Cố đô Huế nổi tiếng với những lăng tẩm, đền đài, chùa chiền, miếu mạo, di tích lịch sử và phong cách ẩm thực cung đình thanh tao… Nếu một lần đến đất cố đô, du khách sẽ nhận ra nhiều đặc trưng thú vị, trong đó có thói quen ăn chay của người Huế.
“Truyền thống” ăn chay
Bên cạnh phong cách ẩm thực cung đình độc đáo – đỉnh cao của nghệ thuật ẩm thực Việt Nam, Huế còn được biết đến là thành phố có “truyền thống” ăn chay. Nhắc đến ăn chay, không thể không nhắc đến thành phố Huế.
Thói quen ăn chay ở Huế đã có từ lâu và nhận được sự ủng hộ của cả tầng lớp bình dân đến quý tộc. Việc ăn chay đã thịnh hành từ thời Lý – Trần cho đến đời chúa Nguyễn Phúc Chu (1691-1725). Thời chúa Nguyễn Phúc Chu, hoàng tộc đều ăn chay, các hoàng thân đều xây chùa riêng làm công đức. Còn có cả một khu nhà đồ sộ tên “Trai cung” tại đàn Nam Giao - Huế, là nơi vua ở, ăn chay trước khi tế trời. Những đầu bếp ở Trai cung đều là những người tài ba, có thể nấu ra các món ăn chay siêu hạng.
Với hơn 400 ngôi chùa và 230 niệm phật đường, Huế hiện là thành phố có nhiều chùa chiền bậc nhất nước ta. Mỗi làng ở Huế đều có chùa, được gọi là “chùa làng”.
Hầu hết phụ nữ Huế đều biết nấu món chay và những món chay giả mặn. Mâm cỗ chay thanh đạm cũng là cách để người Huế bày tỏ sự chân tình, quý mến với bạn bè đến chơi nhà. Dường như, Huế là nơi duy nhất có nét văn hóa độc đáo này. Thậm chí, trước đây, ngày Tết ở xứ Huế không thể thiếu mâm cỗ chay. Ngày nay, truyền thống ấy có phần mai một nhưng trong mâm cỗ Tết cũng phải có vài ba món chay để dâng lên tổ tiên.
Những “phố chay” ở Huế
Ghé thăm bất cứ ngôi chùa nào ở Huế trong ngày rằm, mùng một, du khách sẽ được nhà chùa mời cỗ chay. Các hàng quán cũng đồng loạt đổi sang bán món chay để phục vụ người dân và du khách thập phương bởi họ không sát sinh trong ngày này. Thậm chí cả trong những ngày thường, du khách cũng dễ dàng tìm được các món ăn chay tại nhiều quán hàng ở Huế.
Ngay cả một khu chợ quê hay một sạp hàng nho nhỏ cũng có ít nhất 30 – 50 món chay làm từ rau, củ, quả, đậu phụ, mì căng… phục vụ thực khách. Đặc biệt còn có những món chay giả mặn như thịt luộc, gà bóp, gà rán, nộm, bánh chưng, bánh tét, bánh canh, bún, phở…
Thực đơn món chay của người bình dân chỉ cần xì dầu, muối mè lạc, muối sả, rau củ quả là đủ, vừa đơn giản vừa rẻ, giá chỉ khoảng 10.000 – 15.000 đồng/suất. Sang hơn thì có món canh, món mặn, món xào như chả phù chúc, mì căn giả thịt bò, thịt gà, món xào, bún, xúp, phở, mì xào giòn…
Ở Huế, nấu món chay là cả một quá trình làm nghệ thuật. Trong đó có sự kết hợp, đan xen giữa nghệ thuật ẩm thực và nghệ thuật tạo hình để mang lại những món ăn rực rỡ sắc màu. Món chay ở Huế không những thanh đạm, ngon, rẻ, tốt cho sức khỏe mà còn có hình thức hấp dẫn, được bày biện đẹp mắt.
Chỉ từ những nguyên liệu giản đơn, người dân Huế đã khéo léo tạo nên những món ăn chay, món chay giả mặn y như thật, phong phú và hấp dẫn về màu sắc, hương vị nhưng tuyệt nhiên không có mùi cá, thịt. Có những mâm cỗ chay thơm ngon, đẹp mắt không kém ẩm thực cung đình là mấy.
Chẳng hạn như món gà được làm từ gốc sả nhồi tàu hủ non, lăn bột chiên giòn thơm phức. Chả quế làm từ khuôn đậu, phết phẩm màu thực phẩm rồi đem hấp. Chả ram là nấm, miến tàu và gói bánh đa nem. Chả lụa làm từ chuối mật nấu chín, bóc vỏ, giã nhuyễn trộn với gia vị, bột thính, bí đao thái hột lựu, gói trong lá chuố đen hấp. Sườn rán làm từ khoai lang bọc đậu xanh chiên vàng. Cá lóc làm từ chuối xanh tẩm gia vị… Ngay cả quả mít non, đầu bếp cũng khéo léo nấu thành món thịt gà bóp tiêu muối, rau răm y như thật.
Bên cạnh ẩm thực cung đình, khám phá ẩm thực chay tại các phố ở kinh thành Huế xưa là trải nghiệm được yêu thích của nhiều du khách. Đặc biệt trong thời đại đầy những cao lương mỹ vị thì món chay sẽ cho bạn thấy sức hút và ưu điểm của nó: Ăn no nhưng không đầy bụng, lạ miệng, rẻ và giúp con người hướng thiện hơn.
Bên cạnh phong cách ẩm thực cung đình độc đáo – đỉnh cao của nghệ thuật ẩm thực Việt Nam, Huế còn được biết đến là thành phố có “truyền thống” ăn chay. Nhắc đến ăn chay, không thể không nhắc đến thành phố Huế.
Thực đơn chay phong phú ở Huế. (Ảnh: mytour)
Dường như không nơi nào có nhiều món chay phong phú, đa dạng, bắt mắt như ở Huế. Ăn chay gần như trở thành nét văn hóa ẩm thực thú vị, độc đáo tại đây.Thói quen ăn chay ở Huế đã có từ lâu và nhận được sự ủng hộ của cả tầng lớp bình dân đến quý tộc. Việc ăn chay đã thịnh hành từ thời Lý – Trần cho đến đời chúa Nguyễn Phúc Chu (1691-1725). Thời chúa Nguyễn Phúc Chu, hoàng tộc đều ăn chay, các hoàng thân đều xây chùa riêng làm công đức. Còn có cả một khu nhà đồ sộ tên “Trai cung” tại đàn Nam Giao - Huế, là nơi vua ở, ăn chay trước khi tế trời. Những đầu bếp ở Trai cung đều là những người tài ba, có thể nấu ra các món ăn chay siêu hạng.
Với hơn 400 ngôi chùa và 230 niệm phật đường, Huế hiện là thành phố có nhiều chùa chiền bậc nhất nước ta. Mỗi làng ở Huế đều có chùa, được gọi là “chùa làng”.
Mâm cỗ chay cầu kỳ của người Huế. (Ảnh: Internet)
Có người từng nói rằng, núi Huế không cao, sông Huế không sâu nhưng lòng người Huế luôn tĩnh lặng bởi họ biết cách tu tâm, biết ăn chay cho tâm hồn thanh tịnh. Ở Huế, có những người không theo đạo Phật, không hay đi chùa nhưng vẫn có thói quen này.Hầu hết phụ nữ Huế đều biết nấu món chay và những món chay giả mặn. Mâm cỗ chay thanh đạm cũng là cách để người Huế bày tỏ sự chân tình, quý mến với bạn bè đến chơi nhà. Dường như, Huế là nơi duy nhất có nét văn hóa độc đáo này. Thậm chí, trước đây, ngày Tết ở xứ Huế không thể thiếu mâm cỗ chay. Ngày nay, truyền thống ấy có phần mai một nhưng trong mâm cỗ Tết cũng phải có vài ba món chay để dâng lên tổ tiên.
Những “phố chay” ở Huế
Ghé thăm bất cứ ngôi chùa nào ở Huế trong ngày rằm, mùng một, du khách sẽ được nhà chùa mời cỗ chay. Các hàng quán cũng đồng loạt đổi sang bán món chay để phục vụ người dân và du khách thập phương bởi họ không sát sinh trong ngày này. Thậm chí cả trong những ngày thường, du khách cũng dễ dàng tìm được các món ăn chay tại nhiều quán hàng ở Huế.
Ngay cả một khu chợ quê hay một sạp hàng nho nhỏ cũng có ít nhất 30 – 50 món chay làm từ rau, củ, quả, đậu phụ, mì căng… phục vụ thực khách. Đặc biệt còn có những món chay giả mặn như thịt luộc, gà bóp, gà rán, nộm, bánh chưng, bánh tét, bánh canh, bún, phở…
Món chay được bày trí cầu kỳ chẳng khác gì ẩm thực cung đình. (Ảnh: Internet)
Huế có một số “phố chay” nổi tiếng như ở chợ Đông Ba, Bến Ngự, An Cựu (chỉ bán món chay ngày mùng 1, ngày rằm). Nếu thích ăn kiểu buffet, du khách hãy tới vùng phụ cận phía tây Huế - khu phố “chùa chiền”, dọc theo các phố cổ Phan Bội Châu, Điện Biên Phủ, Thuỷ Xuân. Món chay ở đây phong phú, giá cả phải chăng, trung bình 20.000 – 30.000 đồng một món.
Được trình bày bên cạnh hoa sen đẹp mắt. (Ảnh: mytour)
Tại bờ nam sông Hương như Phạm Ngũ Lão, Đội Cung, Bà Triệu, Nguyễn Công Trứ, du khách cũng sẽ dễ dàng thấy các hàng ăn chay với những cái tên thanh nhã như: Bồ Đề, Tịnh Tâm, An Lạc, Tịnh Bình… Tất nhiên, cũng có những quán chay sang trọng giá đắt hơn vì sử dụng nguyên liệu và gia vị của Đài Loan, Hong Kong, Singapor để phục vụ du khách nước ngoài.Thực đơn món chay của người bình dân chỉ cần xì dầu, muối mè lạc, muối sả, rau củ quả là đủ, vừa đơn giản vừa rẻ, giá chỉ khoảng 10.000 – 15.000 đồng/suất. Sang hơn thì có món canh, món mặn, món xào như chả phù chúc, mì căn giả thịt bò, thịt gà, món xào, bún, xúp, phở, mì xào giòn…
Ở Huế, nấu món chay là cả một quá trình làm nghệ thuật. Trong đó có sự kết hợp, đan xen giữa nghệ thuật ẩm thực và nghệ thuật tạo hình để mang lại những món ăn rực rỡ sắc màu. Món chay ở Huế không những thanh đạm, ngon, rẻ, tốt cho sức khỏe mà còn có hình thức hấp dẫn, được bày biện đẹp mắt.
Bún chay. (Ảnh: eva)
Để làm nên một mâm cỗ chay, người ta phải mất gấp đôi thời gian so với nấu cỗ mặn. Đầu bếp cũng phải bỏ ra nhiều công phu, sự tỉ mỉ và chu đáo hơn thì mới có mâm cơm chay hoàn hảo.Chỉ từ những nguyên liệu giản đơn, người dân Huế đã khéo léo tạo nên những món ăn chay, món chay giả mặn y như thật, phong phú và hấp dẫn về màu sắc, hương vị nhưng tuyệt nhiên không có mùi cá, thịt. Có những mâm cỗ chay thơm ngon, đẹp mắt không kém ẩm thực cung đình là mấy.
Chẳng hạn như món gà được làm từ gốc sả nhồi tàu hủ non, lăn bột chiên giòn thơm phức. Chả quế làm từ khuôn đậu, phết phẩm màu thực phẩm rồi đem hấp. Chả ram là nấm, miến tàu và gói bánh đa nem. Chả lụa làm từ chuối mật nấu chín, bóc vỏ, giã nhuyễn trộn với gia vị, bột thính, bí đao thái hột lựu, gói trong lá chuố đen hấp. Sườn rán làm từ khoai lang bọc đậu xanh chiên vàng. Cá lóc làm từ chuối xanh tẩm gia vị… Ngay cả quả mít non, đầu bếp cũng khéo léo nấu thành món thịt gà bóp tiêu muối, rau răm y như thật.
Bên cạnh ẩm thực cung đình, khám phá ẩm thực chay tại các phố ở kinh thành Huế xưa là trải nghiệm được yêu thích của nhiều du khách. Đặc biệt trong thời đại đầy những cao lương mỹ vị thì món chay sẽ cho bạn thấy sức hút và ưu điểm của nó: Ăn no nhưng không đầy bụng, lạ miệng, rẻ và giúp con người hướng thiện hơn.
Theo S.T (Timeoutvietnam)
Một vòng khám phá các phố ăn chay ở Huế
Không chỉ ở các đền, chùa vào ngày rằm, mùng một, mà ngay cả ngày thường và tại các quán hàng ở Huế, du khách đều có thể thưởng thức các món ăn chay.
Có lẽ ít nơi nào trên cả nước mà các món ăn chay lại phổ biến như ở Huế. Vào những ngày lễ như rằm, mùng một, Phật đản…, du khách có dịp ghé vào một trong hàng trăm ngôi chùa ở Huế sẽ được thưởng thức cỗ chay mà nhà chùa chuẩn bị mời phật tử bốn phương đến hành hương, chiêm bái.
Cỗ chay không chỉ xuất hiện ở hầu khắp các chùa chiền mà còn có mặt ở cả các gia đình người Huế. Các món ăn chay có thể được chuẩn bị cho mâm cỗ cúng giỗ, cúng rằm, đầu tháng nhưng cũng có khi đơn giản chỉ là bữa cơm đạm bạc hàng ngày. Họ tự nấu các món chay cho gia đình và mời bạn bè để thể hiện sự quý mến cũng như tấm thiện tình.
 |
Đồ chay ở Huế không chỉ phong phú mà còn cầu kỳ về cách bài trí. Ảnh: Foody.
|
Với du khách đến Huế, khám phá ẩm thực chay trên các con phố ở kinh thành xưa là một trải nghiệm không thể bỏ qua. Bạn sẽ khó có thể tìm thấy ở đâu mà thực đơn chay lại phong phú và hấp dẫn như ở đây, từ cơm chay, bún chay… cho đến đùi gà chay, cá chay, giò chay… So với thực đơn món mặn, đồ ăn chay không hề thua kém, mà còn được ưu ái hơn do ít chất béo mà vẫn thơm ngon, đẹp mắt.
Với nhiều món ăn chay độc đáo, các quán tên gọi Bồ Đề, Liên Hoa, Tịnh Tâm, An Lạc, Tịnh Bình... ở bờ nam sông Hương trên đường Phạm Ngũ Lão, Đội Cung, Bà Triệu, Nguyễn Công Trứ… là những địa chỉ được nhiều du khách tìm đến.
Ở đây, thực khách có thể đủ các món sơn hào hải vị từ nem công, chả phượng, giò lụa, thịt gà đến tôm hùm, cá rán… nhưng điều thú vị là tất cả đều được chế biến từ rau, củ, quả, đậu, nấm, măng khô. Dưới bàn tay khéo léo của người dân xứ Huế, chuối mật giã nhỏ trộn với bí đao hột lựu, hấp lá chuối có thể trở thành “chả lụa”, khoai lang bọc vỏ đậu xanh chiên vàng có thể thành “sườn rán”… Rất tài tình khi các món ăn chay đều có sự tương đồng từ màu sắc đến hương vị so với món mặn mà phải ăn chậm, nhai lâu với có thể phát hiện ra.
 |
Bánh bột lọc chay ở Huế. Ảnh: beforeitsnews
|
Dân dã hơn, bạn có thể tìm đến các quán chay dọc bờ bắc sông Hương và vòng quanh đại nội. Tuy không cầu kỳ, bày vẽ như ở các nhà hàng nhưng các món chay ở đây vẫn rất ngon và lạ miệng, giá cả lại bình dân với bún, cháo, cơm, bánh canh, bánh bột lọc, bánh nậm...
Các món quen thuộc như bánh bèo, bánh lọc, bánh ít… với nhân chay cũng được phục vụ tại các khu chợ Đông Ba, Bến Ngự, An Cựu vào những ngày rằm, mùng một cho thực khách muốn thanh đạm dạ dày. Chỉ 5.000 – 15.000 đồng/suất mà vị nào cũng ngon, món nào cũng hấp dẫn, ăn no mà không ngán.
Nếu chịu khó đi về phía tây Huế, du khách sẽ đến với khu phố “chùa chiền”. Dọc theo các tuyến phố từ Phan Bội Châu, Điện Biên Phủ đến Thuỷ Xuân, quán chay mọc lên san sát. Tuy chỉ là những sạp hàng nhỏ nhưng mỗi quán ở đây vẫn bày bán hàng chục món chay khác nhau và phục vụ theo kiểu “buffet” mà giá chỉ 5.000 – 7.000 đồng/món.
 |
Thực đơn chay phong phu để khách hàng lựa chọn. Ảnh: kenhdulichhue
|
Không chỉ là nơi có nhiều món ăn chay mà việc nấu đồ ăn chay ở Huế từ lâu đã trở thành nghệ thuật, không thua kém ẩm thực cung đình. Nếu có dịp đến Huế, đừng quên ghé các con phố ăn chay để thưởng thức một phần ẩm thực hết sức thú vị và cuốn hút của sông Hương.
Vy An
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét