Đặc sản nhông đất miền Trung

Mùa hè về, trên những vùng quê đất cát ven sông của dải đất miền Trung nhông đất bắt đầu xuất hiện nhiều hơn và đây cũng là lúc vào mùa bắt nhông đất của người dân quê tôi.

Nhông đất là loài bò sát hoang dã, di chuyển bằng bốn chân và đào hang sâu dưới lòng đất để trú ẩn và sinh sản. Nhông mái có màu nâu đen của đất, trên da có một ít đốm hoa văn, còn nhông đực thì sặc sỡ hơn với những đốm hoa văn xanh đỏ khắp thân. Hằng năm, cứ vào độ tháng 5 âm lịch thì nhông mái bắt đầu đẻ trứng. Nhông là loại bò sát không kén ăn, thức ăn của chúng là những loại thực vật thân mềm và những loài côn trùng nhỏ từ cỏ non, chồi cây mới nhú, các loại hoa dại đến dế, cào cào, châu chấu...

Gỏi nhông.

Loài này di chuyển rất nhanh nhẹn, hễ thấy bóng người là chạy trốn ngay vào hang, muốn bắt được chúng phải dùng bẫy. Bẫy được làm từ những chiếc ống tre rỗng hai đầu, mỗi ống tre người ta cột thêm vào một thanh tre cật nhỏ có một sợi dây được thắt lại thành thòng lọng bỏ vào ống tre. Khi phát hiện ra hang nhông, chỉ cần kéo thanh tre, gài chốt đặt ngay miệng hang là xong. Con nhông từ dưới hang chui lên bắt buộc phải rúc qua ống tre, khi đầu nó vừa chạm vào chốt thì lập tức thanh tre sẽ bung lên và sợi dây thòng lọng sẽ siết lại.

Thịt nhông thơm, ngọt, xương mềm và có vị gần giống như thịt gà nên còn được gọi là “'gà đất”. Thịt nhông thường được chế biến cầu kỳ thành 7 món: nhông nướng, nhông hấp, nhông quay, nhông xào lăn, nhông làm gỏi, chả nhông, cháo nhông.

Người dân quê tôi ưa chuộng nhất là món nhông nướng. Khi làm thịt nhông, người ta cắt bỏ đầu, lột da, bỏ hết ruột, rửa sạch. Ướp gia vi gồm có ớt xay, củ nén, tiêu, muối, bột ngọt... Thịt nhông rất hợp với củ nén, thiếu nó coi như thịt nhông nướng mất đi khá nhiều vị ngon. Sau đó người ta dùng lá lốt kẹp thịt nhông lại và nướng trên lửa than đến chín vàng. Khi chín thịt nhông có mùi thơm rất đặc biệt, lột lá lốt bên ngoài, thịt nhông nguyên con vàng thẫm. Thịt nhông nướng hợp với kiểu ăn tới đâu xé tới đó. Món này ăn với cơm hoặc làm mồi cho mấy bác nông dân "giải mỏi" sau những giờ đồng áng thì hết chỗ chê.

Nhông nướng.

Gỏi nhông là một món được nhiều người ưa thích. Nhông để nguyên con, chế nước sôi vào khoảng vài phút, rồi cạo nhẹ cho bong sạch lớp da đất, làm sạch ruột. Làm xong, rửa sạch lớp đất đen ở bụng, sau đó vắt ráo nước, rồi đem luộc chín xé lấy thịt và loại bỏ phần xương. Thịt nhông luộc xé nhỏ, đem ướp gia vị: muối, đường, bột ngọt, tỏi cho ngấm, rồi trộn với hành tây, cà rốt, hành khô và rau răm..., thái mấy lát ớt thành những miếng mỏng xéo trang trí lên cho đẹp mắt. Gỏi nhông ăn kèm với bánh tráng nướng rất ngon miệng.

Nhông đất giờ đây trở thành đặc sản trong các thực đơn nhà hàng ở miền Trung, khách thập phương có thể dễ dàng thưởng thức được những món ăn này song nhông đất được chế biến để bán chủ yếu là nguồn nhông đất nuôi. Để thưởng thức món ăn này hấp dẫn, thú vị có lẽ không sướng gì bằng khi rong ruổi trên những bãi cát trắng bẫy từng con nhông đất đem về nhà cùng anh em xúm lại chế biến để cảm nhận món ngon đặc sản của dãi cát trắng miền Trung đầy nắng và gió ban tặng cho con người nơi đây.

Hoàng Anh