Khám phá dấu tích Pháp ở Ba Vì

TTO - Không chỉ có cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, những huyền thoại linh thiêng về thánh thần, mà Ba Vì còn tồn tại một "kho" kiến trúc cổ thời Pháp bị vùi lấp trong cỏ cây, hoa lá, rêu phong.

Vẻ đẹp hoang sơ của khu tường rào quanh dinh đại tá - Ảnh: Hải Dương

Cách trung tâm Hà Nội gần 70km, khí hậu quanh năm mát mẻ, ôn hòa nên cùng với Đà Lạt, Sa Pa, Tam Đảo, Ba Vì đã được người Pháp chọn để xây dựng thành khu nghỉ dưỡng vào đầu thập niên 1940. 70 năm đã trôi qua với bao thăng trầm của thời cuộc, bị những cuộc chiến tranh và thiên nhiên tàn phá dữ dội, nên các công trình của Pháp ở Ba Vì còn tồn tại đến ngày nay đều đã đổ nát, hoang sơ.

Đỉnh Ba Vì - nóc nhà của thủ đô Hà Nội với độ cao 1.296m so với mực nước biển, nơi có đền tượng thờ Thánh Tản Viên và đền thờ Bác Hồ - từ lâu đã trở thành một điểm du lịch hấp dẫn đối với du khách. Nhiều bạn trẻ rất ưa thích hành trình chinh phục đỉnh Ba Vì với chiều dài 13km bằng xe máy trên những cung đường dốc cua, lượn, rợp bóng cây, róc rách tiếng suối reo…

Được sự chỉ dẫn nhiệt tình của chú Tài, một người dân bản địa, cũng là người nhiều năm khám phá vùng núi này, chúng tôi bắt đầu cuộc hành trình từ cốt số 0 thuộc trạm soát vé của Ban quản lý vườn quốc gia Ba Vì. Mấy chiếc xe lăn bánh vượt qua những cung đường cua tay áo, đèo dốc trong khung cảnh rợp bóng cây u tịch, chỉ có tiếng chim muông kêu hót bên tai.

Đến cốt 400 (độ cao 400m) cảnh vật hiện ra trước mắt thật ấn tượng với khu rừng thông bạt ngàn, thảm cỏ xanh mơn mởn. Lên đến cốt 600, một con đường rẽ ngang đưa mọi người đến vùng sườn núi rất thơ mộng, hùng vĩ. Trên con đường nhựa nhỏ xíu, vắng lặng, chỉ có lá vàng rơi kín lối, nhìn kỹ đã thấy những bức tường cổ rêu phong trơ trọi hiện ra.

Những biệt thự, khách sạn tuyệt đẹp giờ chỉ còn là những bức tường cổ dở dang, cỏ cây mọc um tùm. Nhưng dấu ấn thời gian, sự khắc nghiệt đã không làm mờ đi những hoa văn chạm trổ tinh xảo trên những diềm mái, chân cột...

Đám cây dương xỉ bám kín bức tường một khách sạn cổ - Ảnh: Hải Dương

Một bức tường cổ còn sót lại bên con đường ngập lá vàng rơi - Ảnh: Hải Dương

Những bậc thang đá vùi trong cây cỏ - Ảnh: Hải Dương

Ở độ cao 600-800m còn rất nhiều phế tích của những công trình kiến trúc kỳ vĩ. Trong đó khu dinh thự ngầm của một viên đại tá người Pháp vẫn còn khá nguyên vẹn. Nhìn xa khu dinh thự như một cái lô cốt khổng lồ nhô lên khỏi mặt đất khoảng 2m. Nhưng bên trong là cả một quần thể kiến trúc độc đáo với rất nhiều căn phòng, lối đi, cửa thoát hiểm… được bài trí khoa học.

Ở độ cao khoảng 800m (so với mực nước biển), rẽ phải, vượt lên một đoạn dốc cao và khúc cua tay áo là khu phế tích gồm nhà thờ, những biệt thự nghỉ mát hoang sơ tuyệt đẹp. Nhà thờ cổ ở Ba Vì chỉ còn lại cái khung với những bức tường được phủ một màu xanh của rêu phong, của những đám cây.

Hình ảnh giáo đường âm u giữa những lùm cây lá, với dấu thập tự in trên bức vách khiến cảnh vật như được phủ lên một màu hoài cổ, xa xăm. Nhưng đó chính là lý do để nó trở thành điểm đến của không ít nhiếp ảnh gia và những bạn trẻ mê khám phá, chụp ảnh.

Khu dinh đại tá còn khá nguyên vẹn giữa đất trời Ba Vì - Ảnh: Hải Dương

Các bạn trẻ mê nhiếp ảnh rất thích sáng tác ở khu nhà thờ cổ - Ảnh: M.T.

Giáo đường với hình thập tự in trên tường - Ảnh: Hải Dương

Một công trình cũng khá tiêu biểu của người Pháp xây ở cốt 800 là khu cô nhi viện với những ô cửa, mái vòm xây dựng dở dang sau Cách mạng Tháng Tám thành công. Và không chỉ có nhà thờ, khách sạn, biệt thự, trong nhiều tư liệu để lại cho biết người Pháp còn có ý đồ cho xây dựng cả một khu trại giam và sân bay lên thẳng ở cốt 1.100m!

Những bức tường nằm lẫn trong đám cây cỏ vẫn toát lên một vẻ đẹp kỳ lạ dù thời gian và cỏ cây đã làm mọi thứ như cũ kỹ hơn nhiều so với cái tuổi đời 70 năm của nó. Những vẻ đẹp hoang sơ dễ làm mê hoặc lòng người, nhất là những ai muốn tìm kiếm dấu tích của cái đẹp...

Khu cô nhi viện xây dựng dở dang - Ảnh: Hải Dương

HẢI DƯƠNG