Ngôi nhà ở làng 'Vũ Đại' đã trải qua hơn một thế kỷ với nhiều đời chủ và nhiều lần “chết hụt”, nhưng vẫn hiên ngang.
Ở xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam đang tồn tại một ngôi nhà gỗ 16 cây cột lim mái ngói, với nhiều hoa văn họa tiết tinh xảo. Kỳ lạ hơn khi ngôi nhà này đã trải qua hơn 100 năm với nhiều đời chủ… và nhiều lần “chết hụt” nhưng vẫn hiên ngang. Đó chính là ngôi nhà “Bá Kiến”, nguyên mẫu trong tác phẩm Chí Phèocủa cố nhà văn Nam Cao.
Ngôi nhà có một kiến trúc độc đáo ít người biết đến
Cách trung tâm thành phố Phủ Lý (Hà Nam) chừng 40 km theo đường tỉnh lộ là xóm 11, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, Hà Nam (xưa kia gọi làng Đại Hoàng, xã Nhân Hậu, phủ Lý Nhân - Hà Nam), quê hương của cố nhà văn Nam Cao. Và cũng chính cố nhà văn Nam Cao là người đã viết nên tác phẩm để đời Chí Phèo với những nhân vật nổi tiếng như Chí Phèo, Thị Nở, Bá Kiến... cho đến địa danh “làng Vũ Đại” đã đi vào lòng người từ bao thế hệ như một niềm tự hào dân tộc. Nhưng ít ai biết đến những câu chuyện thăng trầm xung quanh ngôi nhà Bá Kiến thực, vốn là nguyên mẫu trong tác phẩm Chí Phèo của cố nhà văn này.
Ngôi nhà này vốn từng thuộc sở hữu của ngụy viên Bắc kỳ Bá Bính. Bá Bính, tên thật là Trần Duy Bính (mất năm 1946) được cố nhà văn Nam Cao tiết lộ chính là nguyên mẫu nhân vật Bá Kiến. Đây có lẽ là lý do để cuộc đời nguyên mẫu cũng như ngôi nhà của ông này có nhiều kỳ lạ.
Nằm ngay sát bên con đường đất liên thôn ở xóm 11 xã Hòa Hậu là ngôi nhà Bá Kiến tọa lạc trên một khu đất rộng khoảng 900 m2, cửa ngoảnh theo hướng Tây -Nam. Hiện nay nếu nói người hiểu biết rõ nhất về ngôi nhà Bá Kiến này không ai khác chính là cụ Trần Bá Huấn (82 tuổi, xóm 11, xã Hòa Hậu), một cao niên trong làng. Vốn là một giáo viên về hưu đã hàng chục năm nay cụ Huấn tẩn mẩn tỉ mỉ cất công tìm hiểu nghiên cứu và ghi chép lại hồ sơ chi tiết về ngôi nhà này.
 |
| Ngôi nhà được lấy nguyên mẫu cho câu chuyện của nhà văn Nam Cao. |
Cụ Huấn giới thiệu tỉ mỉ về kiến trúc đặc biệt của ngôi nhà: “Ngôi nhà này được kết cấu theo kiểu "lộn thềm ngưỡng chồng, tàu bảy then trâu chồng chóp". Nhà có 3 gian theo truyền thống người Việt Nam, 4 hàng cột với tổng cộng 16 cây cột lim, chân cột được kê đá tảng là một loại đá xanh được đẽo gọt công phu giống nhau gần như 100%. Cửa ghép bức bàn, ngoài hiên có một hàng dãi dùng (hay còn gọi là tấm liếp) chống nắng và mưa được làm bằng gỗ. Tất cả gỗ của ngôi nhà này đều bằng lim. Trên các văng, kèo, li tô được chạm khắc nhiều chữ Nho, hình rồng. Đặc biệt trên nóc nhà (thượng ốc) có khắc dòng chữ Nho nói về thời gian chính xác năm làm ngôi nhà”.
“Khi đó, vôi cũng đang ít chứ chưa nói đến xi măng, người ta trộn mật mía, mù hóng vào vôi và thêm một số phụ gia khác như vỏ cây Bời lời để làm thành hồ xây nhà. Còn gạch dùng xây tường và lát nền nhà thì được nung bằng rơm nên dù qua thời gian nhưng bức tường vẫn không hề bong tróc. Mái nhà lợp duy nhất một loại ngói ta theo kiểu bít đốc, hai đầu bờ nóc có đấu vuông giật cấp”, cụ Huấn nói.
Lạ hơn khi được biết dù đã hơn 100 năm nhưng mái ngói của ngôi nhà này vẫn chưa một lần tu sửa nhưng vẫn phẳng lỳ một cách tuyệt đối và không bị dột nát. Tìm hiểu về sự lạ kỳ của mái ngói ngôi nhà này, các cụ cao niên trong làng “Vũ Đại” hiện nay đều kể rằng, trước khi đem ngói lợp lên ngôi nhà thì các tay thợ thi công ngôi nhà này dùng nước mù hóng đặc ngâm những viên ngói này vào nhiều giờ đồng hồ rồi sau đó đem ra phơi khô. Tiếp theo các viên ngói được chọn lọc về độ bền một cách rất cẩn thận với phương pháp được coi là rất đơn giản nhưng lại hiệu quả và tốn không ít thời gian đó là người ta lấy lần lượt 2 viên ngói “chọi vào nhau” (gõ nhẹ vào nhau), nếu viên nào rạn nứt hoặc vỡ bể thì viên đó bị loại bỏ và chỉ chọn lấy một viên còn lại. Cứ như thế phải hàng chục nghìn viên ngói thì các thợ thi công ngôi nhà mới chọn ra được một số lượng nhỏ ngói để dùng lợp ngôi nhà.
Không chỉ riêng ngôi nhà mà ngay cả phần sân trước ngôi nhà Bá Kiến cũng có những nét riêng. Theo cụ Huấn, diện tích mặt sân trước ngôi nhà là khoảng 70 m2 được lát bằng thứ gạch được nung bằng rơm cùng với loại gạch lát trong nền nhà, cũng đã trải qua thăng trầm cùng ngôi nhà nhưng phần gạch ở sân này cũng chưa hề bị hư hỏng.
Ở mép ngoài bờ sân ngay chính diện cửa chính ngôi nhà còn có một cái bể nước nho nhỏ hình chữ nhật khoảng 2 mét vuông mà theo lý giải của nhiều người thì việc cái bể nước được xây dựng như vậy là để hợp với phong thủy của ngôi nhà.
Hơn trăm năm tuổi vượt phong ba…
Đến nay nếu nói để có một tài liệu chính thống nào ghi chép chính xác về ngôi nhà “Bá Kiến” là rất khó mà chỉ qua lời truyền tụng của mọi người. Về làng “Vũ Đại” hôm nay nếu hỏi về tuổi tác của ngôi nhà “Bá Kiến” chắc chắn từ trẻ con mẫu giáo đến các cụ cao niên đều thuộc lòng các câu thơ:
"Đại Hoàng còn lại một ngôi nhà
Nếp cổ gỗ lim mái ngói ta
Bảy chủ thay nhau quyền sở hữu
Hơn trăm năm tuổi vượt phong ba..."
Nếp cổ gỗ lim mái ngói ta
Bảy chủ thay nhau quyền sở hữu
Hơn trăm năm tuổi vượt phong ba..."
Cụ Lễ Trần Thế Lễ (92 tuổi), xóm 11, xã Hòa Hậu, là một trong những người cao tuổi nhất làng đã giải mã tuổi tác và thăng trầm của ngôi nhà thông qua những câu thơ được truyền tụng này. Chính cụ cũng từng là người thiếu chút nữa trở thành chủ nhân thứ 5 của ngôi nhà. Nói về ngôi nhà cổ này, cụ Lễ vẫn còn nhớ như in:
“ Nhà 'Bá Kiến' tính đến bây giờ đã qua 7 đời chủ. Chủ thứ nhất là cụ Cựu Hanh. Cụ Hanh là một lái buôn giàu có. Vào khoảng thập niên đầu tiên của thế kỷ XX (những năm 1910), cụ thuê hơn 20 thợ nổi tiếng làm nghề mộc ở Cao Đà, Phủ Lý Nhân về làm mấy tháng trời ròng rã mới xong. Đây cũng chính là ngôi nhà gỗ đặc biệt công phu mà khắp cả Phủ Lý Nhân và các tỉnh lân cận ở xứ Bắc Kỳ thời này đều chưa có. Khi Cụ Hanh mất đi để lại cho con là Trần Duy Xầm. Cụ Xầm mất đi để lại cho con cả là Cựu Cát. Cựu Cát là người chơi bời nghiện ngập rượu chè, thường hay vay nợ, sau đó Cựu Cát đã gạt nợ ngôi nhà về tay cụ Bá Bính (tên thật là Trần Bá Bính)".
Cụ Bá Bính chính là nguyên mẫu của nhân vật Bá Kiến được nhà văn Nam Cao xây dựng trong tác phẩm “Chí Phèo”. Và cũng chính từ khi ngôi nhà vào tay cụ Bá Bính thì câu chuyện về ngôi nhà mới trở nên đặc biệt. Đây cũng là lý do giải thích tại sao ngôi nhà lại gắn liền với tên chủ nhân là nhà “Bá Kiến” được truyền tụng qua bao thế hệ nay.
Bá Bính mất đi để lại gia sản cho con là Trần Duy Tảo hay còn gọi là Binh Tảo kế thừa, vốn là con trai của bà cả. Sau khi bà cả chết, cụ Bá Bính đã lấy vợ hai. Binh Tảo nghiện rượu, những đồ đạc trong nhà ông đều mang đi cầm cố và bán sạch. Căn nhà là tài sản quý giá nhất cũng bị ông đem ra rao bán, và chính cụ Trần Thế Lễ bấy giờ đã có ý định mua ngôi nhà về xẻ làm gỗ, nhưng cụ Lễ chưa mua được thì ngôi nhà được cụ Cai Hậu, tên thật là Trần Hữu Hậu là một Việt kiều mua lại để định cư. Giá ngôi nhà lúc đó cụ Hậu mua là 4.500 đồng (tương đương với hàng chục cây vàng thời bấy giờ). Chủ nhân thứ 7 của ngôi nhà ông Trần Hữu Hòa, là cháu cụ Cai Hậu. Ông Hòa chính là chủ nhân cuối trước khi UBND tỉnh Hà Nam có quyết định lưu giữ ngôi nhà này vào năm 2007 sau khi đã thương thảo với bà Trần Thị Sâm (vợ ông Hòa) để mua lại ngôi nhà với giá 700 triệu đồng.
Ngôi nhà có 'vía' rất cao
Chính sự tồn tại hơn 100 năm với 7 đời chủ sở hữu mà mỗi khi nhắc đến ngôi nhà thì người dân làng “Vũ Đại” lại ví rằng căn nhà có một số phận như con người và nó có “vía” rất cao. “Vía” của ngôi nhà càng được kiểm định khi chính ngôi nhà đã vận cho mình sự may rủi nhất định đó là căn nhà đã hai lần phải "chết hụt" vì những tai nạn và những biến đổi của lịch sử.
Nói về chuyện ngôi nhà 2 lần “chết hụt” thì không ai hiểu rõ câu chuyện bằng cụ Trần Bá Huấn (81 tuổi), xóm 11, xã Hòa Hậu. Chính cụ Huấn là một trong 2 du kích địa phương trực tiếp dập lửa cứu ngôi nhà khi thực dân Pháp phóng hỏa đốt.
Cụ Huấn kể lại: “Năm 1953 khi thực dân Pháp mở trận càn lớn nhằm vào các làng xã nơi đây, trong đó có làng Đại Hoàng. Khi đó tôi 19 tuổi tham gia du kích địa phương làm nhiệm vụ cắm chông. Hôm đó lúc giặc đến thì tôi và Huỳnh trú ẩn tại một căn hầm bí mật gần ngôi nhà Bá Bính. Thực dân Pháp càn tới dùng chất hóa học bôi lên cột nhà sau đó phóng hỏa đốt. Nhưng lúc lửa bắt đầu bén cháy thì bọn thực dân Pháp lại có kèn báo hiệu rút quân. Chúng tôi lên khỏi hầm thì thấy cột nhà đã cháy, lửa bắt đầu lan lên mái. Hai anh em vội vã dùng xô, gàu múc nước dập lửa”.
Còn lần thứ 2 ngôi nhà này thiếu chút nữa bị người ta mua để xẻ ra lấy gỗ. Khi đã có người ngỏ ý mua về xẻ lấy gỗ nhưng chưa thực hiện được thì rất may có người đi nước ngoài về mua lại ngôi nhà với giá cao hơn để định cư.
Còn lần “chết hụt” nữa của ngôi nhà này xảy ra khi ngôi nhà đang thuộc quyền sở hữu của con trai cụ Bá Bính - tức Binh Tảo, Binh Tảo túng quẫn trong rượu chè đã rao bán ngôi nhà và chính người hỏi mua là ông Trần Thế Lễ, người vốn nổi tiếng là giàu có trong vùng thời bấy giờ. Ông Lễ gạ mua căn nhà với mục đích xẻ lấy 16 cột gỗ được làm bằng lim. Rất may, khi ý định ấy chưa được thực hiện thì một Việt kiều là cụ cai Hậu đã hỏi mua với mục đích định cư lâu dài. Cũng lần ấy, số phận căn nhà nhờ thuộc về cụ cai Hậu mà thoát khỏi "án tử".
Lý giải về “vía” của ngôi nhà “Bá Kiến” cao để có thể tồn tại với thăng trầm lịch sử như vậy, các cao niên thạo Nho văn ở làng Đại Hoàng hiện nay cho hay: “Chính bởi xuất xứ của ngôi nhà gỗ đặc biệt này lại qua tay những người có máu mặt bậc nhất ở làng “Vũ Đại” lúc bấy giờ sở hữu nên việc ngôi nhà có cái “vía” cao như minh chứng lịch sử đã hiện hữu là có thể dễ hiểu. Đó bởi là trong mỗi con người đều có sẵn cái “vía”, có người “vía” cao, có người “vía” thấp, tương tự như vậy ngôi nhà “Bá Kiến” cũng có số phận như một con người, và có 'vía' rất cao”.
Công An Nhân Dân
Kiến trúc độc đáo của ngôi nhà ‘Bá Kiến’
Toàn bộ cột kèo được làm bằng gỗ lim, chạm khắc rồng phượng tinh xảo… Hơn 100 năm qua ngôi nhà của Bá Bính, nguyên mẫu nhân vật Bá Kiến trong tác phẩm Chí Phèo của cố nhà văn Nam Cao, vẫn rất vững chãi.
Men theo con đường nhỏ bên bờ đê sông Châu, ngôi nhà
Bá Bính nằm cuối xóm 11, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam (xưa kia
gọi là làng Đại Hoàng, xã Nhân Hậu, phủ Lý Nhân, Hà Nam). Tọa lạc trên
mảnh đất rộng hơn 900 m2, ngoảnh theo hướng Đông Nam, ngôi nhà khá
thoáng đãng và khô ráo.
Nhiều năm qua, cụ Trần Bá Huấn (80 tuổi, xóm 11, xã
Hòa Hậu) luôn tìm tòi và ghi chép những câu chuyện về ngôi nhà đặc biệt
này. Theo cụ Huấn, tồn tại hơn một thế kỷ, ngôi nhà Bá Bính chỉ bạc màu
chứ không hề hư hại. Nhà có 3 gian theo truyền thống người Việt Nam. Bốn
hàng cột với tổng cộng 16 cây cột lim to ôm cả 2 tay mới hết. Chân cột
kê đá tảng là một loại đá xanh được đẽo gọt công phu.
 |
| Ngôi nhà Bá Bính, nguyên mẫu nhân vật Bá Kiến trong tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao. Ảnh: Văn Định. |
Toàn bộ cột, kèo của ngôi nhà được chạm khắc hình
rồng, phượng rất tinh xảo. Trên nóc có khắc dòng chữ Nho nói về thời
gian làm ngôi nhà. Cửa nhà là loại ghép bức bàn, ngoài hiên có một hàng
dãi để chống mưa nắng.
Chỉ tay lên bức tường trải qua bao mưa gió vẫn rắn
chắc, cụ Huấn cho biết, toàn bộ hồ gắn kết xây tường nhà được làm từ mật
mía, muối, vôi, vỏ cây và một số phụ gia. Gạch dùng xây tường và lát
nền được nung bằng rơm nên dù qua thời gian, tường vẫn không hề bong
tróc. Mái nhà lợp duy nhất loại ngói ta theo kiểu bít đốc đến nay vẫn
còn nguyên vẹn.
Bà Trần Thị Hựu, cháu dâu của Bá Bính, cho biết mái
ngói chưa hề được thay mới viên nào suốt từ khi xây dựng cho đến bây
giờ. Bà Hựu được chồng là cụ Trần Duy Thảo (cháu nội Bá Bính) kể lại
trước khi đem ngói lợp thì thợ dùng nước mù hóng đặc ngâm ngói nhiều giờ
rồi đem phơi khô. Tiếp theo người ta lấy lần lượt 2 viên ngói gõ vào
nhau nếu viên nào rạn nứt hoặc vỡ thì bị loại. Để lấy ngói tốt lợp ngôi
nhà này nhân công đã phải đốt hàng vạn viên.
Xưa kia ngôi nhà này có nhiều thứ rất đáng giá như tranh, ảnh, hoành phi, câu đối cổ…, nhưng bị bán và mối mọt hết.
Dẫn khách vào tham quan, cụ Huấn kể ngôi nhà có tới 7
đời chủ sở hữu, trong đó có một lần suýt bị xẻ gỗ và một lần bị giặc
Pháp đốt, nhưng được kịp thời dập tắt. Chủ nhân đầu tiên là cụ Cựu Hanh,
lái buôn giàu có nhất vùng thời bấy giờ. Cụ Cựu Hanh thuê một tốp thợ
mộc hơn 20 người ở Cao Đà (phủ Lý Nhân thời bấy giờ) làm ròng rã gần một
năm trời mới xong ngôi nhà.
Cụ Hanh mất đi người thừa kế lại ngôi nhà là con trai
Trần Duy Xầm. Cụ Xầm sau đó để lại cho con là Cựu Cát. Là người chơi
bời, rượu chè nên Cựu Cát nhiều lần vay tiền ngụy viên Bắc Kỳ Bá Bính
(tên thật là Trần Duy Bính, mất năm 1946). Bá Bính được cố nhà văn Nam
Cao tiết lộ là nguyên mẫu nhân vật Bá Kiến trong tác phẩm Chí Phèo.
Bá Bính thời bấy giờ giữ 3 chức vụ quan trọng, gồm
ngụy viên Bắc Kỳ, chánh tổng và lý trưởng. Chức ngụy viên Bắc Kỳ tương
đương với đại biểu Quốc hội ngày nay, vì vậy ông được phong hàng Bá, là
Bá Bính. “Hồi đó Bá Bính làm quan to nên nhiều người đi hầu, đất của ông
ta rộng gần nửa làng Đại Hoàng. Ngôi nhà này được Bá Bính mua lại để
làm nhà thờ”, cụ Huấn kể.
 |
| Toàn bộ cột, kèo trong nhà làm bằng gỗ lim nên rất vững chãi. Ảnh: Văn Định. |
Bá Bính mất đi để lại gia sản cho con là Trần Duy Tảo
hay còn gọi là Binh Tảo. Bản tính nghiện rượu nên những đồ đạc trong nhà
Binh Tảo đều mang đi cầm cố và bán sạch. Căn nhà là tài sản quý giá
nhất cũng bị Binh Tảo rao bán. Cụ Cai Hậu sau đó mua ngôi nhà với giá
4.500 đồng (khoảng 20 cây vàng thời bấy giờ).
Chủ nhân tiếp theo của ngôi nhà là ông Trần Hữu Hòa,
cháu cụ Cai Hậu. Đến năm 2007, UBND tỉnh Hà Nam quyết định lưu giữ ngôi
nhà này nên đã thương thảo với bà Trần Thị Sâm (vợ ông Hòa) để mua lại
với giá 700 triệu đồng. Trải qua nhiều đời chủ, nhưng kiến trúc ngôi nhà
còn khá nguyên vẹn, tất cả được giữ nguyên cho đến hôm nay.
Chỉ vào cột lim chính giữa ngôi nhà, cụ Huấn kể:
“Trong một lần thực dân Pháp mở đợt càn quét, dân làng chạy đi sơ tán
hết. Lúc nấy giờ tôi và một người bạn tên Huỳnh sau khi cài bom xong
cùng nhau trốn dưới hầm gần nhà Bá Bính. Lúc giặc càn tới thấy ngôi nhà
toàn gỗ lim nên chúng bôi dầu đốt nhà. Đúng lúc bấy giờ có kèn báo hiệu
rút quân. Chúng tôi lên khỏi hầm thì thấy cột nhà đang cháy. Hai anh em
vội vã lấy xô múc nước nên kịp thời dập tắt”.
Theo cụ Huấn, không chỉ ngôi nhà này “thoát chết” lần
đó mà lần “thoát nạn” thứ hai khi đang thuộc quyền sở hữu của Binh Tảo,
tức con trai Bá Bính. “Thời bấy giờ Binh Tảo nghiện ngập rượu chè, lúc
túng quẫn đã rao bán ngôi nhà này và người hỏi mua là ông Trần Thế Lễ.
Ông Lễ ngỏ ý mua không phải để ở mà ông để mắt tới 16 cây cột bằng lim
xẻ lấy gỗ. Rất may sau đó ngôi nhà được cụ Cai Hậu mua lại nên thoát
được án tử”, cụ Huấn cho hay.
Nói về công trình kiến trúc này, ông Trần Đức Tuyến,
Phó chủ tịch UBND xã Hòa Hậu cho biết, năm 2007, Sở Văn hóa Thể thao và
Du lịch tỉnh Hà Nam đã mua lại và quyết định lưu giữ ngôi nhà “Bá Kiến”
để góp phần nghiên cứu sự nghiệp của nhà văn Nam Cao.
“Ngôi nhà này mang dấu ấn kiến trúc vô cùng độc đáo.
Sau khi đựợc Sở Văn hóa bàn giao, chúng tôi đã giao cho một cán bộ phụ
trách quản lý đồng thời hướng dẫn mỗi khi khách vào tham quan. Thời gian
gần đây, một số hạng mục được địa phương tu bổ, lau dọn sạch sẽ để khu
di tích luôn giữ được những giá trị vốn có”, ông Tuyến nói thêm.
| Lối vào ngôi nhà Chánh Bính ở xóm 11, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. | ||
 | ||
| Ngôi nhà được xây khoảng năm 1910, trải qua hơn 100 năm vẫn rất vững chắc. | ||
 | ||
| Các cột gỗ... | ||
 | ||
| ...đến cánh cửa đều được làm bằng gỗ lim. | ||
 | ||
| Trên nóc nhà có dòng chữ Nho. | ||
 | ||
 | ||
| Các cột kèo được chạm khắc tinh xảo. | ||
 | ||
| Ngoài hiên có một hàng dãi để chống mưa nắng. | ||
 | ||
| Mái nhà lợp duy nhất loại ngói ta theo kiểu bít đốc đến nay vẫn còn nguyên vẹn. | ||
|
| . |
Văn Định
Những câu chuyện kỳ bí quanh ngôi nhà Bá Kiến
Với không gian cổ xưa vẫn giữ được nét kiến trúc độc đáo, ngôi nhà hơn một thế kỷ ở làng Vũ Đại còn chứa đựng những giai thoại bí ẩn chưa lời giải thích.
Tọa lạc ở ngôi làng nhỏ thuộc xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam, ngôi nhà này được xây dựng cách đây hơn 140 năm. Chủ nhân ngôi nhà xưa kia là nguyên mẫu cho nhân vật Bá Kiến trong "Chí Phèo", một tác phẩm văn học nổi tiếng của Nam Cao.
Ngôi nhà Bá Kiến nằm gần cuối xóm, thấp thoáng sau hàng cau cao. Được xây dựng trên mảnh đất rộng gần 1.000 m2, mặt nhà hướng Đông Nam, phía trước có một cái sân rộng với đủ loại cây trái. Điều này đã tạo nên sự mát mẻ, thoáng đãng cho khu nhà.
Nhà có 3 gian theo truyền thống của người Việt Nam. Để vào được bên trong, bạn phải đi qua hai lớp cửa được làm bằng gỗ lim quý hiếm hơn trăm năm mà vẫn còn rắn rỏi. Lớp đầu tiên ngoài hiên để chống nắng mưa.
Bước qua lớp cửa thứ hai để vào nhà, bạn sẽ cảm nhận được không gian xưa cũ, mang đậm không khí làng quê Bắc bộ. Trải qua bao mưa gió, ngôi nhà chỉ nhuộm màu thời gian nhưng ít bị hư hại.
Điều đặc biệt nằm ở mái ngói của ngôi nhà. Theo lời kể lại, thì mái nhà này được lợp duy nhất từ loại ngói ta theo kiểu bít đốc cổ truyền, tới nay vẫn chưa bị dột nát. Trước khi đem ngói lợp thì người thợ dùng nước mù hóng đặc ngâm ngói nhiều giờ rồi đem phơi khô. Tiếp theo người ta lấy lần lượt hai viên ngói gõ vào nhau nếu viên nào rạn nứt hoặc vỡ thì bị loại. Để lấy ngói tốt lợp ngôi nhà này nhân công đã phải đốt hàng vạn viên.
Những viên gạch ngói đỏ hửng dưới nắng cùng màu xanh của rêu phong và cây cối sẽ để lại những hình ảnh đẹp trong lòng bạn.
Không những được làm từ chất liệu gỗ lim quý hiếm, những cây cột, kèo của ngôi nhà đều được chạm khắc hình rồng, phượng rất tinh tế và đẹp mắt. Nếu quan sát kỹ hơn, bạn sẽ thấy dòng chữ Nho được khắc trên nóc nói về thời gian xây dựng ngôi nhà.
Một điều thú vị khác ở ngôi nhà này là để xây dựng được nó, những người thợ đã trộn mật mía, bồ hóng vào vôi và thêm một số phụ gia khác để làm thành hồ xây. Gạch dùng xây tường được nung trên ngọn lửa rơm, cho nên đi qua bao thăng trầm nó vẫn kiên cố và ít hư hao.
Những câu chuyện ly kỳ của ngôi nhà được thêu dệt từ lúc nó thuộc về cụ Bá Bính. Còn biết đến là nguyên bản nhân vật Bá Kiến trong truyện Chí Phèo. Đây cũng là lý do giải thích tại sao ngôi nhà lại gắn liền với tên chủ nhân là nhà “Bá Kiến” nổi tiếng qua bao đời nay.
Những câu chuyện này đều xoay quanh sự thành bại và cái chết của các đời chủ nhân của ngôi nhà. Có mẫu chuyện được người dân ở đây kể lại là hiện thân của Chí Phèo quay về trả thù.
Cô Mai – người trông coi ngôi nhà cũng đồng thời là người sẽ kể cho bạn nghe nhiều câu chuyện về lịch sử, các giai thoại bí ẩn liên quan đến ngôi nhà này. Sự cởi mở, thân thiện và những lời kể ngọt ngào sẽ để lại cho bạn ấn tượng khó quên.
Ngoài tham quan công trình kiến trúc và tìm hiểu lịch sử ngôi nhà Bá Kiến, bạn cũng có thể dạo một vòng khu vườn phía trước để tận hưởng không khí làng quê mát mẻ. Bạn còn có cơ hội nếm thử vị chuối ngự đặc trưng của vùng đất này.
Từ thành phố Phủ Lý (Hà Nam), bạn có thể men theo con đường tỉnh lộ dọc bờ sông Châu tìm về xóm 11, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Để cẩn thận hơn, bạn nên hỏi người dân địa phương và tới nơi một cách chính xác. Đi hết con hẻm nhỏ từ chiếc bảng chỉ dẫn ở đầu đường là bạn có thể thấy ngôi nhà Bá Kiến ẩn hiện sau những rặng cây sum xuê cùng hàng cau thẳng tắp.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét