Ý nghĩa nhân văn trong trang phục của phụ nữ Pa Dí

LCĐT - Dân tộc Pa Dí hiện có trên 3.000 người, sống rải rác ở một số tỉnh miền núi phía Bắc, trong đó Lào Cai có hơn 1.000 người, tập trung ở các xã của huyện Mường Khương: Lùng Vai, Tung Chung Phố, Mường Khương. Trang phục của phụ nữ Pa Dí được đánh giá là tinh tế, có vẻ đẹp độc đáo.

Nhìn tổng thể, bộ trang phục được thiết kế hài hòa. Áo ôm sát người và tạo điểm nhấn bằng một dải trang trí chéo từ cổ áo xuống ngang hông, cài khuy bên cạnh. Cổ áo và dải áo trên đều được đính bạc hình tam giác hoặc hình quả núi đổi chiều. Cùng với váy dài cân đối và dải thắt lưng xanh đã tạo nên sự duyên dáng cho trang phục.

Trang phục phụ nữ Pa Dí rất tinh tế và giàu ý nghĩa nhân văn.

Ấn tượng nhất phải kể đến chiếc mũ đội đầu. Người Pa Dí có cả một truyền thuyết về chiếc mũ đội đầu của phụ nữ. Tương truyền rằng, người Pa Dí xưa có cuộc sống rất khó khăn, nhưng các thế hệ luôn muốn sống cùng nhau dưới một mái nhà lớn. Sau này, khi con cháu trưởng thành, lẽ thường sẽ ra sống riêng. Với ý thức nhớ về cội nguồn, phụ nữ Pa Dí đã sáng tạo chiếc mũ truyền thống giống như mái nhà.

Mũ được làm từ vải lanh dệt thủ công. Phụ nữ Pa Dí với đôi tay khéo léo đã lắp ghép, phết hồ sáp ong nhiều lượt để tạo độ cứng cho vải, sau đó gấp thành hình mái nhà. Phần tiếp được làm rất kỳ công với những hạt bạc trắng được đính theo hình sin. Những hạt bạc này là hình ảnh ước lệ, tượng trưng cho hạt ngô, hạt gạo và sự no đủ. Kết hợp các chi tiết trên tạo thành một chiếc mũ độc đáo, ngoài ra có một dải khăn ôm gọn cả phần trán và vòng ra phía sau đầu. Mặt sau của mũ cũng có một khuôn bạc hình chữ nhật, được chạm khắc hình cây cối và chim muông. Trước khi đội mũ, phụ nữ Pa Dí búi tóc cao lên tận đỉnh đầu, sau đó úp phần trên của mũ lên. Phần dưới của mũ được quấn tròn ngay sát trán để giữ cho tóc và phần trên của mũ được chặt, giúp người đội có thể cử động thoải mái mà không bị xô lệch. Người Pa Dí gọi chiếc mũ này là “Khùn Tằng”.

Dân tộc Pa Dí có phong tục: Trước khi con dâu về nhà chồng, mẹ chồng bao giờ cũng may tặng con dâu chiếc mũ này với mong muốn con dâu sẽ đem lại phúc lộc cho nhà chồng.

VÂN THẢO