Lãng đãng Yaly

Cách thành phố Pleiku khoảng 40 km về hướng Tây Bắc, xã Yaly thuộc huyện Chưpăh, tỉnh Gia Lai nằm trên địa hình đồi núi thoai thoải thuộc khu vực cao nguyên Pleiku.

Thác Yaly ngày xưa hùng vĩ biết bao nhiêu, tiếng gào thét dữ dội, vẻ hiên ngang kiêu ngạo làm rung chuyển cả đại ngàn Tây Nguyên ngày nào, nay được thay bằng cảnh đẹp của đập dâng, đập tràn xả lũ và một hồ nước rộng lớn. 

Ngày nay, Yaly vẫn là điểm du lịch thú vị. Đến đây, du khách có dịp thăm nhà máy thủy điện, ghé bản làng dân tộc Gia Rai, đi thuyền ngược dòng sông Sê San ngắm và thưởng ngoạn cảnh rừng núi Tây Nguyên.

Lòng hồ Sê San nhìn từ trên cao.

Từ thành phố Pleiku mỗi ngày đều có tuyến xe buýt đến Yaly. Con đường dẫn vào nhà máy một bên là núi, một bên là lòng sông. Đến cổng hầm, qua một lớp an ninh nghiêm ngặt, đi bộ 300 m trong lòng hầm tới tham quan gian turbin vận hành máy - tổ hợp kỹ thuật điều hành công trình thủy điện Yaly. Một công trình to lớn như một cung điện trong lòng đất với rất nhiều thiết bị máy móc khổng lồ.

Do quá trình gia tăng cơ giới, dân di cư từ phía Bắc vào làm kinh tế, cũng như việc xây dựng thủy điện Yaly, ít nhiều ảnh hưởng đến văn hóa bản địa Tây Nguyên. Tuy nhiên, những con người nơi núi rừng đại ngàn này vẫn giữ được những nét văn hóa truyền thống như trang phục, ăn, ở, đi lại, phương thức canh tác cổ truyền, những lễ hội, những sinh hoạt cộng đồng như lễ đâm trâu, lễ bỏ mả, lễ mừng lúa mới, lễ dựng nhà rông, lễ cúng bến nước… rất đặc sắc.

Ngoài ra, trong quá trình xây dựng nhà máy thủy điện Yaly, đã phác lộ ra một khu vực rộng lớn lưu giữ các di vật với số lượng lớn có giá trị khảo cổ quan trọng tại Lung Leng, nằm trong khu vực lòng hồ thủy điện. Đây là địa chỉ nghiên cứu của rất nhiều các nhà khảo cổ học trong và ngoài nước đến tìm hiểu, nghiên cứu, thu thập hiện vật, hình ảnh, tư liệu…

Sông Sê San là con sông nặng phù sa, lại có nhiều loại cá nước ngọt sinh sống. Buổi chiều, được giong thuyền trên mặt hồ lăn tăn gợn sóng, cầm một chiếc cần câu bằng tre trên tay và tha hồ thả hồn mình giữa đất trời bao la lộng gió, tận hưởng cái thú điền viên tao nhã. Hoặc ngồi thuyền máy, ngược dòng sông lên cầu Đăkbla, thăm thành phố Kon Tum, ngắm những ngôi làng tái định cư hai bên sông với ngói đỏ nổi bật lên giữa nền trời xanh và cái xanh ngắt của núi rừng, giữa màu khói lam ấm nồng hơi bếp đưa hương của những ống cơm lam ăn với thịt thú rừng nướng, khiến du khách bồi hồi tưởng tượng về một miền quê xa xăm.

Với những thuận lợi như có một hệ thống các lễ hội của các dân tộc bản địa như lễ hội đâm trâu, lễ mừng lúa mới, lễ mừng nhà rông… kết hợp các điểm tham quan như nhà mồ làng Kép I, làng Kép II, làng dệt thổ cẩm A1, với nghệ thuật đẽo tượng nhà mồ… Yaly là điểm thu hút rất nhiều du khách./.

Bài và ảnh: Bùi Hữu Cường