Hủ tiếu ở đây được chế biến theo kiểu hủ tiếu Nam Vang nhưng có sự biến tấu trong cách nấu nước lèo để tạo ra hương vị riêng
Những ngày cuối năm, người ta lại thích được ngồi giữa một quán ăn cũ kỹ, hoài niệm về thời 'một ngàn chín trăm hồi đó', và kể cho nhau nghe câu chuyện 'Thanh Xuân của Sài Gòn'...
Anh bạn trên Facebook hỏi tôi “Thanh xuân là gì?”. Vì bất ngờ nên tôi chỉ im lặng, và trong đầu thì ngổn ngang biết bao nhiêu suy nghĩ.
Thanh xuân là tuổi trẻ, phải không? Là những năm tháng mà chúng ta chưa từng lo sợ đánh mất bất cứ thứ gì, không gượng ép bản thân cố gắng gìn giữ một mối quan hệ hay bất cứ ai.
Anh bạn trên Facebook hỏi tôi “Thanh xuân là gì?”. Vì bất ngờ nên tôi chỉ im lặng, và trong đầu thì ngổn ngang biết bao nhiêu suy nghĩ.
Thanh xuân là tuổi trẻ, phải không? Là những năm tháng mà chúng ta chưa từng lo sợ đánh mất bất cứ thứ gì, không gượng ép bản thân cố gắng gìn giữ một mối quan hệ hay bất cứ ai.
Thanh xuân chính là khi ta thấy mình được sống tự nhiên nhất, không đắn đo, không do dự, ta can đảm vì một người mà bất chấp tất cả, hay cũng mạnh mẽ để sẵn sàng từ bỏ thứ mà mình biết không thể nắm chắc trong tầm tay…
Ai trong chúng ta cũng đều có một thời thanh xuân của riêng mình, điều đó đồng nghĩa với việc sẽ chẳng thể nào có câu trả lời duy nhất đúng cho câu hỏi “Thanh xuân là gì?”.
Nhưng vốn dĩ tôi khá cứng đầu và bướng, cũng không thích đầu hàng một cách quá dễ dàng, nên thay vì nói “tao không biết”, tôi đã trả lời “Thanh Xuân là một quận ở Hà Nội” rồi tự cười thích thú khi cho rằng mình đã thắng.
Anh bạn cũng cười theo rồi nói với vẻ bí hiểm: “Ừ, ở đây cũng có những điều thú vị như vậy. Thanh Xuân ở Sài Gòn chẳng qua cũng chỉ là… tên của một tiệm hủ tiếu”.
Quán hủ tiếu Thanh Xuân nằm tại số 62 Tôn Thất Thiệp (quận 1, TP.HCM) được mở bán bởi một ông giáo già quê gốc Mỹ Tho (Tiền Giang)
Hai đứa tôi tiếp tục câu chuyện đang nói dang dở bằng cái hẹn ở “Thanh Xuân của Sài Gòn” vào một buổi sáng muộn, cuối tháng 11. Hủ tiếu Thanh Xuân nằm tại số 62 Tôn Thất Thiệp (phường Bến Nghé, quận 1) với tuổi đời không dưới 70 năm.
Thanh xuân chính là khi ta thấy mình được sống tự nhiên nhất, không đắn đo, không do dự, ta can đảm vì một người mà bất chấp tất cả, hay cũng mạnh mẽ để sẵn sàng từ bỏ thứ mà mình biết không thể nắm chắc trong tầm tay…
Ai trong chúng ta cũng đều có một thời thanh xuân của riêng mình, điều đó đồng nghĩa với việc sẽ chẳng thể nào có câu trả lời duy nhất đúng cho câu hỏi “Thanh xuân là gì?”.
Nhưng vốn dĩ tôi khá cứng đầu và bướng, cũng không thích đầu hàng một cách quá dễ dàng, nên thay vì nói “tao không biết”, tôi đã trả lời “Thanh Xuân là một quận ở Hà Nội” rồi tự cười thích thú khi cho rằng mình đã thắng.
Anh bạn cũng cười theo rồi nói với vẻ bí hiểm: “Ừ, ở đây cũng có những điều thú vị như vậy. Thanh Xuân ở Sài Gòn chẳng qua cũng chỉ là… tên của một tiệm hủ tiếu”.
Quán hủ tiếu Thanh Xuân nằm tại số 62 Tôn Thất Thiệp (quận 1, TP.HCM) được mở bán bởi một ông giáo già quê gốc Mỹ Tho (Tiền Giang)
|
Hai đứa tôi tiếp tục câu chuyện đang nói dang dở bằng cái hẹn ở “Thanh Xuân của Sài Gòn” vào một buổi sáng muộn, cuối tháng 11. Hủ tiếu Thanh Xuân nằm tại số 62 Tôn Thất Thiệp (phường Bến Nghé, quận 1) với tuổi đời không dưới 70 năm.
Một tô hủ tiếu Thanh Xuân sẽ được ăn kèm với tôm, cua, thịt xíu, thịt băm, tim và gan heo...
Quán nằm ngay đầu một con hẻm nhỏ, bề ngang chỉ tầm 2m. Bếp nấu nướng và chiếc tủ kiếng đựng các nguyên liệu như sợi hủ tiếu, tôm, thịt, tim, gan… cùng một dãy dài gồm ba bộ bàn ghế được chủ quán đặt sát một bên hẻm để chừa lối đi.
Khu vực vỉa hè trước mặt đường cũng được kê hai bộ bàn ghế, nhưng ít khách chọn ngồi bên ngoài, chắc người ta không thích ăn uống mà “lộ thiên” quá.
Một tô hủ tiếu Thanh Xuân sẽ được ăn kèm với tôm, cua, thịt xíu, thịt băm, tim và gan heo...
|
Quán nằm ngay đầu một con hẻm nhỏ, bề ngang chỉ tầm 2m. Bếp nấu nướng và chiếc tủ kiếng đựng các nguyên liệu như sợi hủ tiếu, tôm, thịt, tim, gan… cùng một dãy dài gồm ba bộ bàn ghế được chủ quán đặt sát một bên hẻm để chừa lối đi.
Khu vực vỉa hè trước mặt đường cũng được kê hai bộ bàn ghế, nhưng ít khách chọn ngồi bên ngoài, chắc người ta không thích ăn uống mà “lộ thiên” quá.
Hơn 71 năm mở cửa và trải qua 4 đời chủ, quán được nhiều thực khách nhận xét là vẫn giữ nguyên hương vị như những ngày đầu
Minh, tên của anh bạn tôi, nói với vẻ am hiểu: “Hồi năm 1945 – 1946, có ông giáo già tên Đỗ Văn Khuê chạy giặc từ dưới Mỹ Tho lên Sài Gòn. Ổng được mấy người trong chùa Chà Và cho ở nhờ, rồi sau đó mở quán hủ tiếu bán ngay bên cạnh chùa tới giờ luôn nè”.
Tôi bắt bẻ: “Làm thế nào mày biết được những chuyện này?”, Minh khoái chí đáp: “Ba mẹ tao ăn đây, tao cũng ăn đây hoài. Cả nhà tao là khách ruột đó, tao hỏi rồi bà chủ kể mới biết chứ”.
Từ thứ 2 đến thứ 6, quán mở bán từ 6 giờ 30 sáng đến 3 giờ chiều, riêng hai ngày cuối tuần thì bán đến 9 giờ tối
Chúng tôi gọi hai tô hủ tiếu, một khô và một nước. Bà chủ với mái tóc muối tiêu đeo tạp dề rồi bắt đầu thao tác chế biến hủ tiếu, điêu luyện như đầu bếp nhà hàng năm sao.
Bà cho hủ tiếu vào cái vá lưới rồi trụng qua nồi nước đang sôi sùng sục trên bếp. Đến khi hủ tiếu vừa chín tới thì cho vào tô, xếp lên trên các thức ăn kèm như thịt xá xíu, thịt băm, tôm, tim, gan và một chút thịt càng cua.
Quán có hủ tiếu khô và hủ tiếu nước, giá 35.000 đồng/tô thường và 55.000 đồng/tô đặc biệt
Tiếp theo, bà chủ nêm thêm chút gia vị được đựng trong cái lọ nhỏ bằng thủy tinh, thêm lớp mỡ hành beo béo. Tới đoạn này, với tô hủ tiếu nước thì sẽ được chan một vá nước lèo nóng hổi, được ninh từ xương thơm lừng.
Sợi hủ tiếu của quán có pha thêm bột lọc nên khi nấu chín sẽ có độ trong và dai. Nhiều thực khách lựa chọn hủ tiếu khô hơn hủ tiếu nước vì muốn cảm nhận rõ vị ngon của sợi hủ tiếu.
Riêng nước xốt dành cho hủ tiếu khô thì được chủ quán chế biến theo công thức gia truyền của gia đình. Chỉ với nguyên liệu chính từ cà chua nhưng theo chủ quán thì cách làm không hề đơn giản.
Còn tô hủ tiếu khô thì sẽ được rưới lên vá nước xốt cà chua sền sệt, nghe đâu đây chính là thứ nước xốt “bí truyền” đã tạo nên nét khác biệt cho hủ tiếu Thanh Xuân. Cuối cùng là cho thêm chút tóp mỡ, rắc hành ngò bên trên rồi mang ra để thực khách thưởng thức.
Có một điểm thú vị là hủ tiếu khô ở đây được ăn kèm với bánh Pate chaud (pa-tê-sô), một loại bánh có nguồn gốc từ Pháp nhưng được biến tấu cho phù hợp với khẩu vị người Việt.
Bánh có lớp vỏ được làm từ loại “bột nghìn lớp”, nghĩa là khi ăn sẽ thấy rõ lớp vỏ bánh có rất nhiều lớp mỏng chồng lên nhau. Nhân bánh là một hỗn hợp gồm có thịt băm, gan heo, hành tây, gia vị và một ít hạt tiêu xay nhuyễn.
Toàn bộ bánh đều do tiệm Thanh Xuân tự làm, mỗi ngày chỉ làm đúng 100 cái
Minh ăn đúng kiểu “bánh kèm hủ tiếu", khi cứ một đũa hủ tiếu thì nó lại cắn một miếng bánh Pate chaud. Tính ra một tô nó phải ăn đến 2 cái bánh mới vừa đủ. Còn tôi thì thích ăn riêng từng món, tôi không thích việc cùng cảm nhận hương vị của quá nhiều thứ cùng một lúc, điều đó khiến vị giác… bối rối.
Còn một điều khiến tôi vô cùng thắc mắc mà cũng cực kỳ thích ở đây chính là tấm biển hiệu ghi tên quán, được treo tít trên cao kia. Tấm biển cũ đến nỗi màu trắng sữa ban đầu đã chuyển dần sang màu “cháo lòng”, dòng địa chỉ nhỏ bên dưới cũng mờ mờ ảo ảo, chỉ hai chữ Thanh Xuân may ra còn đọc được.
Bà Tươi đã dành cả cuộc đời mình để gìn giữ hương vị hủ tiếu Thanh Xuân
Bà Tươi, chủ quán Thanh Xuân, cho biết: “Cái biển nhìn vậy chứ có ông Tây đòi mua riết mà tui không bán đó. Để lại làm kỷ niệm, của ông bà, cha mẹ mình mà sao bán đi được. Còn cái tên Thanh Xuân là từ tên chồng tui mà ra, hồi xưa ổng được thương nhất nhà nên ông cụ mới lấy tên ổng là Xuân Thanh, đảo ngược là Thanh Xuân làm tên quán đó”.
Không chỉ giữ riêng cái biển hiệu, hủ tiếu Thanh Xuân còn giữ được cả hương vị lẫn linh hồn của món ăn suốt hơn nửa thế kỷ qua.
Hủ tiếu Thanh Xuân là nơi xưa chốn cũ để người dân thành phố tìm về thưởng thức sự thơm ngon tròn vị của một món ăn dân dã nhưng kì công
Ông Trung Huân (55 tuổi, ngụ quận 5) tỏ vẻ hài lòng khi nói về hủ tiếu ở đây: “Tôi ăn hủ tiếu nhiều nơi nhưng không đâu có được cái vị đặc trưng như ở Thanh Xuân. Ăn từ mấy chục năm trước đến giờ, lần nào tôi cũng hài lòng vì hương vị không hề thay đổi. Đâu dễ gì tìm được một quán ăn hội tụ đầy đủ từ phong cách phục vụ, cách bày trí cho đến hương vị đều phảng phất nét đẹp của Sài Gòn xưa như ở đây”.
Gần giấc trưa nên quán cũng vắng khách, bà Tươi đứng tựa lưng vào cây cột trước hẻm, ánh mắt nhìn xa xăm, chẳng ai đoán được những suy nghĩ trong đầu bà lúc này.
"Truyền nhân" đời thứ tư của thương hiệu hủ tiếu Thanh Xuân
Phía trong bếp, cô con gái tên Hoa Cúc (28 tuổi), người sắp là chủ nhân đời thứ tư nắm giữ thương hiệu hủ tiếu Thanh Xuân của Sài Gòn đang tỉ mẩn làm hủ tiếu cho nhóm khách vừa mới tới.
Nhìn dáng vẻ tất bật của cô, không hiểu sao tôi lại liên tưởng đến hình ảnh bà Tươi ngày còn trẻ. Có phải cả thanh xuân tận tụy của bà chính là dành trọn vẹn tình yêu của mình cho từng sợi hủ tiếu, cho suốt hàng chục năm giữ gìn ngọn lửa nơi căn bếp nhỏ này…
Hơn 71 năm mở cửa và trải qua 4 đời chủ, quán được nhiều thực khách nhận xét là vẫn giữ nguyên hương vị như những ngày đầu
|
Tôi bắt bẻ: “Làm thế nào mày biết được những chuyện này?”, Minh khoái chí đáp: “Ba mẹ tao ăn đây, tao cũng ăn đây hoài. Cả nhà tao là khách ruột đó, tao hỏi rồi bà chủ kể mới biết chứ”.
Từ thứ 2 đến thứ 6, quán mở bán từ 6 giờ 30 sáng đến 3 giờ chiều, riêng hai ngày cuối tuần thì bán đến 9 giờ tối
|
Bà cho hủ tiếu vào cái vá lưới rồi trụng qua nồi nước đang sôi sùng sục trên bếp. Đến khi hủ tiếu vừa chín tới thì cho vào tô, xếp lên trên các thức ăn kèm như thịt xá xíu, thịt băm, tôm, tim, gan và một chút thịt càng cua.
Quán có hủ tiếu khô và hủ tiếu nước, giá 35.000 đồng/tô thường và 55.000 đồng/tô đặc biệt
|
|
Có một điểm thú vị là hủ tiếu khô ở đây được ăn kèm với bánh Pate chaud (pa-tê-sô), một loại bánh có nguồn gốc từ Pháp nhưng được biến tấu cho phù hợp với khẩu vị người Việt.
Bánh có lớp vỏ được làm từ loại “bột nghìn lớp”, nghĩa là khi ăn sẽ thấy rõ lớp vỏ bánh có rất nhiều lớp mỏng chồng lên nhau. Nhân bánh là một hỗn hợp gồm có thịt băm, gan heo, hành tây, gia vị và một ít hạt tiêu xay nhuyễn.
Toàn bộ bánh đều do tiệm Thanh Xuân tự làm, mỗi ngày chỉ làm đúng 100 cái
|
Minh ăn đúng kiểu “bánh kèm hủ tiếu", khi cứ một đũa hủ tiếu thì nó lại cắn một miếng bánh Pate chaud. Tính ra một tô nó phải ăn đến 2 cái bánh mới vừa đủ. Còn tôi thì thích ăn riêng từng món, tôi không thích việc cùng cảm nhận hương vị của quá nhiều thứ cùng một lúc, điều đó khiến vị giác… bối rối.
Còn một điều khiến tôi vô cùng thắc mắc mà cũng cực kỳ thích ở đây chính là tấm biển hiệu ghi tên quán, được treo tít trên cao kia. Tấm biển cũ đến nỗi màu trắng sữa ban đầu đã chuyển dần sang màu “cháo lòng”, dòng địa chỉ nhỏ bên dưới cũng mờ mờ ảo ảo, chỉ hai chữ Thanh Xuân may ra còn đọc được.
Bà Tươi đã dành cả cuộc đời mình để gìn giữ hương vị hủ tiếu Thanh Xuân
|
Không chỉ giữ riêng cái biển hiệu, hủ tiếu Thanh Xuân còn giữ được cả hương vị lẫn linh hồn của món ăn suốt hơn nửa thế kỷ qua.
Hủ tiếu Thanh Xuân là nơi xưa chốn cũ để người dân thành phố tìm về thưởng thức sự thơm ngon tròn vị của một món ăn dân dã nhưng kì công
|
Gần giấc trưa nên quán cũng vắng khách, bà Tươi đứng tựa lưng vào cây cột trước hẻm, ánh mắt nhìn xa xăm, chẳng ai đoán được những suy nghĩ trong đầu bà lúc này.
"Truyền nhân" đời thứ tư của thương hiệu hủ tiếu Thanh Xuân
|
Nhìn dáng vẻ tất bật của cô, không hiểu sao tôi lại liên tưởng đến hình ảnh bà Tươi ngày còn trẻ. Có phải cả thanh xuân tận tụy của bà chính là dành trọn vẹn tình yêu của mình cho từng sợi hủ tiếu, cho suốt hàng chục năm giữ gìn ngọn lửa nơi căn bếp nhỏ này…
Tôi tin là chính những “mảnh ghép thanh xuân” của các thế hệ trong gia đình ông giáo già ngày trước đã viết nên câu chuyện cuộc đời đầy chân thật, bình dị và đủ đầy như tô hủ tiếu mang tên “Thanh Xuân của Sài Gòn”…
Lưu Trân
Tôi tin là chính những “mảnh ghép thanh xuân” của các thế hệ trong gia đình ông giáo già ngày trước đã viết nên câu chuyện cuộc đời đầy chân thật, bình dị và đủ đầy như tô hủ tiếu mang tên “Thanh Xuân của Sài Gòn”…
Lưu Trân
Tiệm hủ tiếu 70 tuổi mà vẫn Thanh Xuân, "thôi miên" người Sài Gòn bằng hương vị bí truyền
Đặc biệt quán Thanh Xuân vẫn còn giữ được phong cách ăn hủ tiếu khô kèm với bánh Paté Chaud (người Việt hay gọi là bánh pateso), đây là một loại bánh kiểu Pháp với hàng trăm lớp bánh mỏng, nóng và giòn bên ngoài, nhân bên trong thì gồm thịt băm, gan heo, hành tây, gia vị và một ít hạt tiêu.
Những ngày Sài Gòn dày mây, trời dính cứng vào những chóp đỉnh của những tòa cao ốc, gió như bị nhốt, vây hãm bực bội, không chút mát mẻ dịu dàng. Không có lối ra nào của những tầm mắt thèm thấy một lằn ranh chân trời, làm cái quán này như lọt thỏm giữa bốn bức tường trống huơ, trống hoác. Cái quán như bị bỏ quên, như cái cách người ta hay làm tụi con nít khóc rộ khi vờ bỏ quên chúng lại lúc ra khỏi nhà, quên là một kiểu trừng phạt chỉ đứng sau dọa nạt, cũng là một kiểu "bức tử" những hàng quán kinh doanh...
Vậy mà người đàn bà bận bộ bà ba đứng trong quán, có buồn, có hậm hực vì trời cứng đơ như hóa thạch, xém làm ý nghĩ của bà đóng vôi theo, vẫn thi thoảng xốc ý nghĩ của mình lên, thôi nhìn xa xăm để nhanh tay đảo cái nồi nước sốt đặc quéo, cho nó dậy mùi đều đặn, loang ra như cái cách những bà mẹ giữ gìn cái đầm ấm gia đình bằng cách nấu nướng.
Đúng rồi, tôi còn nhớ, chỗ bà đứng bây giờ, tại số 62 Tôn Thất Thiệp, Quận 1, rất nhiều năm về trước, là cái quán hủ tiếu Thanh Xuân vang danh sầm uất một thời. Nhanh quá, mới đây mà đã hơn 70 năm, thanh xuân đời người đi qua chỉ như là một cái chớp mắt, còn quán Thanh Xuân này vẫn nghiễm nhiên tồn tại làm mê lòng biết bao nhiêu thế hệ thị dân sành ăn Sài Gòn…
Còn nhớ, ngày trước khi thế hệ ông bà tôi còn sống, đã kể về cái quán hủ tiếu Mỹ Tho tên Thanh Xuân này với những từ hoa mỹ để mô tả hương vị "thần thánh" của hủ tiếu khô với kiểu nước sốt bí truyền, và sự hào sảng của buổi sáng rất Sài Gòn khi ông nào ông nấy cũng dắt vợ con tới đây sà vô ăn tô hủ tiếu cho no bụng, rồi thủng thẳng đọc nhật trình, uống ly đen đá. Ngày cũ, quán hủ tiếu này có những đến hơn ba chục bàn, tràn ra phục vụ bữa sáng ngon lành cho tầng tầng lớp lớp thị dân chứ không le hoe vài bàn như bây giờ…
Giai đoạn Sài Gòn tân thời hoa lệ với cuộc kinh thương ngoại quốc mà, thị phần của những món ăn dân dã như tô hủ tiếu này đã ít nhiều bị chiếm bớt, bởi món Tây, món Nhật... "Ai mà còn nhớ hả con, người ta quên rồi, như kiểu mấy đứa nhỏ hay nói là thanh xuân bị chôn vùi đó, nghĩ cũng buồn mà thôi cũng kệ, chứ giờ sao", ba chữ "chứ giờ sao" kéo dài rồi nhỏ dần của người đàn bà với gương mặt phúc hậu ban nãy, kéo theo cái buồn y như một tuổi xuân bị vùi dập thật. Bà đang cố phân bua cho sự mai một của thương hiệu hủ tiếu được ông ngoại chồng gốc Mỹ Tho gầy dựng nên từ trước những năm 1946.
Bà tên là Võ Thị Tươi, sinh năm 1956, quê miền Tây, là vợ của chủ quán hủ tiếu này hiện nay, đồng thời cũng là người đứng bếp chính, hỗ trợ người con gái độc nhất buôn bán kế nghiệp những khi chồng đang lao đao vì bệnh tật. Bà nói, dù là nói tiếng giao cho con gái buôn bán rồi, mà cũng không yên tâm, sáng nào bà cũng dậy sớm để giúp con gái nêm nếm gia vị cho đúng chuẩn bí truyền, đồng thời chỉ bảo con gái thêm những cái chưa biết. Chiều thì bà cũng đứng nấu nước sốt đặc biệt để chuẩn bị cho sáng hôm sau bán luôn.
"Quán bán liên tục không ngừng nghỉ, dù ít dù nhiều, khách vẫn là khách, ai còn nhớ, ai mối manh lâu ngày cũng đáng trân trọng như nhau, nên dù thế nào bà cũng muốn cái quán Thanh Xuân này được giữ mãi và hương vị đều độc đáo như những ngày đầu" – bà Tươi nói.
Thật tình mà nói, bởi cái tâm của người bán như thế hỏi sao hai cái tên "Thanh Xuân" vẫn còn được nhắc đến là nơi lưu dấu mỹ vị thì son trẻ của biết bao thế hệ Sài Gòn mà chưa ai một lần chê trách. Hủ tiếu ở đây, 70 năm hơn vẫn vẹn nguyên hương vị như thuở ban đầu, 70 năm mà vẫn thanh xuân. Sợi hủ tiếu dai, nửa đục nửa trong dậy thơm mùi gạo mới, nằm gọn lỏn trong tô dù là phần nước hay phần khô đều không vón cục, nhão nhẹt cả ra như một số chỗ bán hủ tiếu như bây giờ. Nước lèo ngọt thanh được ninh từ mực khô và xương heo, thêm chút gia vị sao cho vừa vặn, thỏa lòng được cả những phạm trù vị giác khác nhau của nhiều chiếc lưỡi sành ăn khác nhau, người ăn mặn cũng như người ăn nhạt ai ai cũng tấm tắc khen sao mà bà chủ tài tình.
Loại nước sốt bí truyền dành riêng cho hủ tiếu khô có lẽ là thứ đáng kinh ngạc nhất, công thức chế biến công phu rắc rối đến mức những ai rành rọt về ẩm thực cũng khó lòng tìm ra. Họa may chỉ phân biệt được rằng trong đó có tương hột, cà chua, thịt băm và hàng chục gia vị, nguyên liệu khác cấu thành. Ăn một gắp hủ tiếu được trộn đều thứ sốt này, là nó tan ngay trong đầu lưỡi, ngập tràn khoang miệng hương vị của những buổi sáng Sài Gòn rất đẹp, thanh tao và nhã nhặn, đánh gục giác quan của cả những thực khách sành ăn khó tính nhất.
Ngoài ra, những nguyên liệu khác như tôm, lòng, thịt xá xíu thì lúc nào cũng tươi mới, lại săn chắc không bục vữa ra hay có mùi cũ như nguyên liệu để qua ngày. Rau giá lúc nào cũng xanh mướt, sạch sẽ, lạ và hay ho nữa là ở quán Thanh Xuân, hủ tiếu khô còn được trộn vào thêm ít bắp cải bào nhuyễn để ăn đỡ ngán, lại giòn giòn nhàn nhạt làm bước đệm, đẩy hương vị của sợi hủ tiếu và nước sốt bí truyền lên thêm một bậc.
Đặc biệt, ở quán Thanh Xuân, vẫn còn giữ được phong cách ăn hủ tiếu khô kèm với bánh Paté Chaud (người Việt hay gọi là bánh pateso), đây là một loại bánh kiểu Pháp với hàng trăm lớp bánh mỏng, nóng và giòn bên ngoài, nhân bên trong thì gồm thịt băm, gan heo, hành tây, gia vị và một ít hạt tiêu. Thoạt nghĩ đây sẽ là một cách ăn bất hợp lý, bởi bản thân Paté Chaud nhiều bột, mà hủ tiếu khô vốn ngon thì ngon nhưng khó nuốt, ăn cùng nhau sao chỉ tổ kéo cả hương và vị của cả hai đi xuống.
Ấy vậy mà thử đi, thử một lần để thấy, sự kết hợp này sẽ cho bạn cảm nhận được thêm một bậc mỹ vị khác của loại hủ tiếu khô nơi đây. Bánh giòn rụm, lại âm ấm tan ra ngay trong miệng, quyện vào những sợi hủ tiếu được bao bọc lớp sốt đặc sệt đa vị bên trên, làm nên một vũ khúc thật sự huy hoàng ngay trong khoang miệng mà tin chắc rằng có rất ít người từng trải qua trong đời.
Và thực chất, ăn hủ tiếu khô cùng bánh Paté Chaud không phải là cách biến tấu tân thời lạ miệng của quán Thanh Xuân, mà đây vốn là kiểu ăn phổ biến của giới công chức Sài Gòn ngày trước tại nhiều tiệm ăn nổi tiếng còn giữ tới tận bây giờ như hủ tiếu cá Nam Lợi trên đường Tôn Thất Đạm (Q1), bún suông Thanh Thế trên đường Nguyễn Trung Trực (Q1).
Quán Thanh Xuân là vậy, cố giữ nếp ăn xưa như cái thời thanh xuân của riêng mỗi người mà ai ai cũng muốn níu bỏ vào túi áo. Thậm chí, cái bảng hiệu nhuộm màu thời gian ít nhiều đã vàng vọt với tuổi đời cũng trên 70 năm với nét thủ tự đặc trưng của Sài Gòn ngày cũ, vẫn còn được vợ chồng bà chủ Tươi quyết tâm giữ mãi, mặc cho nhiều người đã ngỏ ý mua lại.
"Ờ thì thanh xuân mà, trôi qua nhanh lắm, giữ được cái gì thì giữ, chứ biết sao giờ…" – bà Tươi cứ vậy mà tiếp tục điệp khúc "chứ biết sao giờ" để thêm một lần phân bua cho nề nếp sống nhỏ nhẻ, giang rộng đôi tay bao bọc mà lưu giữ những thứ thuộc về cơ nghiệp gia đình, giữa lòng Sài Gòn hoa lệ biết bao năm nay. Nói rồi bà vẫn cứ ngó xa xăm...
Những khi chứng kiến bà Tươi ngó mông lung về phía xa xăm như tìm một lằn ranh chân trời đâu đó bị chắn ngang bẽ bàng bởi những tòa cao ốc như vậy, bình thường, tôi sẽ nghĩ chắc bà đang muốn tìm lại một thời thanh xuân của chính mình, vô tình đã trôi xa trong khoảng không vây hãm này. Nhưng có lẽ tôi đã lầm, thanh xuân của bà là ở đây, bao nhiêu năm nay bà đã cất nó sau hai vạt áo bà ba, trong cả tấm bảng hiệu úa vàng phía bên trên, hay trong cái nề nếp mà phận một người con dâu phải níu giữ cho gia đình chồng, hay thậm chí là trong từng cọng hủ tiếu bà đã chắt chiu kế nghiệp để rồi truyền lại cho cô con gái nhỏ.
Nhiều lúc nghĩ, có khi nào ăn hủ tiếu ở quán Thanh Xuân này, giống như chụp một bức ảnh trong một tiệm ảnh mang tên Thanh Xuân nào đó, trong một bộ phim nào đó, lâu rồi, người ta cũng sẽ quay trở về được thời thanh xuân của chính mình hay không? Tôi không biết nữa...
Bài và ảnh: Min / Theo Trí Thức Trẻ
Những ngày Sài Gòn dày mây, trời dính cứng vào những chóp đỉnh của những tòa cao ốc, gió như bị nhốt, vây hãm bực bội, không chút mát mẻ dịu dàng. Không có lối ra nào của những tầm mắt thèm thấy một lằn ranh chân trời, làm cái quán này như lọt thỏm giữa bốn bức tường trống huơ, trống hoác. Cái quán như bị bỏ quên, như cái cách người ta hay làm tụi con nít khóc rộ khi vờ bỏ quên chúng lại lúc ra khỏi nhà, quên là một kiểu trừng phạt chỉ đứng sau dọa nạt, cũng là một kiểu "bức tử" những hàng quán kinh doanh...
Vậy mà người đàn bà bận bộ bà ba đứng trong quán, có buồn, có hậm hực vì trời cứng đơ như hóa thạch, xém làm ý nghĩ của bà đóng vôi theo, vẫn thi thoảng xốc ý nghĩ của mình lên, thôi nhìn xa xăm để nhanh tay đảo cái nồi nước sốt đặc quéo, cho nó dậy mùi đều đặn, loang ra như cái cách những bà mẹ giữ gìn cái đầm ấm gia đình bằng cách nấu nướng.
Đúng rồi, tôi còn nhớ, chỗ bà đứng bây giờ, tại số 62 Tôn Thất Thiệp, Quận 1, rất nhiều năm về trước, là cái quán hủ tiếu Thanh Xuân vang danh sầm uất một thời. Nhanh quá, mới đây mà đã hơn 70 năm, thanh xuân đời người đi qua chỉ như là một cái chớp mắt, còn quán Thanh Xuân này vẫn nghiễm nhiên tồn tại làm mê lòng biết bao nhiêu thế hệ thị dân sành ăn Sài Gòn…
Còn nhớ, ngày trước khi thế hệ ông bà tôi còn sống, đã kể về cái quán hủ tiếu Mỹ Tho tên Thanh Xuân này với những từ hoa mỹ để mô tả hương vị "thần thánh" của hủ tiếu khô với kiểu nước sốt bí truyền, và sự hào sảng của buổi sáng rất Sài Gòn khi ông nào ông nấy cũng dắt vợ con tới đây sà vô ăn tô hủ tiếu cho no bụng, rồi thủng thẳng đọc nhật trình, uống ly đen đá. Ngày cũ, quán hủ tiếu này có những đến hơn ba chục bàn, tràn ra phục vụ bữa sáng ngon lành cho tầng tầng lớp lớp thị dân chứ không le hoe vài bàn như bây giờ…
Giai đoạn Sài Gòn tân thời hoa lệ với cuộc kinh thương ngoại quốc mà, thị phần của những món ăn dân dã như tô hủ tiếu này đã ít nhiều bị chiếm bớt, bởi món Tây, món Nhật... "Ai mà còn nhớ hả con, người ta quên rồi, như kiểu mấy đứa nhỏ hay nói là thanh xuân bị chôn vùi đó, nghĩ cũng buồn mà thôi cũng kệ, chứ giờ sao", ba chữ "chứ giờ sao" kéo dài rồi nhỏ dần của người đàn bà với gương mặt phúc hậu ban nãy, kéo theo cái buồn y như một tuổi xuân bị vùi dập thật. Bà đang cố phân bua cho sự mai một của thương hiệu hủ tiếu được ông ngoại chồng gốc Mỹ Tho gầy dựng nên từ trước những năm 1946.
Bà tên là Võ Thị Tươi, sinh năm 1956, quê miền Tây, là vợ của chủ quán hủ tiếu này hiện nay, đồng thời cũng là người đứng bếp chính, hỗ trợ người con gái độc nhất buôn bán kế nghiệp những khi chồng đang lao đao vì bệnh tật. Bà nói, dù là nói tiếng giao cho con gái buôn bán rồi, mà cũng không yên tâm, sáng nào bà cũng dậy sớm để giúp con gái nêm nếm gia vị cho đúng chuẩn bí truyền, đồng thời chỉ bảo con gái thêm những cái chưa biết. Chiều thì bà cũng đứng nấu nước sốt đặc biệt để chuẩn bị cho sáng hôm sau bán luôn.
"Quán bán liên tục không ngừng nghỉ, dù ít dù nhiều, khách vẫn là khách, ai còn nhớ, ai mối manh lâu ngày cũng đáng trân trọng như nhau, nên dù thế nào bà cũng muốn cái quán Thanh Xuân này được giữ mãi và hương vị đều độc đáo như những ngày đầu" – bà Tươi nói.
Thật tình mà nói, bởi cái tâm của người bán như thế hỏi sao hai cái tên "Thanh Xuân" vẫn còn được nhắc đến là nơi lưu dấu mỹ vị thì son trẻ của biết bao thế hệ Sài Gòn mà chưa ai một lần chê trách. Hủ tiếu ở đây, 70 năm hơn vẫn vẹn nguyên hương vị như thuở ban đầu, 70 năm mà vẫn thanh xuân. Sợi hủ tiếu dai, nửa đục nửa trong dậy thơm mùi gạo mới, nằm gọn lỏn trong tô dù là phần nước hay phần khô đều không vón cục, nhão nhẹt cả ra như một số chỗ bán hủ tiếu như bây giờ. Nước lèo ngọt thanh được ninh từ mực khô và xương heo, thêm chút gia vị sao cho vừa vặn, thỏa lòng được cả những phạm trù vị giác khác nhau của nhiều chiếc lưỡi sành ăn khác nhau, người ăn mặn cũng như người ăn nhạt ai ai cũng tấm tắc khen sao mà bà chủ tài tình.
Loại nước sốt bí truyền dành riêng cho hủ tiếu khô có lẽ là thứ đáng kinh ngạc nhất, công thức chế biến công phu rắc rối đến mức những ai rành rọt về ẩm thực cũng khó lòng tìm ra. Họa may chỉ phân biệt được rằng trong đó có tương hột, cà chua, thịt băm và hàng chục gia vị, nguyên liệu khác cấu thành. Ăn một gắp hủ tiếu được trộn đều thứ sốt này, là nó tan ngay trong đầu lưỡi, ngập tràn khoang miệng hương vị của những buổi sáng Sài Gòn rất đẹp, thanh tao và nhã nhặn, đánh gục giác quan của cả những thực khách sành ăn khó tính nhất.
Ngoài ra, những nguyên liệu khác như tôm, lòng, thịt xá xíu thì lúc nào cũng tươi mới, lại săn chắc không bục vữa ra hay có mùi cũ như nguyên liệu để qua ngày. Rau giá lúc nào cũng xanh mướt, sạch sẽ, lạ và hay ho nữa là ở quán Thanh Xuân, hủ tiếu khô còn được trộn vào thêm ít bắp cải bào nhuyễn để ăn đỡ ngán, lại giòn giòn nhàn nhạt làm bước đệm, đẩy hương vị của sợi hủ tiếu và nước sốt bí truyền lên thêm một bậc.
Đặc biệt, ở quán Thanh Xuân, vẫn còn giữ được phong cách ăn hủ tiếu khô kèm với bánh Paté Chaud (người Việt hay gọi là bánh pateso), đây là một loại bánh kiểu Pháp với hàng trăm lớp bánh mỏng, nóng và giòn bên ngoài, nhân bên trong thì gồm thịt băm, gan heo, hành tây, gia vị và một ít hạt tiêu. Thoạt nghĩ đây sẽ là một cách ăn bất hợp lý, bởi bản thân Paté Chaud nhiều bột, mà hủ tiếu khô vốn ngon thì ngon nhưng khó nuốt, ăn cùng nhau sao chỉ tổ kéo cả hương và vị của cả hai đi xuống.
Ấy vậy mà thử đi, thử một lần để thấy, sự kết hợp này sẽ cho bạn cảm nhận được thêm một bậc mỹ vị khác của loại hủ tiếu khô nơi đây. Bánh giòn rụm, lại âm ấm tan ra ngay trong miệng, quyện vào những sợi hủ tiếu được bao bọc lớp sốt đặc sệt đa vị bên trên, làm nên một vũ khúc thật sự huy hoàng ngay trong khoang miệng mà tin chắc rằng có rất ít người từng trải qua trong đời.
Và thực chất, ăn hủ tiếu khô cùng bánh Paté Chaud không phải là cách biến tấu tân thời lạ miệng của quán Thanh Xuân, mà đây vốn là kiểu ăn phổ biến của giới công chức Sài Gòn ngày trước tại nhiều tiệm ăn nổi tiếng còn giữ tới tận bây giờ như hủ tiếu cá Nam Lợi trên đường Tôn Thất Đạm (Q1), bún suông Thanh Thế trên đường Nguyễn Trung Trực (Q1).
Quán Thanh Xuân là vậy, cố giữ nếp ăn xưa như cái thời thanh xuân của riêng mỗi người mà ai ai cũng muốn níu bỏ vào túi áo. Thậm chí, cái bảng hiệu nhuộm màu thời gian ít nhiều đã vàng vọt với tuổi đời cũng trên 70 năm với nét thủ tự đặc trưng của Sài Gòn ngày cũ, vẫn còn được vợ chồng bà chủ Tươi quyết tâm giữ mãi, mặc cho nhiều người đã ngỏ ý mua lại.
"Ờ thì thanh xuân mà, trôi qua nhanh lắm, giữ được cái gì thì giữ, chứ biết sao giờ…" – bà Tươi cứ vậy mà tiếp tục điệp khúc "chứ biết sao giờ" để thêm một lần phân bua cho nề nếp sống nhỏ nhẻ, giang rộng đôi tay bao bọc mà lưu giữ những thứ thuộc về cơ nghiệp gia đình, giữa lòng Sài Gòn hoa lệ biết bao năm nay. Nói rồi bà vẫn cứ ngó xa xăm...
Những khi chứng kiến bà Tươi ngó mông lung về phía xa xăm như tìm một lằn ranh chân trời đâu đó bị chắn ngang bẽ bàng bởi những tòa cao ốc như vậy, bình thường, tôi sẽ nghĩ chắc bà đang muốn tìm lại một thời thanh xuân của chính mình, vô tình đã trôi xa trong khoảng không vây hãm này. Nhưng có lẽ tôi đã lầm, thanh xuân của bà là ở đây, bao nhiêu năm nay bà đã cất nó sau hai vạt áo bà ba, trong cả tấm bảng hiệu úa vàng phía bên trên, hay trong cái nề nếp mà phận một người con dâu phải níu giữ cho gia đình chồng, hay thậm chí là trong từng cọng hủ tiếu bà đã chắt chiu kế nghiệp để rồi truyền lại cho cô con gái nhỏ.
Nhiều lúc nghĩ, có khi nào ăn hủ tiếu ở quán Thanh Xuân này, giống như chụp một bức ảnh trong một tiệm ảnh mang tên Thanh Xuân nào đó, trong một bộ phim nào đó, lâu rồi, người ta cũng sẽ quay trở về được thời thanh xuân của chính mình hay không? Tôi không biết nữa...
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét