Lễ hội Khô Già Già là lễ hội cầu mùa lớn nhất của người Hà Nhì đen, thể hiện đặc trưng văn hóa tín ngưỡng thờ thần nông nghiệp, thần rừng, thần nước, cầu cho mùa màng bội thu, cây cối tươi tốt, chăn nuôi phát triển và cầu an cho dân bản có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Lễ hội Khô Già Già năm nay được tổ chức trong 3 ngày, từ ngày Thìn của tuần thứ nhất cho đến hết ngày Ngọ của tháng 6 âm lịch trong khu vực “Gạ hen lạ gio” mà dân tộc Hà Nhì đen quen gọi là rừng công viên.
Lễ hội mở đầu bằng nghi lễ mổ trâu cúng tế thần linh. Sau đó, thịt trâu sẽ được chia đều cho các gia đình mang về để cúng tổ tiên. Sau đó mỗi gia đình sẽ tự chuẩn bị lễ vật rồi mang đến rừng thiêng cúng tế. Ngoài các nghi lễ long trọng, linh thiêng, lễ hội còn có các hoạt động văn hóa hấp dẫn như đu dây, kéo co...
Lễ hội Khô già già của người Hà Nhì hàm chứa các lớp trầm tích tín ngưỡng, văn hóa sâu sắc. Lễ hội đã có từ rất lâu đời và được lưu truyền từ đời này qua đời khác nhằm gắn kết các gia đình, thành viên trong cộng đồng dân tộc Hà Nhì đen ở vùng cao Y Tý, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai.
Lễ hội Khô Già Già đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
 |
| Trò chơi bập bênh trong ngày hội |
Theo tục lệ, trâu cúng thần vào ngày thìn (ngày thứ nhất) phải là trâu đực. Lều cúng được dựng tại khu rừng cấm đầu bản. Đồ cúng chế biến từ thịt trâu được xếp vào mâm, đặt từng hàng trong lều. Thầy cúng chính và hai thầy cúng phụ thay mặt dân làng thực hiện nghi lễ cúng thần, cầu cho mùa màng tốt tươi, người yên, vật thịnh… Ngày thứ hai (tỵ),trai, gái trong bản rủ nhau vào rừng, mỗi người lấy sáu cành củi nhỏ về nộp cho lễ hội. Ngày thứ ba (ngọ), tất cả dân bản tập trung lại để già làng cắt da trâu chia cho từng gia đình.
 |
Lễ cúng rừng diễn ra ở đầu bản
|
Đồng bào quan niệm,nếu số da trâu chia đủ cho mỗi gia đình hai miếng thì năm đó làm ăn sẽ không thuận, nếu chia hết mà còn lẻ một miếng, tức là năm đó dân bản được mùa. Ngày thứ tư (mùi), có tục trùm chăn. Trước khi đi hội, các chàng trai chưa vợ đem theo một cái chăn chiên mới. Nếu thấy tâm đầu ý hợp, chờ đến khi trời tối, chàng trai tung chăn trùm vào người cô gái và đưa về báo cáo với bố mẹ để cử người sang nhà gái xin cưới...
 |
| Sau khi cúng lễ, đàn ông Hà Nhì thụ lộc là những món ăn được chế biến từ thịt trâu |
Trong thời gian diễn ra lễ hội, già làng chơi đàn, các cụ già hát múa còn thanh niên nam nữ hát đối nhau, chơi trò đu dây, đu quay và hát giao duyên...
 |
Mổ trâu cúng thần bảo vệ rừng và mùa màng
|
 |
| Giã bánh dày, chuẩn bị đồ lễ cúng thần |
Bài và ảnh: Lê Sơn, Đức Kỳ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét