo, kiên trì, chịu thương chịu khó của người dân ở đây. Để có thứ nước tro trong, thơm thoang thoảng, người làm bánh phải lấy rơm nếp sạch đốt lấy tro, rồi đổ tro vào chậu, hòa thêm chút vôi để nước tro lắng lại, chắt lấy phần nước trong, bỏ cặn. Gạo nếp sau khi được vo, đãi sạch sẽ được ngâm trong nước tro khoảng 3-4 tiếng đồng hồ và vớt ra, để ráo nước, đợi được gói. Lá chuối hoặc lá dong cũng được rửa sạch, hấp cách thủy cho mềm và đảm bảo vệ sinh rồi mới đem lau khô, gói bánh.

Theo người làm bánh tro ở Đắc Sở, chiếc bánh đạt yêu cầu phải tạo được cảm giác ngon ngay từ khi mới được bóc ra chứ chưa cần thưởng thức. Bởi vậy, dáng hình và màu sắc của bánh là rất quan trọng. Người gói bánh phải cẩn thận, khéo léo cho gạo vào lòng chiếc lá sao cho gọn, đều rồi quấn lá và bẻ mép lá ở hai đầu bánh cho thật khít, thật đều và cân đối. Dây chuối buộc bánh cũng không được quá chặt để khi đem luộc, hạt gạo nếp có thể nở và chín đều.

Ở Đắc Sở, không gia đình nào là không biết làm bánh tro. Ngày hội làng, ngày Tết hay đơn giản hơn là trong bữa cơm mời khách, người Đắc Sở thường có đĩa bánh tro thơm mát dùng làm món tráng miệng. Còn những hộ làm bánh quanh năm và trực tiếp đi bán hoặc phục vụ các đơn đặt hàng của một số nhà hàng, khách sạn cũng phải tới gần chục hộ.

Không phải là món ăn cao sang, vậy mà đĩa bánh tro Đắc Sở nuột nà, mềm mại óng ánh sắc vàng nâu cho đến hôm nay vẫn là thứ quà quê giản dị mà thanh khiết, thơm thảo được người Hà Nội - Tràng An ưa thích. Phải chăng, chính vị thanh mát, ngọt ngào và cả dáng hình nhỏ xinh, mềm mại của chiếc bánh tro cổ truyền như luôn khiến người thưởng thức nhớ về những làng quê nơi thôn dã đầm ấm, thân thương .

                                                                                                                    Vietbao (Theo: hanoitv.vn)