Tọa lạc tại số 676 đường Nguyễn Trãi, quận 5, TP HCM, hội quán Nghĩa An là hội quán cổ có kiến trúc hoa mỹ bậc nhất của người Hoa ở vùng đất Chợ Lớn xưa.
Nghĩa An vốn là tên một vùng đất thuộc Quảng Đông, Trung Quốc. Trong quá trình di cư, một bộ phận lớn người Hoa đến từ vùng Nghĩa An đã phát triển thành một cộng đồng đông đảo ở đất Chợ Lớn. Họ đã lập ra hội quán Nghĩa An làm nơi hội họp, thờ cúng và thể hiện văn hóa tâm linh của mình. Do vị thần được thờ chính trong hội quán là Quan Công, nên hội quán Nghĩa An còn có tên miếu Quan Đế hay chùa Ông.
Hội quán được xây dựng trước thế kỷ 19, nhưng đến năm 1819-1820 mới xây cất kiên cố cho đến ngày nay. Kể từ đó, công trình đã được trùng tu lớn vào các năm 1866, 1901, 1969, 1984 và mới đây nhất là vào năm 2010.
Như phần lớn các công trình thờ tự của người Hoa, hội quán Nghĩa An có kiến trúc tổng thể hình chữ nhật với các dãy nhà khép kính vuông góc. Nhìn chung, kiến trúc và trang trí ở miếu thể hiện rõ nét phong cách Triều Châu.
Mái hội quán có 3 cấp: giữa cao, hai bên thấp hơn. Trên nóc có gắn tượng sành hình lưỡng long tranh châu.
Sân hội quán khá rộng, gần 2.000 m², chiếm hơn phân nửa diện tích khuôn viên. Phần còn lại gồm tiền điện, sân thiên tỉnh, nhà hương, chính điện và văn phòng hội quán dọc hai bên các điện thờ.
Từ hai cổng lớn vào đến cửa chính hội quán có năm cặp kỳ lân lớn nhỏ bằng đá đặt đối xứng nhau. Đẹp hơn cả là cặp lân chầu hai bên cửa.
Từ ngoài sân bước qua cổng là tiền điện.
Bên trái tiền điện là bệ cao thờ Phúc Đức chính thần (còn gọi là ông Bổn hay là thần Thổ Địa).
Bên phải là tượng Mã Đầu tướng quân (người giữ ngựa Xích Thố cho Quan Công) đứng bên ngựa Xích Thố bằng gỗ sơn đỏ cao trên 2 m
Sân thiên tỉnh (giếng Trời) ở giữa hội quán rộng rãi và khoáng đãng.
Qua sân thiên tỉnh là nhà hương.
Khám thờ Quan Vũ ở nhà hương.
Qua nhà hương là chính điện. Nơi đây toát lên sự tôn nghiêm với những cột gỗ cao treo câu đối, cùng với những bao lam, hoành phi và khám thờ chạm trổ tinh tế.
Ở giữa chính điện có gian thờ Quan Thánh đế quân (Quan Vũ) trang trí bao lam lưỡng long tranh châu. Đứng hầu hai bên là tượng Quan Bình và Châu Xương
Tượng Quan Thánh đế quân được làm bằng thạch cao sơn màu, cao 3 m, mang những chi tiết đã trở thành qui ước: mặt đỏ, râu năm chòm dài đến ngực, tư thế đưa tay vuốt râu, đầu đội mão gắn kim hoa, mặc giáp trụ bên trong và áo bào xanh lá cây bên ngoài.
Bên phải chính điện có gian thờ Thiên Hậu nguyên quân (tức Thiên Hậu Thánh mẫu). Tượng Bà Thiên Hậu ở gian thờ được tạc bằng gỗ cao 60 cm, ngồi trên ghế chạm, theo hầu Bà có hai thị nữ và hai vị Thiên lý nhãn
Bên trái là gian thờ Tài Bạch tinh quân (Thần Tài), được thể hiện bằng tượng gỗ, cao 60 cm, cũng ngồi trên ghế chạm đầu rồng, hai bên có Chiêu Tài đồng tử đứng hầu.
Giữa chính điện và nhà hương có một khoảng sân hẹp, hai bên có hồ nước nhỏ với các bức chạm rồng, hổ tinh xảo và khung cửa tròn thông sang khu văn phòng hội quán.
Bức chạm rồng
Bức chạm hổ.
Khoảng sân phía trước với hồ phóng sinh và bức bình phong lớn.
Từ hồ phóng sinh nhìn về khu điện thờ.
Đàn cá dưới hồ.
Hội quán Nghĩa An được coi là nơi hội tụ sự tinh hoa của nghệ thuật thư pháp, chạm đá, chạm gỗ, ghép mảnh sành sứ... ở Nam Bộ nửa cuối thế kỷ 19 - đầu thế kỷ 20.
Họa tiết sành sứ trang trí trên mái được thể hiện rất sinh động.
Cận cảnh hình tượng cặp rồng chầu trên mái.
Chi tiết chạm khắc gỗ trên bao lam.
Vẻ rực rỡ của các họa tiết trang trí trong điện thờ.
Hàng năm lễ cúng Quan Đế được tổ chức ở hội quán Nghĩa An vào ngày 24/6 (Âm lịch) và rằm tháng Giêng (lớn nhất). Ngoài ra, còn các lễ cúng Bà Thiên Hậu, Phúc Đức chính thần..
Vào năm 1993, hội quán đã được công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia của Việt Nam
Một số hình ảnh khác về hội quán Nghĩa An.
Quốc Lê
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét