Hòn Bà, đỉnh núi vờn mây

TTCT - Cảm giác chinh phục được đỉnh Hòn Bà ở độ cao tuyệt đối 1.578m là cảm giác bay bổng.

Có thể khi chưa chạm chân đến Hòn Bà, mọi người sẽ băn khoăn cho rằng có gì phải lên tận đỉnh núi kia? Mà thật ra thì chẳng có gì ngoài cỏ cây. Nhưng chỉ khi đến tận cùng mới òa vỡ niềm vui trong cơn mưa núi, trong cơn lạnh sắt se dẫu Nha Trang đang vào hạ.

Ảnh: Khuê Việt Trường

Dấu ấn Yersin

Mãi đến năm 2001, nghĩa là sau 58 năm bị lãng quên, tỉnh Khánh Hòa mới quyết định đầu tư 82 tỉ đồng, và đến năm 2004 thì con đường dài 37km từ xã Suối Cát, huyện Cam Lâm, Khánh Hòa lượn vòng qua suối Đá Giăng hoàn thành.

Sau khi mở đường, đỉnh Hòn Bà vẫn chỉ là cây cỏ và phế tích một thời của bác sĩ Yersin khi ông ở trên đỉnh núi này miệt mài nghiên cứu khoa học. Trải qua tám năm, sau những cơn mưa lũ lấp đường, tiếp tục làm lại đường, đến nay con đường lên Hòn Bà dẫu có dăm chỗ bị hư hại bởi thời gian, nhưng là con đường lý tưởng cho một chuyến đi bằng ôtô hoặc xe máy chỉ trong một giờ.

Hòn Bà bây giờ khác rồi, đó là cảm giác ấm áp, kính phục người bác sĩ mang quốc tịch Pháp đã dừng ngựa dưới chân ngọn núi hơn 90 năm về trước, rồi ông thấy gì trong mây vờn và trùng xanh mà quyết định mở đường lên, cho tới nay hậu thế có một điểm đến để chiêm nghiệm và tận hưởng.

Nhà làm việc của bác sĩ Yersin - Ảnh: Khuê Việt Trường

Dấu ấn trên đỉnh Hòn Bà là ngôi nhà gỗ màu nâu sậm nguyên bản ngôi nhà gỗ mà bác sĩ Yersin đã dựng lên tại dây để làm việc. Ngôi nhà được bổ sung nhiều lần, với diện tích 11,4m x 8,7m gồm hai tầng. Bên trái là khu gác lửng với ghế đá, bàn đá để dừng chân phóng mắt nhìn xuống núi.

Ngôi nhà gỗ này giống như ngôi nhà gỗ ngày xưa do kiến trúc sư Trần Thiện Hoàng vẽ lại từ bản gốc còn lưu giữ từ tài liệu do bảo tàng Viện Pasteur Paris cung cấp. Khác chăng là ngày xưa bác sĩ Yersin chỉ dùng loại gỗ thường để dựng lên, thì nay hậu thế dùng gỗ sao để phục dựng với tổng kinh phí nghe đâu hàng trăm triệu đồng.

Hồn ngôi nhà của bác sĩ Yersin đến nay đã được gầy dựng lại khá công phu. Trong ngôi nhà có bàn ghế cho ông tiếp khách, có một góc riêng là chiếc giường nhỏ để ông nghỉ ngơi. Trên tầng một là thư viện và nơi làm việc của ông. Để kính cẩn nhớ về ông, tại đây có đặt một bàn thờ, và chắc chắn khi ai tới thăm ngôi nhà lại không thắp một nén hương  tưởng nhớ ông.

Hồ nước bác sĩ Yersin xây trước nhà để hứng nước mưa, nay được sửa chữa lại ở vị trí cũ. Để hứng nước mưa từ mái nhà, ông dùng những ống gốm đất nung ghép vào nhau, những ống gốm nay được trưng bày như một bộ sưu tập. Bên cạnh nhà đã trồng lại vườn thuốc như ngày xưa bác sĩ Yersin đã trồng, đó là những thứ cây cỏ thông dụng có tác dụng chữa những bệnh đơn giản, vườn thuốc đang lên xanh tốt. Những thanh gỗ đã mục là dấu tích ngôi nhà xưa cũng được gom lại cho du khách cảm nhận quyết tâm của vị bác sĩ trẻ hồi đó.

Khu vườn thuốc của bác sĩ Yersin - Ảnh: Khuê Việt Trường

Một Đà Lạt tại Nha Trang

Nhiều người nói chọn tour Nha Trang tắm biển, sau đó lên Hòn Bà nghỉ để được tận hưởng cái khí trời 18 độ ngay trong những ngày hè quả là lý tưởng. So với trước đây vài năm thì những dịch vụ và cơ sở hạ tầng nơi đây đã khá lên rất nhiều.

Một khu nhà nghỉ với sáu bungalow nằm dưới lũng, dọc theo đường vào là những ngọn đèn măngsông thắp sáng trong đêm, ai thích ở trên đỉnh núi nghe tiếng thú rừng to nhỏ và gió rừng lồng lộng thì xin mời ở lại. Một nhà hàng nhỏ bằng gỗ được dựng lên, theo dáng dấp ngôi nhà bác sĩ Yersin, để khách nghỉ chân uống ly nước. Những cây thông con đang được trồng và nơi đây sẽ có rừng thông, nhiều loại hoa cũng được gieo trồng để tương lai đỉnh Hòn Bà rực rỡ màu hoa.

Khách sẽ ngạc nhiên thấy quanh nhà bác sĩ Yersin có rất nhiều  chiếc lu hoặc các khay bằng ximăng đúc với nhiều hình dáng để bác sĩ Yersin ươm cây, tạo nét duyên rất lạ. Ngày xưa, để bảo đảm có đủ rau xanh khi ở trên núi, bác sĩ Yersin đã đem hạt giống rồi làm giàn trồng bầu, trồng bí. Những giàn rau đã được dựng lại như xưa.

Đặc biệt, bên một tảng đá lớn, hai cây trà trăm tuổi do ông trồng vẫn hiên ngang trước gió lạnh. Một con đường xuyên rừng đã mở đến cánh rừng trồng cây canhkina (quinquina - cây thuốc nguyên liệu dùng để bào chế thuốc ký ninh trị bệnh sốt rét) xưa ông trồng, nay đã thành cổ thụ.

Chỉ bao nhiêu đó thôi, với chúng tôi đã là trọn vẹn cho cuộc hành trình đến đỉnh núi vờn mây kia.

Hai cây trà trăm tuổi do bác sĩ Yersin trồng vào năm 1915 - Ảnh: Khuê Việt Trường

Hòn Bà cách trung tâm thành phố Nha Trang 57km. Có thể đến Hòn Bà bằng phương tiện xe máy hoặc ôtô. Từ Nha Trang đi về hướng nam trên quốc lộ 1A, đến Suối Dầu cách Nha Trang 20km thì rẽ vào cầu Suối Dầu bên phải và tiếp tục đi theo con đường nhựa để lên Hòn Bà. Có thể thuê xe tại các khách sạn đang lưu trú ở Nha Trang. Hiện chưa có phương tiện công cộng lên Hòn Bà. Nhớ mang theo áo mưa và áo lạnh vì vào buổi chiều trên đỉnh núi hay mưa và nhiệt độ lạnh hơn cả Đà Lạt. Có thể nghỉ tại các bungalow với giá 500.000 đồng/đêm. Hiện nhà hàng ở Hòn Bà chỉ bán thức uống và các món ăn đơn giản như mì, phở, các món xào… nên khách có thể tự mang thức ăn theo nhu cầu.

KHUÊ VIỆT TRƯỜNG

Phiêu bồng trên đỉnh Hòn Bà

Hòn Bà chưa được nhiều người biết đến, nên như một “nàng tiên ngủ trong rừng núi quanh năm mây phủ”. Nằm gần Nha Trang nóng ấm, nhưng Hòn Bà mát mẻ quanh năm, nên người ta gọi Hòn Bà là “Đà Lạt II” của tỉnh Khánh Hòa.

Hòn Bà nằm ở phía nam TP.Nha Trang khoảng 30 cây số đường chim bay, nhưng du khách phải đi theo đường bộ khoảng 60-70 cây số. Trong đó, chỉ riêng đường lên núi gần 40 cây số. Khoảng gần 2 giờ đường từ Nha Trang rời biển xanh, cát trắng, du khách đã được trải nghiệm một không gian khác lạ của núi rừng mù sương.

Trước tiên, đường chạy dọc theo một hồ nước lớn, xanh mênh mông. Tiếp theo là dọc theo con suối uốn lượn. Điểm tô cho màu xanh ngắt của cây cối là những ngôi nhà sàn làm bằng tre lá của người dân tộc.

Đi được khoảng 12 cây số, nhiệt độ bắt đầu xuống thấp và vô cùng mát mẻ. Đường dốc quanh co, tạo cảm giác chơi vơi thú vị...

Khoảng 4 giờ chiều, sương mù đã, giăng kín đỉnh núi và tràn xuống thấp hơn. Đến điểm cuối của con đường nhựa, muốn tới đỉnh núi, du khách bỏ ra khoảng 1 giờ đi bộ theo lối mòn và lên những con dốc thẳng đứng.

Nơi đây rừng ẩm ướt quanh năm. Điều thú vị là khoảng nửa đêm, sương mù sà thấp xuống, để lại phần đỉnh núi một không gian thoáng đãng. Du khách lên đây thường dậy sớm để ngắm bình minh và chiêm ngưỡng sắc trời vào thời điểm giao nhau giữa đêm và ngày. Nhiều người mặc áo ấm, trùm chăn bước ra giữa đất trời mênh mông và cái lạnh buốt trên cao.

Khách có cảm giác như đang đứng trên cả mây, bềnh bồng, bềnh bồng. Bình minh nhìn từ đỉnh Hòn Bà chỉ là một vừng đỏ ở phía Đông. 8h sáng, vẫn chưa có một tia nắng nào chiếu vào đỉnh núi. Nhưng ánh sáng đủ để du khách nhìn rõ những đám mây từ phía xa xa ẩn hiện những dãy núi dài, nối tiếp nhau đến ngút ngàn.

Hòn Bà là phần phía đông của dãy Trường Sơn, nối liền với cao nguyên Lâm Đồng, nên đới khí hậu có phần khác biệt so với Đà Lạt và Nha Trang. Hệ sinh thái nơi đây vô cùng phong phú, với nhiều loài thực vật, động vật đặc chủng. Các nhà khoa học đã ghi nhận được sự tồn tại của khoảng 100 loài động, thực vật quý hiếm có tên trong Sách Đỏ. Nhiều loài voọc, gấu... vẫn còn trú ẩn tại đây nhờ rừng chưa bị khai thác, con người chưa xâm phạm đến lãnh thổ của chúng.

Hòn Bà đã được quy hoạch thành khu bảo tồn thiên nhiên rộng khoảng 20.000ha. Trong đó, có khoảng 1/2 diện tích được bảo vệ nghiêm ngặt. Từ khoảng năm 1915, bác sĩ người Pháp Alexandre Yersin đã đến đây để lập trại, trong thực nghiệm các giống thuốc bản địa và du nhập từ thế giới. Ông đã cho xây một ngôi nhà sàn gỗ và cải tạo đất đai để trồng các loại thuốc. Trong đó, có thuốc ký sinh chống sốt rét. Sau đó, cây thuốc này được chuyển lên Lâm Đồng. Hiện nay, du khách vẫn có thể nhìn thấy những cây thuốc, cây rừng quý được giữ nguyên, tạo thành một sản phẩm du lịch thiên nhiên thú vị.

Ngôi nhà sàn nay đã xuống cấp, nên địa phương cho phục dựng lại dựa trên nguyên mẫu ngay trên nền đất cũ. Khi du lịch phát triển, người ta xây dựng thêm một ngôi nhà dài của người Tây Nguyên phục vụ khách lưu trú. Ngôi nhà sàn là khu lưu niệm, trưng bày nhiều hình ảnh, hiện vật liên quan đến Alexandre Yersin. Quanh nhà sàn vẫn còn nhiều dấu tích của ông. Bên trái ngôi nhà vẫn còn cây trà cổ thụ do ông trồng. Khách đến đây thường được đãi uống trà, được nấu từ lá trà tươi của cây này. Nước trà xanh và thơm lừng.

Tương lai không xa, Hòn Bà sẽ là khu du lịch sinh thái độc đáo, hấp dẫn.

Nguyễn Diễm

Phượt lên Hòn Bà

PN - Hòn Bà chỉ cách thành phố Nha Trang gần 60km. Do ở độ cao hơn 1.500m nên khí hậu nơi này mát lạnh quanh năm như một Đà Lạt thứ hai. Hòn Bà cũng là nơi gần 100 năm trước, nhà bác học người Pháp Alexandre Yersin đã lập trại, trồng thực nghiệm các giống thuốc bản địa và du nhập từ nhiều nơi trên thế giới.

Đến Hòn Bà, du khách được trải nghiệm không gian ôn đới khác hẳn với thành phố biển, được chiêm ngưỡng những cảnh sắc tuyệt đẹp trên con đường lên núi, được tìm hiểu hệ sinh thái phong phú với nhiều loài thực vật, động vật đặc chủng, tận mắt chứng kiến những dấu tích còn lại của nhà bác học thiên tài sống cách chúng ta gần một thế kỷ. Vì lẽ đó, với nhiều khách du lịch, một chuyến “phượt” lên Hòn Bà vào mùa hè luôn là một cuộc du ngoạn đầy ấn tượng

Từ Nha Trang, bạn có thể lên Hòn Bà bằng ô tô hoặc xe máy. Đường lên Hòn Bà quanh co đèo dốc là một thử thách thú vị với các tay lái trẻ. Bên phải là những vách đá cùng những vạt cây dại, rừng bạch đàn, rừng trúc… rậm rạp, um tùm. Bên trái là hồ chứa nước Suối Trầu xanh thẳm, đẹp như một dải lụa mềm mại giữa những ngọn đồi hùng vĩ và những đám mây trắng bồng bềnh. Đi tiếp vài km, bạn sẽ thấy suối Đá Giăng trắng xóa, uốn lượn, ẩn hiện men theo những vạt rừng nguyên sinh.
Lên tới độ cao 300m, bạn có thể dừng chân nghỉ ngơi tại khu du lịch Suối Nguồn. Tại đây, sau khi thỏa thuê bơi lội trong dòng suối trong vắt, nằm nghe suối reo róc rách và tiếng ve lảnh lót, bạn hãy thưởng thức món cá trê nướng muối ớt hay món gà rừng om sả, để lấy sức tiếp tục lên Hòn Bà.
Cảnh vật hai bên đường là một bức tranh thiên nhiên tuyệt mỹ với những vạt hoa dại đủ màu đua nhau khoe sắc. Đây đó, thấp thoáng những cây kơnia cổ thụ xanh rì, những cây bông gòn đang mùa trổ bông trắng muốt …

Ngôi nhà sàn bằng gỗ màu nâu sậm của bác sĩ Alexandre Yersin (ảnh nhỏ) với diện tích 11,4m x 8,7m được phục chế năm 2004 nằm trên đỉnh núi. Tại đây, vẫn còn nguyên những dấu tích xưa như chuồng nuôi ngựa, bể chứa nước mưa, cây trà cổ thụ trăm tuổi, khu gác lửng với ghế đá, bàn đá, chiếc giường nhỏ, thư viện nơi bác sĩ làm việc…
Đối diện khu di tích của bác sĩ Yersin là Trạm kiểm lâm Hòn Bà với một vườn hoa rực rỡ, phong phú với hoa hồng hồng phớt, hoa xác pháo đỏ thắm, hoa đỗ quyên hồng tươi, hoa mua tím ngắt...

Tiếp tục cuộc hành trình là chuyến xuyên rừng thú vị, khám phá khu bảo tồn thiên nhiên Hòn Bà với gần 600 loài thực vật bậc cao, quý hiếm như: thông hai lá dẹp, pơ mu, hồng quang, dẻ gai Nha Trang, thị Nha Trang, đỗ quyên Nha Trang, sồi Hòn Bà...
Nếu còn lưu luyến, bạn có thể ngủ lại trong những ngôi nhà sàn bằng gỗ trong rừng, để ngắm hoàng hôn Hòn Bà trong sương mù. Sáng hôm sau, bạn thức dậy trong tiếng chim lảnh lót và không khí lạnh đặc trưng miền ôn đới ngay giữa mùa hè...
Giao Thủy