Hàng nghìn người trảy hội lớn nhất năm của tín ngưỡng thờ Thánh Mẫu

Hoá thân thành các cô đồng, bà cốt, người dân dong hàng trăm thuyền rồng trên sông Hương hướng về điện Hòn Chén (TP Huế).

Sáng 18/8 (8/7 âm lịch), hàng nghìn người dân trên cả nước theo tín ngưỡng thờ Thánh Mẫu đã tập trung về điện Hòn Chén ở xã Hương Thọ (thị xã Hương Trà, Thừa Thiên Huế) tham gia lễ hội điện Hòn Chén.

Xuất phát ở Thánh đường trên đường Chi Lăng phường Phú Cát (TP Huế), đoàn rước Thánh Mẫu với hàng nghìn người dân được thuyền rồng chở dọc sông Hương hướng lên điện Hòn Chén. Những chiếc thuyền được trang hoàng bắt mắt với hương án, cờ quạt cắm xung quanh.

Nhiều người dân ăn mặc sặc sỡ, hóa trang thành cô đồng, bà đồng tham gia lễ hội.

Một tín đồ thờ Thánh Mẫu hóa thân thành vị tướng, tay cầm đại đao. Theo tín ngưỡng của đạo Thiên Tiên Thánh giáo ở Huế, thế giới có ba cõi là Thượng thiên, Thượng ngàn và Thủy phủ. Mỗi cõi do một vị Thánh Mẫu đứng đầu. 

Lễ hội điện Hòn Chén diễn ra trong ba ngày (8-10/8 âm lịch) với nhiều phần như lễ tế làng Hải Cát, lễ cung nghinh Thánh Mẫu hồi loan từ làng Hải Cát về điện Hòn Chén, lễ phóng sanh, phóng đăng. Đặc sắc nhất là lễ rước Thánh Mẫu trên sông Hương từ Thánh đường lên điện Hòn Chén.

Người dân thập phương chen chân nhau dâng lễ tại chính điện.

Một người dân hóa thân thành Mẫu thượng ngàn.

Lễ vật người dân mang theo thường là hoa quả, trầu cau, rượu và vàng mã.

Mỗi năm, lễ hội được tổ chức hai lần vào tháng 3 và tháng 7 âm lịch. Đây là lễ hội dân gian lớn nhất của những người theo tín ngưỡng thờ Thánh Mẫu. 

Võ Thạnh

Người dân hóa trang thành tiên cô, thánh bà tham gia lễ rước

Trong trang phục đặc sắc, người dân theo tín ngưỡng thờ Thánh Mẫu ở Huế đã tham gia lễ cung nghinh Thánh mẫu ở Thánh đường lên điện Huệ Nam.

Sáng 29/8, hàng nghìn người dân theo tín ngưỡng thờ Thánh Mẫu khắp cả nước đã tập trung về Thánh đường ở đường Chi Lăng, TP. Huế tham dự lễ cung nghinh mẫu.
Thánh Mẫu sẽ được rước lên điện Huệ Nam, xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà. Đây là nghi lễ đầu tiên để tiến hành lễ hội điện Huệ Nam diễn ra ngày 8-10/7 (âm lịch).

Thay mặt cho các tín đồ theo tín ngưỡng thờ mẫu, vị trưởng Tổng hội tín ngưỡng thờ mẫu ở Huế đã làm lễ tế cung nghinh tại Thánh đường, cung nghinh mẫu lên điện Huệ Nam.

Theo tín ngưỡng của người theo đạo Thiên Tiên Thánh giáo ở Huế, thế giới có ba cõi là Thượng thiên, Thượng ngàn và Thủy phủ. Mỗi cõi do một vị Thánh Mẫu đứng đầu. Dưới mỗi Mẫu lại có các Thánh bà hầu hạ mà người ta thường gọi là các Đức Chầu. Dưới quyền sai phái của Mẫu còn có năm vị Quan Lớn từ Đệ Ngũ tới Đệ Nhất, 10 ông Hoàng, 12 Tiên cô, các cậu Quận và những vong linh chết non (sút sảo, tảo vong) hiển linh thường được gọi là các cô Bé hay các Cậu. Ngoài ra, tín ngưỡng này còn thờ cả Phật A Di Đà, Bồ Tát Quán Thế Âm, Quan Công, Sơn Tinh, Thuỷ Tinh lẫn Đức Thánh Trần Hưng Đạo đại vương.

Một thiếu nữ hóa trang thành tiên cô tham gia lễ cung nghinh mẫu.

Sau các thủ tục truyền thống, đoàn đạo ngự cung nghinh các bằng án ra thuyền rồng di chuyển lên điện Huệ Nam.

Dẫn đầu đoàn rước là một vị quan tướng tay cầm đại đao để dẫn đường.

Một tín đồ hóa trang thành thánh bà mang lễ vật theo đoàn rước.

Trong các lễ vật theo đoàn rước không thể thiếu trầm hương.

Nghệ sĩ hài Hoài Linh cũng về tham gia lễ cung nghinh mẫu lên điện Huệ Nam.

Các tín đồ hóa thân thành các thánh bà, tiên cô theo đoàn rước. Sau lễ hội điện Huệ Nam, các tín đồ sẽ cung nghinh các bằng án, Thánh Mẫu về lại Thánh Đường.

Võ Thạnh

Di tích gắn với nhiều giai thoại bậc nhất xứ Huế

Điện Hòn Chén nằm giữa rừng cây xanh ở thượng nguồn sông Hương (Huế), được nhiều người biết đến bởi những giai thoại và sự linh thiêng.

Điện Hòn Chén hay còn gọi là điện Huệ Nam nằm ở làng Hải Cát (xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế).

Theo một số tài liệu, điện ra đời vào thế kỷ thứ 16, nguyên là ngôi đền thờ nữ thần Po Nagar (Nữ Thần Mẹ xứ sở) của người Chăm. Theo truyền thuyết dân gian Chăm, nữ thần Po Nagar là con của Ngọc hoàng Thượng đế được sai xuống trần gian, bà có công lao tạo ra trái đất và các loại gỗ trầm, lúa gạo. 

Muốn đến điện Hòn Chén, người đi lễ và du khách phải thuê thuyền chở từ bến đò thôn Cư Chánh, xã Thủy Bằng sang; hoặc thuê thuyền rồng từ bến Tòa Khâm ngược dòng lên thượng nguồn sông Hương.

Nhiều nhà nghiên cứu cho hay, trong quần thể di tích cố đô Huế, điện Hòn Chén gắn với nhiều giai thoại nhất. Dân gian còn lưu truyền rằng điện Hòn Chén xưa có tên là Hoàn Chén với ý nghĩa “trả lại chén ngọc”, vì vua Minh Mạng trong một lần lên đây đã đánh rơi một chén ngọc xuống dòng Hương, tưởng không cách gì lấy lại được thì bỗng nhiên một con rùa to bằng chiếc chiếu nổi lên ngậm chén ngọc trả lại cho nhà vua! Ngoài ra, người dân địa phương còn có nhiều giai thoại khác về ngôi điện này. 

Trong văn bằng sắc phong chính thức của các vua Nguyễn, ngôi điện xuất hiện với tên chính thức “Ngọc Trản Sơn Từ” (đền thờ ở núi Ngọc Trản).

Đến thời Đồng Khánh (1886-1888), ngôi điện mới được đổi tên là Huệ Nam Điện (ý là mang lại ân huệ cho vua nước Nam).

Điện Hòn Chén là một quần thể kiến trúc hài hoà với quang cảnh tự nhiên. Có khoảng 10 công trình kiến trúc nhỏ của Điện, đều nằm ở lưng chừng sườn núi, các bậc tam cấp được bố trí chạy từ đền cao xuống bến nước sông Hương.

Điện thờ chính ở nơi này là Minh Kính Đài hướng ra phía sông, nét trang trí chủ đạo là hình ảnh con phụng xuất phát từ việc nơi đây xưa kia thờ nữ thần. 

Trang hoàng ở Điện Hòn Chén được cho là giản dị, làm cho không gian thờ tự và thế giới tâm linh trở nên rất gần gũi với con người.

Hương mộc và kỳ nam là thứ gỗ tượng trưng cho sự linh hiển của Nữ thần, cũng chính vì vậy các tượng thờ ở điện Hòn Chén đa số được làm từ loại gỗ này.

Điện Hòn Chén là ngôi điện duy nhất ở Huế có sự kết hợp giữa nghi thức cung đình và tín ngưỡng dân gian.

Tháng 3 và tháng 7 âm lịch hàng năm, đông đảo người dân và du khách thập phương đổ về đây tham gia lễ hội. Trong khuôn khổ lễ hội có đám rước Thánh Mẫu trên sông Hương và hát thờ, lên đồng, hầu bóng diễn ra suốt đêm...

Võ Thạnh