Mái tóc của phụ nữ M’nông

Con gái nơi đâu cũng biết trang điểm, giữ gìn và nâng niu những nét đẹp trên cơ thể như gương mặt, làn da, mái tóc... Từ lâu, các cô gái M’nông ở vùng Nam Tây Nguyên đã biết khai thác kho mỹ phẩm có sẵn trong thiên nhiên, rừng núi để làm đẹp. Vẻ đẹp trên làn da, mái tóc, làn môi của các cô gái làm say đắm bao chàng trai trong mùa lễ hội buôn làng.

Thiếu nữ dân tộc M'nông. Ảnh: baodaknong.org.vn

Là bộ phận thân thể đậm nét nữ tính, mái tóc được các cô gái miền sơn cước chăm chút nhiều nhất. Tùy theo thẩm mỹ của từng tộc người, lứa tuổi mà họ có cách cắt xắn, để tóc dài ngắn, búi tóc, tạo hình khác nhau. Và hầu như các tộc người đều ưu ái làm đẹp cho dung mạo của mình bằng những món trang sức đặc biệt trên mái tóc. Một đặc điểm nổi bật nhất trên mái tóc của các cô sơn nữ là việc trang điểm, làm đẹp bằng các loại dây buộc tóc.

Dây buộc tóc làm bằng nhiều chất liệu khác nhau như hạt cườm, dây mây, nan tre, nhựa nhưng phổ biến nhất là bằng vải thổ cẩm. Các thiếu nữ Tây Nguyên giữ được vẻ đẹp hoang sơ, hồn nhiên với da nâu, mắt sáng, mái tóc ửng vàng tựa râu ngô như hòa điệu với sắc màu đất đỏ bazan và màu nắng mật ong cháy bỏng của cao nguyên đại ngàn.

Sau khi tắm gội ở các dòng suối mát, các cô gái chải tóc bằng chiếc lược sừng trâu hay lược làm bằng tre để tóc không bị rối. Vào dịp lễ hội, bên cạnh các loại trang sức như chuỗi hạt, vòng bạc, vòng đồng đeo cổ, khuyên tai, các cô gái thường không quên đeo dây buộc tóc để trang điểm. Thiếu nữ M’nôngthường sử dụng loại dây buộc tóc bằng hạt cườm. Xưa kia họ thu nhặt những hạt cây cỏ xâu lại làm chuỗi cườm để đeo cổ chân, cổ tay và làm dây buộc tóc. Sau này, khi có sự giao lưu rộng rãi với thế giới bên ngoài, đồng bào sử dụng hạt cườm nhựa để làm đồ trang sức. Dân tộc M’nông có dây buộc tóc bằng hạt cườm ngũ sắc, gọi là cườm hoa (nhong kach) nổi lên hai màu vàng và đỏ để phân biệt với màu đen, trắng của nam giới.

Lược sừng trâu, lược tre là dụng cụ trang điểm, làm đẹp cổ điển mà các cô gái ngày xưa không thể thiếu trong chiếc túi thổ cẩm của mình. Để có cái lược chải tóc, đồng bào lấy sừng  trâu mài tiện thành chiếc lược với răng lược hơi to và sưa. Đồng bào còn lấy cây nứa già vót thành một thanh dẹt mỏng nhìn giống chiếc đũa bếp, sau đó chẻ một đầu thanh tre thành nhiều răng hơi thô, dày và dài làm lược chải tóc. Lược sừng trâu là hiện vật có giá trị nên nó được dùng để làm quà tặng. Trước đây, lược sừng trâu là lễ vật không thể thiếu của nhà trai mang tặng cho cô dâu trong lễ cưới. Chiếc lược là hiện vật mang ý nghĩa nhắc nhở cô gái bước vào cuộc sống gia đình, lo chuyện chồng con nhưng không được quên việc giữ gìn hình thức, vẻ đẹp bên ngoài.

Người M'nông có câu nói vần dạy bảo các cô gái về sự chung thủy, chăm lo xây dựng hạnh phúc gia đình, trong đó có hình ảnh của mái tóc và chiếc lược - công cụ làm đẹp gắn bó suốt đời với phái nữ: Chiếc vòng đã hợp với tay rồi/Xâu hạt cườm đã hợp với cổ rồi/Đôi bông đã hợp với với tai rồi/Vợ phải lo dệt khố cho chồng/Dù chỉ dệt khố trắng cũng được/Dù buộc tóc bằng cỏ tranh bên đầu/Dù chải tóc bằng chiếc lược sừng trâu.

Người phụ nữ ở đâu cũng tìm ra cách làm đẹp cho riêng mình. Người đẹp miền sơn cước nói chung, người M’nông nói riêng từ xưa đã biết tự làm cho mình xinh đẹp trong mắt mọi người. Người phụ nữ không chỉ khỏe mạnh, siêng năng, chăm chỉ, biết dệt vải, biết mọi việc trên nương, lo toan việc nhà, mà còn biết nhảy múa, hát ca trong các lễ hội và đặc biệt là cũng biết làm đẹp cho mình với môi son má hồng, tóc mướt và người có hương thơm từ kho mỹ phẩm của thiên nhiên hoang dã ban tặng.

Theo baodaknong.org.vn