Độc đáo trò chơi tó má lẹ của người Thái

Sơn Ca 

Vanhien.vn - Tó má lẹ là một trong những trò chơi dân gian khá phổ biến và mang đậm bản sắc văn hóa của cộng đồng dân tộc Thái vùng Tây Bắc nói chung, Sơn La nói riêng. Tó má lẹ được lưu truyền từ nhiều đời, rất độc đáo và mang đậm tinh thần đoàn kết.

Người dân tộc Thái ở thành phố Sơn La (tỉnh Sơn La) chơi tó má lẹ tại Lễ hội hoa ban năm 2019. Ảnh: Nguyễn Cường - TTXVN.

Là một người chơi tó má lẹ nhiều năm nay, ông Lò Văn Ninh, 62 tuổi, ở bản Cọ, phường Chiềng An, thành phố Sơn La cho biết: Tó má lẹ là một trò chơi được cộng đồng dân tộc Thái lưu truyền, gìn giữ như một nét văn hóa riêng từ bao đời nay và được nhiều người ưa thích.

Má lẹ là một loại hạt trái cây họ đỗ dạng dây leo mọc ở trong rừng già có hình tròn, dẹt, độ dày khoảng 1 cm và đường kính từ 4 - 6 cm. Người ta lựa chọn những hạt má lẹ già đã tách khỏi vỏ, có màu đen nâu, tròn đều và phần lõm giữa quả không sâu để sử dụng chơi.

Tó má lẹ được người Thái ở Sơn La chơi vào các dịp lễ, Tết hay dịp vui của cộng đồng dân cư và không phân biệt già, trẻ. Tuy nhiên, trò này bắt buộc người chơi phải chia thành từng đội. Số người chơi càng đông, trò chơi sẽ càng sôi nổi. Thông thường, mỗi đội chơi sẽ có từ 5 đến 7 người. Quá trình chơi, để giành được phần thắng, đòi hỏi thành viên của mỗi đội phải khéo léo, dẻo dai, đặc biệt là độ chính xác cao, có sức mạnh để bắn hạt má lẹ của đội bạn bay qua đích.

Đây là một trong những trò chơi dân gian khá phổ biến và mang đậm bản sắc văn hóa của cộng đồng dân tộc Thái. Ảnh: Nguyễn Cường - TTXVN.

Cũng theo ông Lò Văn Ninh, địa điểm chơi tó má lẹ rất đơn giản chỉ cần một bãi đất nhỏ bằng phẳng hay một khoảng sân nhà văn hóa. Trên khu vực chơi tó má lẹ đã xác định trước, người chơi sẽ tiến hành kẻ 3 vạch ngang song song với nhau. Cụ thể, vạch thứ nhất xuất phát được kẻ ở đầu sân là vị trí đứng ban đầu của người chơi. Vạch thứ hai được kẻ cách vạch đầu tiên khoảng 3m được xác định là vạch để người chơi đánh dấu điểm đánh. Vạch còn lại được kẻ cách vạch thứ hai khoảng 1m.

Tó má lẹ hiện nay đang được người Thái ở Sơn La yêu thích và trở thành một môn thể thao chính trong các ngày hội văn hóa. Ảnh: Nguyễn Cường - TTXVN

Trò chơi tó má lẹ có bốn bước chính. Bước một, người chơi đứng ở vạch xuất phát đặt quả má lẹ trên đầu gối sau đó dùng một dùng ngón cái bật má lẹ sao cho trúng má lẹ và bay qua đích. Lần lượt từng người trong đội bắn. Nếu ai không bắn trúng sẽ không được tính điểm. Đội nào bắn trúng nhiều (tức được nhiều điểm) sẽ chiến thắng trong bước chơi này. Trong quá trình chơi, các đội có thể bắn tiếp sức. Nếu người cuối cùng bắn không trúng, đội có thể cử ra một người bắn giúp. Đó chính là tinh thần đoàn kết trong trò chơi tó má lẹ.

Bước hai, người chơi đứng ở vạch quy định tung má lẹ về phía hàng má lẹ đội bạn, má lẹ dừng ở điểm nào, lấy điểm đó làm điểm để đánh. Bước thứ ba, người chơi đặt má lẹ lên mu bàn chân, vừa chạy vừa dùng chân đánh má lẹ để má lẹ bắn vào má lẹ đội bạn. Bước cuối cùng, người đánh tung má lẹ đánh dấu vạch đánh, rồi từ vạch đánh dùng má lẹ của mình đặt xuống dưới đất dùng ngón cái bật má lẹ đánh cho trúng má lẹ đội bạn. Sau bốn bước chơi, kết quả của các đội sẽ được cộng dồn lại và đội nào ghi được nhiều điểm hơn sẽ giành phần thắng.

Trò chơi tó má lẹ hiện nay đang được người Thái ở Sơn La yêu thích và trở thành một môn thể thao chính trong các ngày hội văn hóa./.

Nguồn: dantocmiennui.vn