“Bánh mì nóng hổi, vừa thổi vừa ăn”

Người ta có thể ăn bánh mì vào mọi thời điểm trong ngày. Bánh mì được ăn kèm cùng cà ri, với lagu hay trứng ốp la, chả bò… Hay thậm chí chỉ cần ổ bánh mì không nóng hổi là cũng đủ để người ta “gặm” một cách ngon lành lúc đói lòng.

1.001 kiểu bánh mì

Không phải là món ăn do chính người VN phát minh nhưng giờ đây bánh mì đã trở thành một trong những biểu tượng của nền ẩm thực Việt bên cạnh phở và bún. Bánh mì VN có nguồn gốc từ bánh mì baguette của Pháp. Theo chân người Pháp, bánh mì đến xứ ta từ đầu thế kỷ 19.

Bánh mì Bảy Hổ nằm ở đường Huỳnh Khương Ninh, Q.1 cũng là một tiệm có mặt từ lâu đời và đã là dân Sài Gòn thì dường như không ai không biết.

Ban đầu bánh mì có hình dạng to tròn tựa như bánh màn thầu của người Trung Quốc. Trải qua năm tháng, bánh mì đã biến tấu và trở nên đa dạng về hình thức cũng như mùi vị. Với người phương Tây, bánh mì là món ăn chính. Nhưng qua VN, nó lại trở thành món ăn chơi. Người ta quen ăn bánh mì kèm với pa tê, thịt nguội, dưa leo, rau mùi, nước xốt. Và dần dần, qua bàn tay và óc sáng tạo của những người đầu bếp xứ Việt, nhân bánh mì được thay thế bằng xúc xích, xíu mại, thịt nướng, có khi cả há cảo… Nhân bánh mì bao gồm những thành phần nào, ngon hay không tùy thuộc vào khả năng phối hợp và cách thức gia giảm của người chế biến.

Nói đến bánh mì là người ta lại nhớ đến “bánh mì Sài Gòn”. Vào cái thời mà tàu xe chưa phát triển, bánh mì đã trở thành món ăn “nóng sốt” mà ai có dịp đến Sài Gòn đều muốn mua về nhà làm… quà. Cứ thế, những ổ bánh mì không đã theo chân của lữ khách đến các vùng lân cận. Và các thực khách khắp các vùng miền tiếp tục làm giàu thêm cho hương vị của bánh mì bằng cách phối hợp nhiều thành phần nguyên liệu khác nhau.

Bởi đa dạng và thể hiện được sự sáng tạo của người chế biến khiến người thưởng thức không thấy chán ngán khi ăn nên việc bánh mì VN vươn tầm ra thế giới cũng không có gì lạ. Tháng 8 vừa qua, tạp chí Huffington Post lại đưa ra danh sách 20 món ăn đường phố ngon nhất thế giới và bánh mì VN lại một lần nữa đứng đầu trong danh sách lần này. Hồi năm 2012, báo The Guardian cũng từng bầu chọn bánh mì Sài Gòn vào top 10 các món ăn đường phố được du khách thích nhất khi đến thăm VN. Cách dây không lâu, nhiếp ảnh gia David Hagerman cũng từng thực hiện phóng sự ảnh về bánh mì VN đăng trên tờ Wall Street Journal.

Nói về nhân bánh mì thì có thể nói từ ngày này sang ngày khác. Nhưng có những loại nhân bánh mì đã đi vào tiềm thức của từng người Việt như bánh mì chả lụa, bánh mì xíu mại, bánh mì chả cá, bánh mì thịt nướng, bánh mì pa tê thịt nguội, bánh mì heo quay, bánh mì nhân bì. Giòn, thơm, vị chua ngọt của rau và dưa chua, cùng hương vị của thịt, pa tê… làm nên đặc trưng đặc biệt của bánh mì trong lòng người thưởng thức.

Ghé Sài Gòn thì nhớ ăn bánh mì

Bánh mì được bán ở khắp nơi, trên đường, ngồi đầu ngõ, một góc phố nào đó… giá mềm và phù hợp túi tiền của tất cả mọi người từ công nhân viên chức nhà nước đến bác xe ôm hay chị lao công, bạn sinh viên. Một trong những tiệm bánh bán bánh mì đã có mặt Sài Gòn từ trước năm 1975 là bánh mì Hòa Mã nằm ngay góc ngã tư Cao Thắng - Nguyễn Đình Chiểu (Q.3).

Một ổ bánh mì đầy đủ

Với tuổi đời hơn 50 năm, đến nay tiệm ngày càng nổi tiếng với vị thịt nguội giữ nguyên hương vị Pháp. Đặc biệt hơn khi mỗi phần bánh mì gồm 2 trứng ốp la đổ chín tới cùng với hành tây, trên là jambon, chả hoặc ba rọi muối. Trước khi cắn một miếng bánh mì giòn tan chỉ cần xịt thêm chút xì dầu hay muối tiêu, tương ớt là được.

Bánh mì Bảy Hổ nằm ở đường Huỳnh Khương Ninh, Q.1 cũng là một tiệm có mặt từ lâu đời và đã là dân Sài Gòn thì dường như không ai không biết. Theo nhiều người truyền miệng lại, tiệm bánh mì đã có ở đây hơn 80 năm nay. Pa tê của tiệm sẽ khiến người ăn nhớ mãi vì vị ngon và mùi hương rất đặc trưng. Nói đến pa tê Bảy Hổ thì khó ai so sánh được và pa tê chính là món gia truyền của tiệm này.

Bánh mì Huỳnh Hoa ở đường Lê Thị Riêng, Q.1 hiện là một trong những tiệm bánh mì đông nhất Sài Gòn cũng nổi tiếng với pa tê ngon khó cưỡng. Ngoài chuyện bánh mì nơi đây giòn, thơm thì lớp pa tê và bơ đã tạo nên hương béo ngậy cho ổ bánh. Sẽ chẳng có gì lạ nếu như du khách có dịp đến Sài Gòn, có cơ hội đi ngang tiệm bánh mì Huỳnh Hoa, nhìn thấy cảnh người ta xếp hàng rồng rắn chỉ để mua một ổ bánh mì ăn... chơi!

Thêm một tiệm bán bánh mì nữa mà nếu đã là người mê món ăn đường phố VN chắc chắn không thể không thưởng thức. Với cái tên rất đơn giản - Bánh mì thịt nướng 37 bán đúng một loại bánh mì kẹp thịt nướng, nằm ở đầu hẻm số 39 Nguyễn Trãi đã được tạp chí Mỹ Condé Nast Traveler bầu chọn là một trong 12 món ăn đường phố ngon nhất thế giới. Thịt băm nhuyễn, trộn gia vị rồi ướp với loại xốt gia truyền, sau đó vo viên và nướng làm dậy mùi khắp con phố khiến ai đi ngang cũng phải “động lòng”. Thế nên, không cần phải bảng hiệu hoành tráng, không cần quảng cáo rầm rộ, xe bánh mì thịt nướng 37 vẫn được du khách nước ngoài tự truyền tai nhau rồi tự tìm đến để thưởng thức một ổ bánh bình dân nhưng cực kỳ hấp dẫn này.

Thèm bánh mì xíu mại, thực khách có thể đến tiệm bánh mì Anh Anh ở Nguyễn Văn Tráng, Q.1. Xíu mại ở tiệm này có vị ngọt tự nhiên của thịt, nước xốt vừa thơm lại vừa lạ miệng khiến người ta ăn một lần là nhớ mãi.

Nếu đã phải lòng món bánh mì thịt heo quay thì nên ghé qua con đường Nơ Trang Long - Q. Bình Thạnh (gần khúc giao nhau với Phan Văn Trị) bởi nguyên con đường này chỉ chuyên bán bánh mì thịt heo quay. Thịt heo quay ở đây vừa ra lò nên lúc nào cũng nóng hổi, chưa kể các chủ tiệm còn treo đầy trong tủ kính rất bắt mắt người đi đường. Ngoài ra, nước xốt của từng cửa tiệm trên con đường này được nêm nếm hoàn toàn khác biệt nhau nên sẽ khiến cho những ai ham mê khám phá ẩm thực thích thú.

Không nằm san sát nhau như các tiệm bánh mì thịt heo quay ở Q. Bình Thạnh, nhưng khu vực Q.4 là điểm đến cho những ai thèm bánh mì xíu mại. Viên xíu mại ở đây to nhưng ăn không hề ngán, nước xốt nêm nếm vừa miệng hầu hết các thực khách lại được cộng hưởng thêm giòn cái giòn của gỏi đu đủ. Thèm bánh mì xíu mại, thực khách còn có thể đến tiệm bánh mì Anh Anh ở Nguyễn Văn Tráng, Q.1. Xíu mại ở tiệm này có vị ngọt tự nhiên của thịt, nước xốt vừa thơm lại vừa lạ miệng khiến người ta ăn một lần là nhớ mãi. Tiệm bánh mì này cũng giao hàng tận nơi nếu thực khách có nhu cầu.

Diễm Thư
Ảnh: N.T

Sài Gòn, thiên đường của bánh mì lạ

Những tín đồ của bánh mì có thể tìm thấy ở Sài Gòn nhiều loại bánh mì biến tấu như bánh mì khô bò, bánh mì phá lấu hay đặc sản bánh mì Hội An… thậm chí bánh mì ngoại như kebab với nhân thịt bò, thịt gà… tha hồ lựa chọn để thưởng thức.

Một ổ bánh mì cỏn con nhưng có thể đem lại xúc cảm hạnh phúc vào mỗi sớm mai cho mọi người khởi đầu ngày mới thật no đủ, hoặc là “nhân vật chính” làm nên những bữa xế ngon lành, gọn gàng cho dân công sở, là bữa khuya của chị công nhân, những người trực ca đêm…

Và đôi khi, bánh mì là món quà vặt mà tụi học sinh hay rủ nhau í ới mua ăn lót dạ sau tiết học. Người ta ăn bánh mì nhiều vì sự dễ chịu dễ tính của nó. Cứ thêm chút nhân bên trong khác một tí là thành món mới. Ngoài bánh mì trứng, bánh mì chả lụa quen thuộc, giờ người ta có bánh mì khô bò, nhân phá lấu, bánh mì Thổ Nhĩ Kỳ… Đó cũng là lý do mà bánh mì ở Sài Gòn nhiều loại đa dạng mà lúc nào cũng đông khách.

Ăn xế với bánh mì khô bò

Vẫn là ổ bánh mì rọc ngang nhưng kẹp vào vài miếng khô bò nâu sậm, rắc chút đậu phộng rang vàng, vài lá rau răm cay cay, thêm chút nước sốt nâu sậm vị hoa hồi, quế ngòn ngọt, chút tương ớt đỏ cay cay đã thành một món bánh mì rất khác.

Cũng nhờ sự khác biệt với vị của khô bò “nhà làm”, tương ớt, nước xốt “homemade” mà biết bao thực khách cứ quyến luyến rủ nhau tới góc đường Nguyễn Huy Tự đợi cho được xe bánh mì Phương Liên mở cửa, mua cho được ổ bánh. Cầm cái bánh mì trên tay, nhiều người không chờ thêm được nữa phải ăn ngay tại chỗ, có người đợi lâu quá thì lót dạ đỡ đĩa gỏi khô bò đu đủ để chờ bánh mì.

Nhiều người bảo bà bán bánh mì này chẳng thức thời tí nào, thời buổi kinh tế thị trường, bánh mì bán nhan nhản mà nhất định không phục vụ khách trước 3 giờ. Tiệm bánh mì có hơn 15 năm, chỉ bán một loại bánh mì khô bò, không thêm chả lụa hay thịt rim như nhiều tiệm bánh mì phổ thông khác.

Cứ đúng giờ bán hàng, bán hết thì nghỉ nhưng không thực khách nào dám buồn lòng vì đâu dễ mà tìm được món ngon, chỉ còn cách sẵn lòng chờ đợi. Cứ đúng y, đến 3 giờ chiều, xe bánh mì lục tục dọn hàng và ai nhanh chân đến trước mua trước, người bán hàng cứ luôn tay thoăn thoắt gắp miếng khô bò, thêm chút rau răm, nhiều thực khách muốn “thêm chút tương cho đậm”, “tôi ăn nhiều ớt”… cũng cứ từ từ mà chờ. Ai rồi cũng mua được bánh mì ngon, chỉ cần kiên nhẫn đợi, bánh nóng nhà làm, ngon quên mời.

Đặc sản bánh mì Hội An “tiến công” Sài Gòn

Có 2 món đặc sản khi đến Hội An phải thử là cơm gà xé và bánh mì. Ở Sài Gòn từ lâu đã có bán cơm gà, nhưng bánh mì thì chưa thấy, vì cái vị của thịt ram trong nhân bánh rất riêng của Hội An ít người làm được. Khó quá, thì người Sài Gòn mời anh bán bánh mì ở Hội An vào Sài Gòn truyền nghề để mở tiệm. Vậy là từ giờ những kẻ “đạo” bánh mì Hội An không cần đi “ba quãng đồng” vẫn có thể tìm được chút vị mơ, thỏa mãn cái lưỡi kén ăn của những thực khách sành sỏi.

Chuỗi bánh mì Hội An mở ra ở Sài thành. Vẫn giữ nguyên công thức làm thịt ram truyền thống của đất Quảng là dùng thịt sườn heo qua 2 lần tẩm ướp, 2 lần chế biến theo công thức riêng để tạo vị đậm đà. Tương ớt cho vào bánh mì cũng được làm riêng, nước xốt rưới cho thêm nhiều loại thảo mộc để dậy mùi, chút dòn dòn chua ngọt của đu đủ bào sợi làm nên sự khác biệt của bánh. Từ nay, những kẻ mê ăn ở Sài Gòn không còn phải mơ về phố Hội.

Bánh mì nhân phá lấu

Không phải thú linh, dạ dày bò, bánh mì phá lấu Tâm Ký (823 Nguyễn Trãi, Q.5) dùng thịt thủ, tai, lòng heo để làm nhân. Có lịch sử hơn 20 năm, tiệm bánh mì khá khiêm tốn nhưng vị ngon thì không từ nào tả xiết. Đừng xem mặt mà bắt hình dong, thử mua ổ bánh mì 20.000 đồng, có vài miếng bao tử giòn giòn, tai heo sừn sựt, lòng mềm thơm, chút thịt dăm ngọt béo… đắt nhưng xắt ra miếng, ăn no và ngon không tiếc tiền.

Nhiều người lái xe ngang qua mua cả ký phá lấu về để ăn dần mỗi buổi sáng khi không có thời gian chạy ra tiệm, bà chủ biết ý đổi vị cho khách có thêm quả trứng kho, miếng đậu hũ… Một ký thịt thập cẩm giá 260.000 đồng, có bán kèm đồ chua ngâm sẵn, buổi sáng dậy sớm có thể mua thêm bánh mì không bỏ nhân vào ăn lót dạ, hoặc ăn cơm cũng vét hết nồi.

Bánh mì Thổ Nhĩ Kỳ

Doner Kebab, loại bánh mì tam giác du nhập vào Sài Gòn gần 10 năm nay bắt đầu từ tiệm bánh mì Thổ trên đường Nguyễn Thượng Hiền (Q.3, TP.HCM). Thời đó, nhiều người sáng sáng, chiều chiều chạy ngang qua con đường nhỏ mua ổ bánh mì tam giác chỗ ông áo trắng đứng xén xiên thịt khổng lồ lúc nào cũng xèo xèo chảy mỡ vàng thơm nứt mũi làm nhân bánh, thêm những muỗng xốt trắng đỏ, ăn kèm bắp cải tím lạ mắt. Ấy vậy mà giờ bánh mì Thổ Nhĩ Kỳ lan rộng trở thành món ăn của người bản địa.

Tiệm bánh mì đầu tiên vẫn còn, dẫu các tiệm bánh mì kebab khác có nhân thịt heo phù hợp với dân địa phương thì tiệm bánh mì gốc vẫn giữ nguyên loại nhân thịt gà, thịt bò truyền thống. Tiệm vẫn làm 4 loại nhân cho khách chọn như cũ, ai thích xốt chua ngọt, xốt thảo mộc, mù tạt… thì báo để chủ biết mà thêm, nếu không thì sẽ ăn bánh mì xốt tỏi, loại phổ biến nhất.

Vẫn để bắp cải tím, rau xà lách, cà chua, dưa leo thái sẵn trong tủ đông, ai tới chủ sẽ nướng bánh mì cho giòn, thái thịt gà, rưới xốt để ăn cho nóng. Có chăng tiệm nay cũng hiện đại hơn rồi, con dao thái thịt dài giờ được thay bằng máy cắt, những lúc đông khách thì xén bằng máy, lẹ làng hơn, mà thịt mỏng đều hơn với cắt bằng tay. Dẫu hiện đại hơn một chút nhưng vị xưa vẫn còn, bánh mì vẫn ngon, giá bán từ 25.000 đồng/phần.

Thiên An
Ảnh: N.T