Lịch củ sống nhiều nhất ở nước lợ và thường tập trung ở vùng ven biển miền Trung. Những ngày bão lũ cuối năm, ngoài việc chống chọi với thiên tai, người dân còn đi bắt lịch củ làm khô đem bán gia tăng thu nhập. Đối với người vùng khác, lịch củ là của hiếm, bởi mùi vị của lịch củ mang lại cho người dùng dư vị khó quên khi ngày ngày đã ngập ngụa trong thịt cá.
Khô lịch củ trộn gỏi chuối cây
Lịch củ- cái tên quá đỗi lạ lùng nhưng đối với người dân các tỉnh miền Trung, lịch củ từ lâu vốn dĩ đã trở thành đặc sản. Nói tới lịch củ, người ta thường ví von: “Con lươn, con lịch, con chình/ Ba con dưới nước cái mình trơn lu”. Lịch thuộc nhà lươn nhưng nhỏ hơn, da không vảy, nhẵn bóng. Lịch có da đỏ gọi là lịch huyết đỏ, da màu giống như cát gọi là lịch cát. Các loại lịch này sống bầy đàn với số đông. Còn lịch củ thì sống vùi trong cát, có thân to hơn các loại lịch còn lại, đặc biệt thích hợp khi phơi khô làm khô lịch củ.
Cá lịch củ có nhiều nhất ở vùng biển miền Trung
Năm nào cũng vậy, cứ mùa mưa bão đến, nước lũ tràn về, người dân vùng biển bắt đầu vào mùa bắt lịch. Ở các vùng ven biển, gần như nhà nào cũng có các dụng cụ để bắt lịch, đó là một nghề mưu sinh trong mùa bão lũ. Lịch củ mang về ngâm trong tro bếp vo đều như vo gạo cho sạch nhớt trước khi cắt thành từng khúc cho vừa ăn. Thịt lịch củ đậm đà hương vị biển có thể chế biến thành nhiều món như xào măng, nấu cháo, xào sả ớt. Người miền Trung còn dùng lịch củ phơi khô biến thành khô lịch củ nổi danh trên khắp vùng miền.
Chọn cây chuối xiêm non, mập mạp xắt rau ghém
Hơn một năm trước, trong chuyến tham quan vùng biển miền Trung đúng vào mùa mưa, một người bạn hiếu khách gửi tặng gói khô lịch củ cùng lời giới thiệu thân tình: “Đặc sản quê mình đó bạn”. Mang gói lịch củ cùng lời hướng dẫn tỉ mỉ cách chế biến món ăn, tôi rời miền Trung vào một biểu chiều có mưa lắc rắc. Người miền biển ít nói nhưng dễ gần, ẩm thực chính là sợi dây kết nối những con người lại với nhau. Và tôi, với gói lịch củ trên tay chào tạm biệt bạn thân với biết bao vương vấn trong thời gian lưu lại trên mảnh đất này.
Mang gói lịch củ về nhà, đúng như lời hướng dẫn của bạn, tôi bắt đầu chế biến món khô lịch củ trộn gỏi chuối cây. Trước khi chế biến món này, đầu tiên bạn phải tìm cho được một cây chuối xiêm non, mập ú. Sau đó, xắt thành từng miếng, bóp rau ghém nêm nếm gia vị sao cho vừa ăn. Lịch củ trở qua trở lại trên bếp vừa nóng là chín, tránh để lịch chín quá sẽ mất đi mùi vị đặc trưng vốn có của nó. Kế đến, trộn lẫn gỏi chuối cây với lịch củ cắt khúc để lên trên mặt, thêm ít rau thơm, rau quế cho có mùi thơm. Chỉ tầm vài phút là đã hoàn thành khâu chế biến món ăn tuyệt cú, vốn dĩ là đặc sản của vùng biển miền Trung.
Món ăn dù đơn giản nhưng mang lại dư vị khó quên đối với người dùng
Những ngày mưa gió, ngồi quây quần bên nhau với đĩa lịch củ trộn gỏi chuối cây đi kèm với chai rượu gạo thì còn thú vị nào bằng. Người lớn thích mùi vị ngọt lành của lịch, trẻ nhỏ thích cái dai dai dễ ăn được dùng với cơm cũng là sự kết hợp đúng điệu. Tôi nhớ lại lời giới thiệu của người bạn miền Trung, thật không ngoa khi xác nhân lại rằng: “Lịch củ đúng là đặc sản!”
Mùa mưa bão lại về, cũng như mọi năm người dân vùng biển miền Trung lại gánh chịu biết bao thiệt hại về người và của bởi thiên tai, bão lũ. Công việc bộn bề, tôi cũng không thể sắp xếp được một chuyến về lại miền Trung như lời hứa với người bạn năm xưa. Làm lại món lịch củ trộn gỏi chuối cây, hướng về miền Trung mà trong tôi lại canh cánh biết bao nỗi niềm. Hôm nay viết những dòng này để nhớ về một món đặc sản của người bạn năm ấy và cũng tự nhắc nhở mình rằng, xin hãy đừng quên.
Hoàng Lê
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét