Trên nhiều đoạn sông có hàng trăm ghe xuồng đua nhau thả lưới trôi theo dòng nước chờ cá dính lưới. Ban đêm, ghe rộn rịp, đèn phao đỏ rực, chớp nháy trên nhiều đoạn sông giống như những vì sao lấp lánh.
Cứ sau Tết nguyên đán, hoạt động đánh bắt cá bông lau dọc sông Tiền và sông Hậu sôi động hẳn lên, nhất là tại Phú Tân, Tân Châu, Chợ Mới (An Giang) và các đoạn chảy qua Lai Vung (Đồng Tháp), cù lao Tân Lộc (Cần Thơ), cù lao Mây (Vĩnh Long)...
Bông lau là loài cá da trơn, tên khoa học là Pangasius Krempfy, thuộc chi cá tra (Pangasius). Con to có thể nặng đến 15 kg, thân hình hao hao như cá ba sa, cá dứa nhưng dáng thon, dài, da trắng mịn, nổi bông phấn, khi gặp ánh nắng mặt trời màu sắc ánh lên như bông lau. Bông lau có hai loại, loại đuôi đỏ và đuôi vàng. Loại nào cũng thơm ngon, ít mỡ, thịt dẽ dặt, không tanh. Cá bông lau thuộc loài di trú và là đặc sản của dòng sông Mekong, hiện được xếp vào loại quý hiếm.
Cá bông lau trên sông Hậu thường rất to, trĩu tay em bé. Ảnh: Thiên Lộc.
Nhiều lão ngư cho biết cá bông lau thích sống ở sông sâu, vịnh lớn, nhất là nơi giáp nước. Chúng thường kéo nhau thành bầy đi kiếm ăn vào thời điểm nước rong (ngày rằm hàng tháng và ngày 29-30 cuối tháng) lúc nước đứng dòng, sóng gợn lăn tăn, nhất là ban đêm, trời êm, ít tàu bè qua lại. Đặc biệt cá bông lau xuất hiện hiện nhiều nhất từ sau Tết cho đến tháng 3, tháng 4 âm lịch.
Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hữu Hiệp cho biết, trước đây bà con ở Vàm Nao săn bắt cá bông lau bằng nhiều cách thức khác nhau: chài, lưới, câu cần và câu giăng, nhưng hiện nay đa số đều bắt bằng lưới vừa an toàn vừa có hiệu quả. Thông thường mỗi ghe lưới chỉ cần hai người, một người bơi và một người thả lưới. Mỗi tay lưới cá bông lau dài từ 300 đến 500 mét, dạo sâu khoảng 7 mét, tùy giăng sâu hay giăng cạn.
Dân nhà nghề chia lưới ra làm hai loại. Lưới đèn (có gắn đèn trên phao) dành bắt cá chạy luồng trên. Còn lưới ngầm thì cho lưới chìm sâu xuống nước, bắt được nhiều cá to. Thăm cá cũng là một điều thú vị, nếu lúc nào nước chảy mạnh thì thăm giờ một lần, còn nước chảy yếu thì giãn ra. Mỗi lần được cá to anh em phấn khởi thông báo cho nhau để cùng chia sẻ.
Gỡ cá dính lưới câu. Ảnh: Thiên Lộc.
Nghề nào cũng có cái đạo của nó. Nghề lưới cá bông lau cũng vậy. Do bãi sông có hạn nên người nào đến trước thả lưới trước, tự nguyện ngồi chờ và tôn trọng lẫn nhau như anh em một nhà.
Anh Nguyễn Văn Thiện, một người đã từng gắn bó với nghề câu trên 10 năm tại Tân Châu cho biết: Cá bông lau thường sinh sống ở giữa dòng nên dây câu phải được giăng ngang sông, mỗi sợi dài khoảng một trăm mét, buộc 100 lưỡi cách khoảng đều nhau, cứ cách vài giờ thăm một lần. Mỗi địa phương đều có cách đánh bắt khác nhau, tùy theo kinh nghiệm của từng người. Tại An Giang, bà con câu cá bông lau bằng mồi gián, còn ở miệt Cù Lao Dung - Sóc Trăng thì lại câu bằng mồi bần.
Vào mùa này, tại một vài nơi như Bình Minh (Vĩnh Long), Trà Nóc, Thốt Nốt (Cần Thơ)… nhiều người câu không chuyên nghiệp cũng bơi xuồng ra các vàm sông để câu cá bông lau vừa giải trí vừa thu hoạch đáng kể.
Trước đây dòng sông yên tịnh, sản lượng cá nhiều, mỗi ghe xuồng có thể đánh bắt vài chục kg mỗi ngày. Gần đây do hoạt động đánh bắt ráo riết và tàu bè qua lại thường xuyên nên cá dần dần giảm đi. Muốn khai thác có hiệu quả các tay lưới phải nắm bắt quy luật về con nước, về đặc tính của từng loại cá.
Anh Châu Tùng Hiếu, một tay câu nổi tiếng cho biết bí quyết của nghề câu cá sông là mồi. Cá bông lau rất thích mồi ruột gà, dán, dế cơm hoặc cá ủ; cá kết, cá duồn thích mồi mối núi; cá sửu thích mồi tép sống… Ngoài ra, các tay câu cũng phải biết cách thay đổi mồi để dụ được nhiều cá.
Nhiều ghe xuồng tập trung câu cá bông lau tại Trà Nóc (An Giang)
khi vào mùa đánh bắt. Ảnh: Thiên Lộc.
Nghề giăng lưới cũng đòi hỏi phải có tay nghề cao, cụ thể như giăng vào lúc nào, thời điểm nào, cá chạy theo luồng nào... Những ngư phủ lâu năm, giàu kinh nghiệm có thể quan sát mặt nước và bãi sông mà đoán biết đoạn sông đó cá nhiều hay ít để thả lưới. Đặc biệt, nghề câu là một nghề khai thác cổ truyền vừa bảo vệ được nguồn thủy sản, vừa bảo vệ môi trường sinh thái rất đáng khích lệ.
Theo anh Phạm Hồng Đức ở cù lao Tân Lộc, năm nay hầu hết các tay sát thủ cá bông lau đều phấn khởi vì được giá (100.000-120.000 đồng một kg). Bình quân một ghe lưới ra sông, mỗi đêm có thể kiếm từ 5 đến 10 kg. Gần đây Trung tâm quốc gia giống thủy sản nước ngọt Nam bộ đã nghiên cứu thành công việc sinh sản nhân tạo cá bông lau, mang lại nhiều triển vọng cho người nuôi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét