Lễ trưởng thành cho thiếu nữ chăm Bà Ni

Mỗi thiếu nữ Chăm Bà Ni (Ninh Thuận) khi đủ 12 tuổi trở lên đều phải làm Lễ trưởng thành - nghi lễ quan trọng nhất cuộc đời trước khi bắt đầu việc yêu đương, cưới hỏi.

Sáng 24/11, tại Làng Văn hoá các dân tộc Đồng Mô (Hà Nội) diễn ra nghi lễ trưởng thành cho thiếu nữ, mô phỏng tập tục đang thường xuyên diễn ra của người Chăm ở các tỉnh miền Tây. Thông thường, lễ trưởng thành diễn ra trong 3 ngày và những gia đình có điều kiện thường đứng ra làm chủ lễ. Ba thiếu nữ Trương Hoàng Phi Nhung (12 tuổi), Bá Thiên Nữ Như Ý (15 tuổi), Nguyễn Thiên Đông Phương (12 tuổi) là những nhân vật chính của buổi lễ này.

Bà bóng và 2 phụ nữ lớn tuổi thay đồ, mặc pành (khố) để chuẩn bị đưa 3 thiếu nữ đi tắm ngoài trời, việc này do một vị chức sắc và 3 phụ nữ khác cùng phối hợp thực hiện.

Tắm xong, các thiếu nữ được đưa vào trong nhà trang điểm để mặc quần áo, đeo trang sức và búi tóc cao đỉnh đầu, chuẩn bị cho buổi lễ.

Khi các thiếu nữ đã hoàn chỉnh việc phục trang, 3 vị chức sắc có mặt trong nhà lễ chính và ngồi vào vị trí được thầy cả sư phân công.

Thầy cả sư gọi thứ tự từng thiếu nữ bước vào nhà lễ chính để làm thủ tục, cắt tóc đằng trước và đằng sau, rồi làm lễ đặt tên cho ba cô.

Các vị chức sắc làm phép, đọc kinh để mời Pô loak về chứng giám.

Các thiếu nữ lần lượt lạy chức sắc, cha mẹ, tổ tiên, người thân để mọi người công nhận kể từ lúc này, họ đã là người trưởng thành, tức là được đạo công nhận là người lớn.

Một bé trai (gọi là nưk pô thìh) chứng kiến rằng 3 thiếu nữ này đã được cắt tóc nhập đạo Bà Ni và đã được Pô aloak chứng giám.

Sau lễ lạy, các thiếu nữ quay trở về vị trí nhà lễ trang điểm để các vị chức sắc tiến hành cúng. Lễ vật chuẩn bị sẵn sàng, các món cúng được bày trên 7 mâm cao: 3 cái cho ba thầy chức sắc, 3 cái cho ba thiếu nữ và một cho bà bóng.

Cúng đồ ăn ngọt trước và mặn sau. Bánh trong mâm cỗ tượng trưng cho trời và đất. Món ngọt gồm bánh, trái cây, chè, xôi, chuối… Món mặn gồm cơm, canh, thịt, cá… Thầy cúng đọc kinh và cúng lần lượt các mâm ngọt đến mặn, sau đó các thiếu nữ cũng được dùng các món như các vị chức sắc và bà bóng. Sau khi cúng xong các mâm ngọt, mặn, buổi lễ đã hoàn thành, gia đình đãi người thân, bạn bè… ăn uống để mừng cho con cái họ trưởng thành.

Hoàng Thành