Thuộc xã Trung Hưng, thị xã Sơn Tây, cách trung tâm Hà Nội khoảng 50km, đền Và là một địa chỉ tín ngưỡng - thắng cảnh nổi tiếng của xứ Đoài. Trong quan niệm dân gian, ngôi đền này là Đông cung - cung to lớn và thiêng liêng nhất trong hệ thống tứ cung của xứ Đoài, nơi thờ của Thánh Tản Viên (Sơn Tinh, người trị vì núi Ba Vì), vị thánh đứng đầu trong tứ bất tử của Việt Nam.
Theo văn bia, đền có từ thời Việt Nam còn chịu ách đô hộ của nhà Đường (618 - 907). Đền nằm trên một khu đồi rộng lớn mà theo thuyết phong thuỷ mang hình dáng của một con rùa vàng đang bơi về phía mặt trời mọc. Quanh đền là rừng lim cổ thụ với nhiều cây vòng gốc mấy người ôm không xuể. Lúc mới thành lập, đền Và chỉ là khu thờ nhỏ nhưng được gần xa biết đến vì sự linh ứng.
Đền đã trải qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo, trong đó có lần trùng tu lớn vào năm 1884. Sự mở rộng quy mô của đền gắn với sự thành lập và phát triển của tỉnh Sơn Tây thời Pháp thuộc.
Không chỉ nằm trên địa thế đẹp và có quy mô bề thế, đền Và còn được coi là một trong những tuyệt tác kiến trúc cổ của người Việt. Xung quanh đền được bao bọc bởi hệ thống tường đá ong kỳ vĩ, có bề dày hơn 1m, cao trên 2m. Các gác trống, gác chuông của đền có được thiết kế giống Khuê Văn Các ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội)…
Lễ hội đền Và được tổ chức vào rằm tháng Giêng hằng năm với nghi thức đánh cá thờ trên sông Tích, rước long ngai của tam vị Đức Thánh Tản qua sông Hồng sang đền Dội. Đây là một lễ hội mang tầm vóc quốc gia, thu hút đông đảo sự tham gia của người dân địa phương và du khách.
Một số hình ảnh đất Việt ghi nhận về đền Và:
 |
Nghi môn - cổng chính của đền gồm ba gian dựng trên nền cao, gian giữa cao 4m80, hai gian bên cao 2m15. Nghi môn có đặc điểm dễ nhận biết là ba hàng chân cột gỗ kê trên những chân tảng đá ong (cột cái cao 4,95m, cột quân 3,8m). Đây là một nghi môn khá hiếm gặp trong kiến trúc truyền thống Việt Nam.
|
 |
Bước qua nghi môn, phía bên phải là gác chuông có hình giống Khuê Văn Các ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) với các cửa sổ tròn gồm năm con dơi xòe cánh ôm quanh (ngũ phúc)… Gác trống nằm ở phía đối diện, có kiến trúc tương tự.
|
 |
Một góc đền Và nhìn từ gác chuông, với nhà Tả vu ở phía trước, tiếp đến là nhà Tiền tế.
|
 |
Nhà tiền tế có hình chữ "nhất", kiến trúc 5 gian 2 chái chồng rường, giá chiêng; hệ thống cột cái, cột quân bào nhẵn kiểu "thượng thu hạ thách" đặt lên tảng kê chân cột bằng đá. Hai bên là nhà Tả vu và Hữu vu, xây dựng theo kiểu chồng diêm, hai tầng tám mái.
|
 |
| Phía bên trong nhà Tiền tế. |
 |
Liền kề với nhà Tiền tế là Hậu cung, nơi đặt một khám thờ cao hơn 3m ở trung tâm. Hai bên là Cửa dâng lễ và Cửa hạ lễ, nơi khách thập phương dâng lễ vật để cầu xin lộc từ các bậc thần linh.
|
 |
| Những bức tường đá ong của ngôi đền đã có tuổi đời nhiều thế kỷ. |
 |
| Thấm đẫm màu thời gian. |
 |
Đặc sắc nhất là hệ thống tường đá ong nổi tiếng, có bề dày hơn 1m, cao trên 2m bao bọc xung quanh đền.
|
 |
Những gốc lim đồ sộ càng lằm tăng thêm vẻ uy nghiêm của những bức tường đá cổ kính.
|
 |
| Khung cảnh thơ mộng của đồi lim nơi đền Và tọa lạc. |
 |
| Đền Và thu hút rất đông các thiện nam tín nữ vào những ngày lễ, rằm. |
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét