Khám phá bến sơn cước Ngọa Long Sơn

TTO - Đến Ngọa Long Sơn lại bắt gặp cái tên “bến”. Hỏi ra mới biết đây là chợ đầu mối, nơi hàng hóa và hoa quả tươi rói từ trên núi chuyển xuống nên ai cũng thích thú khi được hòa mình vào các “bến” bên chân dãy Thất Sơn hùng vĩ.

Khu di tích lịch sử cách mạng Ô Tà Sóc

Trong mùa lễ hội miếu Bà tháng 3, tháng 4, nhất là dịp lễ 30-4, du khách thường đến thăm chiến trường xưa, thăm khu thờ tâm linh điện Tà Cao ở Ngọa Long Sơn. Trên đỉnh núi Dài là hai xã giáp ranh Lương Phi và Lê Trì, có nhiều đường ô và con suối với trên 300ha đất rải rác được nông dân biến thành vườn và rẫy.

Ngọa Long Sơn (có nghĩa con rồng nằm) còn gọi là núi Dài, thuộc dạng núi dốc, với độ cao 554m (có nơi ghi 580m), độ dốc trên 25 độ. Đá trên núi phần lớn là đá cứng với nhiều pha tạp khác nhau. "Con rồng" dài khoảng 8.000m, nằm dọc tỉnh lộ 955B, chiếm một diện tích rộng lớn thuộc bốn xã Châu Lăng, Lương Phi, Ba Chúc và Lê Trì của huyện Tri Tôn, An Giang.

Đường vào Ô Tà Sóc là con đường nhựa nhỏ dài chừng 2,5km, nhiều chỗ tróc lở, lởm chởm. Con đường mát dịu với hai bên đường là những cánh rừng tầm vông chạy dài trông thật đẹp mắt. Lẫn trong màu lá tầm vông là những tán lá xoài, mít, đào lộn hột... xanh biếc.

Chúng tôi dừng chân ở ngã ba bên chân núi, ngay bên con đường dẫn lên Ma Thiên Lãnh (còn gọi Bục Ông Địa). Nhà của anh Lê Văn Kéo (53 tuổi) nằm giữa vườn cây ăn trái râm mát là chỗ nghỉ khá lý tưởng. Nhưng anh bảo do bị khai phá, núi Dài ngày nay đã vắng bóng khá nhiều chim thú quý, danh mộc.

Người dân ở đây thường lên núi làm rẫy và làm những chiếc bẫy đạp hoặc đem gà nhà dụ gà rừng đến để bắt. Gà rừng bắt về nhưng không nuôi được, muốn lai giống với gà nhà cũng “bó tay” vì gà nhà bị chúng đá tơi bời. Chỉ có việc bán cho dân nhậu ưa thích, dù có người chê thịt dai nhách.

Bến Ô Tà Sóc thuộc ấp Ô Tà Sóc, xã Lương Phi, nằm giữa những vườn cây râm mát, ngay con đường dẫn lên núi. Trong chiến tranh chống Mỹ, nơi đây được chọn làm căn cứ của Tỉnh ủy An Giang và cơ quan trực thuộc (từ năm 1962-1967).

Sơn dân đem xoài đến bến Ô Tà Sóc cân cho thương lái

Trời đã xế chiều, nhưng bến Ô Tà Sóc vẫn khá nhộn nhịp, bên cạnh là các hàng quán phục vụ ăn uống cho người mua kẻ bán. Ngồi trong quán nhỏ xộc xệch, ông Trần Văn Tiều (66 tuổi) cho biết tên gọi Ô Tà Sóc có nghĩa là suối ông Sóc. Ông có 7 công đất trên núi trồng một số loại cây ăn trái, nhiều nhất là xoài, chuối...

Việc khai thác đất núi thành đất vườn hoặc rẫy của sơn dân ngoài việc tăng thu nhập còn là điều kiện để họ tham gia chăm sóc, bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ. Họ dựng chòi, ban đêm cho người giữ... Nhờ vậy mà nhiều năm qua rừng trên núi không bị cháy.

Ông Tiều thổ lộ việc trồng trọt, đặc biệt là xoài trên núi, tốn nhiều công sức và chi phí tốn kém. Xoài ở đây thường trồng ghép bưởi, một năm một mùa, thu hoạch từ tháng 4 đến tháng 5 âm lịch. Nếu ai làm giỏi, có kỹ thuật thì một năm có thêm mùa thứ hai từ tháng 10.

Trên núi ngoài xoài, chuối, mít, người ta còn trồng đậu que, đậu rồng vào khoảng tháng 5, tháng 6 âm lịch. Mưa hơi dày, bà con lại thu hoạch măng le, măng mạnh tông. Lệ thường đầu và cuối mùa măng giá cao, còn giữa mùa măng mạnh tông cao cấp giá vẫn “bèo”, có năm chỉ 1.500 đồng/kg.

Cô gái sơn cước chở xoài đến bến bán cho chủ vựa

Chuối trên núi đem xuống bến Ô Tà Sóc

Dọc chân núi Dài, ngoài bến Ô Tà Sóc còn có các bến Lương Phi, bến Bục Ông Địa... Để thu hoạch nông sản trên núi, các sơn dân ở núi Dài đều thuê mướn nhân công. Hàng trăm lao động nghèo ở các xã Lương Phi, Lê Trì, Châu Lăng và thị trấn Ba Chúc là lực lượng tham gia công việc thu hoạch và vận chuyển nông sản từ trên núi xuống.

Anh Chau Chok (30 tuổi) tâm sự để nuôi mấy con nhỏ, vợ chồng anh làm nghề hái và gánh mướn từ trên núi xuống từ khi chưa lập gia đình. Một ngày, anh phải hái 300-400kg trái cây, kiếm được khoảng 150.000 đồng. Nếu hái trên sườn núi cao, giá sẽ cao hơn, có thể 170.000 đồng/ngày... Còn gánh từ trên núi xuống nơi thấp nhất dưới chân núi giá 300-500 đồng/ký.

Năm nay nắng hạn nên hoa màu không đạt chất lượng. Nông sản ở khu vực Ô Hồng Hoàng, Ô Tà Sóc, Vồ Đá Bạc, Thố Phi... thuộc vùng núi Dài gặp nhiều khó khăn, sản lượng nông sản tập trung về bến Ô Tà Sóc và bến Bà Chi, bến Bục Ông Địa rất ít, chủ yếu chỉ có chuối và xoài.

Bia kỷ niệm Ô Tà Sóc

Những hàng quán mát mẻ ở bến Ô Tà sóc

Trong những dịp về nguồn, thăm lại chiến trường xưa, du khách đến Ô Tà Sóc sau khi tìm đến Bục Ông Địa, Vồ Cờ, Vồ Sả hay Lò An để sống lại một thời lịch sử hào hùng của quân dân tỉnh An Giang. Riêng khách du lịch tâm linh trong mùa trẩy hội miếu Bà đến Ô Tà Sóc tìm thăm điện Tà Cao, nơi có nhiều truyền thuyết về tâm linh, ghé thăm bia tưởng niệm Ô Tà Sóc. Khám phá chán chê, giữa u tịch núi rừng, bạn có thể dừng chân nghỉ trong các quán hàng ăn uống dưới những bóng cây cổ thụ ở bến Ô Tà Sóc với đủ món cơm, phở, hủ tiếu... và các loại giải khát. Sau đó tha hồ chọn mua trái cây tươi rói và các vật lưu niệm của vùng bán sơn địa với giá cả phải chăng.

HƯNG PHÚ