Thắng dền – món ăn chơi của đất Hà Giang

Đến với Hà Giang, du khách không chỉ được ngắm nhìn cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn được thưởng thức những món ăn độc đáo như cháo ấu tẩu, thắng cố, xôi ngũ sắc… Và du khách không nên bỏ qua thắng dền, một món ăn chơi khá phổ biến tại Hà Giang.

Thắng dền – món ăn chơi của đất Hà Giang

Thắng dền là món bánh ăn chơi mùa đông, nên phải khi có gió lạnh tràn về thì người ta mới bắt đầu làm bánh. Thắng dền thoạt nhìn trông giống bánh trôi tàu ở Hà Nội, bánh cống phù ở Lạng Sơn, nhưng lại có cách chế biến và hương vị khác biệt, khiến du khách ăn thử một lần sẽ thấy ấm áp khó quên.

Thắng dền là món bánh ăn chơi mùa đông

Làm thắng dền không khó nhưng trải qua nhiều công đoạn. Thứ gạo làm bánh là gạo nếp Yên Minh (loại gạo nếp ngon nhất tỉnh Hà Giang), hạt to tròn đều và dẻo thơm. Gạo được vo sạch rồi ngâm nước qua một đêm, hôm sau mang đi xay bột nước rồi đổ vào một chiếc túi vải, đợi đến khi túi bột nhỏ hết nước, bột đặc mịn mới đem ra làm bánh.

Gạo được xay thành bột, để ráo nước đến đặc mịn rồi đem đi nặn bánh

Mỗi viên bánh được nặn hình tròn, nhân đỗ hoặc không nhân

Mỗi viên bánh được nặn hình tròn, to bằng đầu ngón tay cái, có nhân đỗ hoặc không nhân, sau đó cho vào nồi nước dùng luộc. Đến khi chín, bánh nổi lên được vớt ngay ra bát, chan nước dùng xâm xấp mặt bánh, rắc thêm chút vừng và lạc rang thơm khiến cho món ăn thêm hấp dẫn.

Bánh chín được vớt ra bát, chan nước dùng

Thêm vừng, lạc để món ăn hấp dẫn

Nước dùng chan thắng dền được làm từ đường hoa mai, dừa và gừng, tuy nhiên mỗi người làm bánh lại có bí quyết pha chế theo định lượng riêng để đảm bảo độ cay, ngọt vừa phải của món bánh. Thắng dền thơm ngon hay không chính là ở bát nước dùng, phải hài hòa giữa vị ngọt của đường, béo ngậy của dừa và vị vay se se của gừng tươi. Khách ăn thường bỏ một hai viên thắng dền vào miệng, nhẩn nha cho từng hương vị tan ra nơi đầu lưỡi, ngon đến khó lòng cưỡng lại.

Bát thắng dền làm ấm lòng thực khách mùa đông

Bưng bát thắng dền nóng hổi nghi ngút khói, dậy mùi thơm của nếp, của đường, của gừng, của vừng lạc, du khách hẳn sẽ cảm thấy ấm lòng giữa thị trấn Hà Giang hun hút gió núi mùa đông. Một món ăn chơi mà mang cái tình nồng ấm của miền cao nguyên đá núi, khiến người thưởng thức một lần mà nhớ mãi, kẻ ăn rồi thì lại muốn quay lại để thưởng thức thêm.

Lương Ngọc (ảnh: st)

Ấm lòng bánh thắng dền Hà Giang

Bát bánh thắng dền thơm ngon.

Bát bánh thắng dền dân dã ấm bụng, ngọt ngào cùng dăm ba câu chuyện vui vẻ, tiếng cười nói bên bếp lửa bập bùng đã xua tan cái lạnh se sắt của Hà Giang ngày đầu thu, sưởi ấm tình người, tình đời giữa sương lạnh cao nguyên đá.

Thắng dền được làm từ gạo nếp nương dẻo thơm. Gạo được ngâm qua đêm rồi đem xay thành bột nước, xong cho bột vào túi vải, treo lên cao cho ráo nước, đến khi bột đặc mịn, không dính tay thì đem nặn thành bánh. 

Thắng dền có thể làm chay hoặc cho thêm nhân đậu xanh, đậu đỏ. Mỗi chiếc bánh thắng dền được nặn to như đầu ngón tay cái, hạt nào cũng tròn xoe và đều tăm tắp. Rồi đem luộc, đến khi thắng dền nổi lên là chín, vớt ra rồi chan nước dùng xâm xấp miệng bát.

Những viên bánh thắng dền nhỏ bằng đầu ngón tay đều tăm tắp. Ảnh. Đỗ Thảo

Nước dùng thắng dền là yếu tố quyết định vị ngon và khẳng định sự khéo léo của người làm bánh. Mỗi người phụ nữ giữ cho riêng mình một cách pha chế nước dùng. Nguyên liệu chung là nước đường, nước dừa và gừng tươi, thêm chút lạc và vừng rang, nhưng thắng dền ở mỗi bản lại có vị riêng, nhưng vị nào cũng nồng ấm và ngọt ngào níu lòng.

Điều đặc biệt là ăn đến đâu mới luộc thắng dền tới đó, nên bát thắng dền luôn nóng hổi, xoa tan mọi lạnh giá của vùng cao. Cũng vì lẽ đó, cả nhà, họ hàng thường quây quần bên bếp lửa, vừa nặn bánh, vừa đợi bánh chín vừa ăn, rất vui vẻ và ấm cúng.   

Thoạt nhìn, bánh thắng dền khá giống với bánh trôi tàu của người Hà Nội.

Thoạt nhìn, bát thắng dền khá giống bánh trôi tàu ở Hà Nội. Mùi thơm của gạo, của gừng cũng gợi chút thân quen. Nhưng khi thưởng thức mới thấm được nét khác biệt của loại bánh này. Những viên thắng dền từ từ ngấm hết vị ngọt ngào của đường và nước dừa, thâm thấm vị cay se của gừng tươi, vị bùi của gạo xen cùng lạc vừng, vừa thơm vừa ngậy. Càng ăn, càng thấy ngọt mà không ngấy, thanh mà không chán.

Thứ bánh trắng trắng, tròn tròn, quen quen mà là lạ, giản dị mà tinh khiết, nóng hổi chào đón, quyến rũ. Bát thắng dền nhỏ mà đượm hơi ấm của tình người, của những điều hồn hậu, dung dị nơi miền cao nguyên đá, ấm lòng người đến say mê.

LĐO ĐỖ THẢO