Đình Mỹ Hoà - công trình nghệ thuật đặc sắc

Đình Mỹ Hoà Đình Mỹ Hòa, xã Nghĩa Hòa (Lạng Giang) vừa được Nhà nước xếp hạng di tích kiến trúc - nghệ thuật cấp quốc gia.

Đình Mỹ Hoà, còn gọi là đình Đảng được gọi theo tên địa danh của thôn Đảng, thuộc xã Nghĩa Hoà, huyện Lạng Giang. Di tích tọa lạc trên khu rộng rãi và thoáng đãng, vị thế đẹp, được xây dựng vào thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII). Trải qua thời gian, nhân dân địa phương vẫn bảo lưu được khá hoàn chỉnh bộ khung chịu lực và dáng vẻ uy nghi cổ kính của ngôi đình. Trong đình hiện còn lưu giữ  nhiều cổ vật và bộ khung kiến trúc có giá trị nghệ thuật đặc sắc, tiêu biểu như: trang trí trên đầu dư, trên hệ thống kẻ bẩy, trên các bức cốn mê, trang trí kiến trúc trong những đồ thờ tự như: bộ kiệu bát cống, bát hương gốm, bài vị, bia đá thời Lê Trung Hưng… Đây là những tài liệu, hiện vật có giá trị lịch sử - văn hóa và giá trị kiến trúc - nghệ thuật. Nghệ thuật chạm khắc tại đình Mỹ Hoà. Đình Mỹ Hoà là một trong nhiều ngôi đình cổ hiện còn lưu giữ nét kiến trúc cổ truyền trên đất Lạng Giang nói riêng và tỉnh Bắc Giang nói chung. Tổng thể ngôi đình gồm: sân và tòa đại đình, đình Mỹ Hoà có bình đồ kiến trúc hình chữ nhất (-), đình không có hậu cung nên tòa đại đình cũng là nơi đặt thờ chính. Tòa đại đình gồm 3 gian, 2 chái, dựng trên nền đất cao, được bó vỉa gạch chắc chắn, tổng chiều dài là 23,1m, chiều rộng 11m. Hệ thống mái đình rất rộng và có độ dốc lớn, được lợp ngói ta, bờ nóc và bờ dải được bó vỉa bằng gạch chỉ, phủ vữa, quét xi măng, trên đỉnh nóc đình có đắp nổi hình "lưỡng long chầu nguyệt". Chiều cao từ nền đình lên thượng lương là 5,8m. Nghệ thuật chạm khắc gỗ ở đình Mỹ Hoà rất phong phú và đặc sắc, có dấu ấn tham gia xây dựng của nhiều hiệp thợ. Điều cuốn hút nhất ở đình Mỹ Hoà là trên đầu dư, đầu bảy, các bức cốn…đều được chạm khắc, trang trí với nhiều đồ án khác nhau. Kỹ thuật chạm khắc chủ yếu là chạm nổi, chạm bong kênh các đề tài tứ linh, tứ quý, hoa văn vân mây, hoa lá, sóng nước, với các biến thể của con rồng, nghê, phượng, mặt hổ phù, long hóa, ly hóa, vân mây, đao mác...mang phong cách dân gian.  Nghệ thuật điêu khắc tinh tế nhất ở đình Mỹ Hoà được thể hiện ở bốn vì chính tại các bộ phận cốn, đầu dư  và đầu bảy… Con rồng được trang trí ở nhiều tư thế và ở nhiều đề tài khác nhau, hình tượng rồng được tạo rất to khoẻ, vững chãi, rõ ràng. Tiếp theo là hình phượng ở bức cuốn phía trước ở gian giữa toà đại đình được chạm khắc trong tư thế ngoảnh đầu hướng ra cửa, tung hai cánh đỡ lấy hoành. Đề tài hình rùa được tạo ra từ bức cuốn thứ hai phía trên hình rùa và phía dưới hình rùa là hai con lân trầu ngộ nghĩnh… Ngoài các hình tượng  linh vật, các nghệ nhân mộc còn chạm khắc các đề tài cỏ cây, hoa lá trông rất lung linh, huyền ảo… Điểm nổi bật nhất được chạm tại phần kẻ được chạm khắc với các đề tài hình tứ linh: long, ly, quy, phượng, tạo hình đang quấn quýt, vui đùa… Tất cả các mảng điêu khắc, trang trí ở đình Mỹ Hoà thể hiện trình độ tay nghề thẩm mỹ và sự sáng tạo của các hiệp thợ xây dựng đạt trình độ cao đã xây dựng nên một ngôi đình với quy mô kiến trúc - nghệ thuật có giá trị mỹ thuật cao, các mảng điêu khắc rất tinh xảo. Quang Huy