Sản vật hến đậm vị, ngọt thơm của dòng sông La

Từ những con hến nhỏ bé, người dân Hà Tĩnh đã chế biến ra nhiều món ăn phổ biến như canh hến, hến xào, hến trộn gỏi... hương vị thơm ngon, đậm đà.

Vùng đất Hà Tĩnh có nhiều món ăn dân dã, gắn liền với đời sống sinh hoạt thường nhật của người dân. Trong đó, hến là một trong những đặc sản bình dị, đóng góp vào nền ẩm thực phong phú của miền đất này.

Hến xuất hiện nhiều ở khu vực các huyện Hương Sơn, Hương Khê, Đức Thọ của Hà Tĩnh. Người dân các nơi này từ lâu đã nổi tiếng với nghề cào và nấu hến. Đặc biệt, làng Bến Hến ở xã Trường Sơn, huyện Đức Thọ có lịch sử làm nghề lên tới vài trăm năm.

Làng nghề cào hến ven sông La đã có hàng trăm năm. Ảnh: Bizmedia.

Tại đây, hến được khai thác gần như quanh năm nhưng rộ nhất là thời điểm những tháng hè nắng nóng. Vào mùa mưa hay tiết trời lạnh, hến lặn sâu dưới bùn nên người dân chỉ tranh thủ cào hến rải rác ở những bến sông gần.

Ở vùng sông La, hến có hai loại màu đặc trưng là màu vàng sáng và đen xạm. Hến có màu vàng sáng là do sống ở khu vực đáy sông nhiều cát; còn loại vỏ đen xạm là sống ở khu vực nhiều sình bùn. Hến sau khi đưa về bến sẽ trải qua khâu làm sạch rác và tiếp tục ngâm khoảng 8-10 tiếng để nhả sạch nhớt bẩn.

Hai loại hến đặc trưng ở vùng sông La. Ảnh: Bizmedia.

Luộc hến tưởng chừng là công việc đơn giản nhưng lại đòi hỏi sự cần mẫn, khéo léo bởi nếu quá trình luộc không chuẩn thì người làm sẽ không thu được hết ruột hến. Củi luộc phải đảm bảo khô để lửa cháy lớn, giúp nồi hến sôi đều.

Sau khi rửa sạch, người làm đổ hến vào nồi, không cần tra thêm nước, đậy nắp lại và cứ thế đun lửa to. Khi sôi, nồi hến được khuấy đều, nếu thấy hến mở hết vỏ, người dân đưa ra khỏi bếp.

Nước luộc hến được chắt để riêng trong khi phần nguyên liệu được đem đãi để lấy phần ruột phía trong. Người đãi hến dùng tay khuấy thật mạnh để ruột còn nằm trong vỏ bung hết ra rồi nhặt sạn lại một lần nữa trước khi chế biến thành món ăn.

Hến là sản vật dân dã của người Hà Tĩnh. Ảnh: Bizmedia.

Hến là sản vật dân dã, mang đến những món các món ăn đơn giản nhưng đậm đà hương vị. Chỉ cần dùng nước hến nấu với rau mùng tơi, rau bầu đất... sẵn trong vườn nhà và nêm chút muối gia vị là bạn đã có món canh thơm, ngọt nước. Thịt hến có thể dùng xào nhút mít (mít non muối chua), xào gừng lá răm; xào hành hoặc chế biến thành các món cơm hến, bún hến, cháo hến... hay đơn giản là ăn cùng với bánh đa vừng.

Dù là loài nhuyễn thế sống ở đáy sông nhưng hến của vùng sông La lại cho chất thịt thơm ngọt đặc trưng, không hôi lẫn mùi bùn, khác biệt so với nhiều vùng. Suốt hàng trăm năm qua, thứ đặc sản này đã trở thành một trong những nét ẩm thực không thể thiếu của người dân địa phương.

Quy trình đánh bắt và đãi hến của người dân:

 Phong Vân