Tương bánh dầu xứ Quảng

Xứ Quảng quê tôi không được thiên nhiên ưu đãi nên người Quảng phải chịu thương chịu khó để có cái ăn. Trong hàng chục món ăn mộc mạc, giản dị và được làm từ những nguyên liệu hết sức quen thuộc thì tương bánh dầu là món để lại nỗi nhớ nhiều nhất trong lòng những người con xứ Quảng xa quê.

Tương bánh dầu được làm từ xác của hạt đậu phộng sau khi đã được ép lấy hết tinh dầu. Phần xác đậu này được đóng thành những bánh tròn. Bánh dầu chặt miếng nhỏ, nướng trên than hồng cho chín vàng, tỏa hương thơm ngát rồi ăn kèm với đường thẻ rất thơm ngon. Nhưng đặc sắc nhất vẫn là món tương bánh dầu mà các mẹ, các chị quê tôi vẫn làm mỗi khi mùa mưa đến. Bánh dầu chặt thành từng miếng nhỏ, cho vào cối giã thành bột mịn rồi rang chín. Để lửa vừa phải và thường xuyên khuấy để bột chín đều, tỏa hương thơm phức và không bị cháy. Bột bánh dầu sau khi rang chín được trộn đều với xôi nóng, đường kính trắng với lượng vừa đủ rồi ủ trong vòng ba ngày cho hỗn hợp lên men, thành tương bánh dầu. Tương bánh dầu đạt yêu cầu khi có màu nâu vàng, sánh mịn, vị béo, tỏa hương thơm quyến rũ. Lúc này, cần cho tương vào từng lọ thủy tinh nhỏ, bảo quản để dành ăn dần trong mùa mưa. Ăn tương bánh dầu cũng có nhiều cách: chưng, chiên dầu, nướng trong ống tre nhưng phổ biến nhất là ăn sống. Chỉ cần lấy một ít tương bánh dầu cho vào chén, tùy khẩu vị của từng người mà có thể pha thêm đường, tiêu, ớt, tỏi rồi ăn kèm cơm nóng. Tương bánh dầu còn có thể kết hợp với các nguyên liệu khác để tạo nên những món ăn thơm ngon, đậm đà vị quê. Đơn giản nhất là tương bánh dầu kho sả - mè. Sả băm nhuyễn, mè rang chín, chà bỏ vỏ, để sẵn. Đun nóng dầu rồi cho sả vào đảo đều, tiếp tục cho tương bánh dầu và mè vào, thêm nước ấm, đường, mì chính và nấu lửa nhỏ cho đến khi món ăn sánh lại, dậy lên hương thơm quyến rũ là được. Hôm nào được thưởng thức món tương bánh dầu kho thịt heo ăn kèm cơm nóng và đĩa dưa leo tươi non thì thật không gì bằng, vừa thơm, vừa béo, lại rất ngon và đậm đà. Trong những năm tháng khó khăn, học sinh, sinh viên Quảng Nam trọ học xa nhà luôn mang theo trong hành lý của mình những lọ tương bánh dầu thơm ngát vị quê. Để rồi khi những người con này khi công thành danh toại, xa quê, được thưởng thức nhiều món ngon vật lạ, vẫn quay quắt nhớ về những hương vị thơm ngon, mộc mạc của món tương bánh dầu mẹ vẫn làm mỗi khi mùa đông đến. Thanh Nga