Ngon lạ bánh củ chuối của người Tày

LĐO ĐỖ THẢO 

Bánh củ chuối ngon lạ của người Tày

Bánh củ chuối của Cao Bằng, Bắc Cạn là một loại bánh khá lạ lùng, vì ít ai nghĩ đến củ của những cây chuối, nhất là chuối rừng, lại có thể dùng làm nguyên liệu chế biến thành một loại bánh ngon, in đậm hồn quê như vậy. 

Bánh củ cuối của Cao Bằng, Bắc Cạn là một loại bánh khá lạ lùng, vì ít ai nghĩ đến củ của những cây chuối, nhất là chuối rừng, lại có thể dùng làm nguyên liệu chế biến thành một loại bánh ngon, in đậm hồn quê như vậy.

Trong ý nghĩ của mọi người, củ chuối chỉ là đồ bỏ đi, nhưng dưới bàn tay khéo léo của người Tày ở Cao Bằng, Bắc Cạn, củ chuối lại thành món ăn ngon miệng, đậm đà.

Bánh củ chuối được gói bằng lá chuối, hình vuông, dậy mùi thơm mát của củ chuối. Ảnh. Đỗ Thảo

Bà con người Tày vào rừng thu lượm những củ chuối bánh tẻ, không quá non, không quá già, không bị sượng. Việc chọn được những củ chuối bánh tẻ rất quan trọng, quyết định chất lượng của bánh, đòi hỏi rất nhiều kinh nghiệm và sự khéo léo. Củ chuối được làm sạch, thái mỏng rồi ngâm nước tro cho sạch nhựa. Sau rửa lại sạch sẽ, cho vào nồi luộc kĩ cho chín nhừ, vớt ra xay thành bột. 

Trước kia, bà con người Tày giã tay củ chuối thành bột, ngày nay, có máy xay nên bột mịn hơn và đều hơn. Củ chuối xay thành bột mịn, quánh dẻo đến khó tin. Đem ngào đường, xao kĩ, bột ươm màu cánh gián rất bắt mắt, trộn thêm với bột nếp nương thơm lừng, rồi đem nhồi nhân.

Nhân bánh là đỗ xanh lột vỏ, luộc lên rồi giã nát và trộn thêm đường hoặc dừa sợi. Ảnh. Đỗ Thảo

Nhân bánh là đậu xanh làm sạch vỏ, luộc chín, giã nát, trộn với đường, nắm thành từng viên nhỏ, nhồi vào lớp bột bánh nhuyễn, mềm, nặn thành bánh hình vuông rồi gói bằng là chuối rừng. Người Tày mang bánh đi đồ cho chín tới là ăn được.

Mới nhìn những chiếc bánh củ chuối, chúng tôi liên tưởng tới bánh gai, vì ngoại hình và cách làm khá giống. Nhưng khi kheo khéo tước từng lớp mỏng của lá bánh ra, lớp bột bánh màu vàng nâu dẻo dính ưa mắt và thơm ngon khác với bánh gai.

Bánh củ chuối dẻo thơm ngon lành, khi bóc lớp lá ra, màu cánh gián rất bắt mắt. Ảnh. Đỗ Thảo

Nhẩn nha nếm miếng bánh, chúng tôi thích thú trước vị ngọt thanh, thơm mát của bánh. Củ chuối rừng đem làm bánh dẻo thơm đến bất ngờ. Vị ngọt mát, dìu dịu đậm hồn quê, ăn không ngán mà níu lòng người một cách dịu dàng.

Bánh củ chuối được bày bán cùng các sản vật của địa phương khác trong khu hồ Ba Bể. Ảnh. Đỗ Thảo

Bánh củ chuối, một món ăn, một món quà hết sức bình dị, dân dã của đồng bào dân tộc Tày, thế nhưng nó lại đem đến cho chúng tôi nhiều dư vị và ấn tượng khó quên. Dọc theo quốc lộ 3 từ Bắc Cạn đi Cao Bằng đoạn qua huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Cạn hoặc trong khu hồ Ba Bể, bánh củ chuối được bày bán dọc đường như một món quà của vùng cao Đông Bắc. 

Làm ra được những chiếc bánh như vầy tốn khá nhiều công sức mà giá bán bánh rất rẻ, chỉ 5000đ, 6000đ cho một chiếc bánh to hơn lòng bàn tay người lớn. Chắc hẳn, khi du lịch tới vùng đất địa đầu này, du khách không thể quên được những hương vị đặc trưng của ẩm thực vùng cao, không thể quên mua những chiếc bánh “độc và lạ” này về cho bạn bè, người thân.

Bánh củ chuối được bày bán tại các sạp hàng đơn sơ dọc quốc lộ 3 đoạn từ Bắc Cạn lên Cao Bằng . Ảnh. Đỗ Thảo Món bánh củ chuối rừng, bạn đã thưởng thức chưa? Bài, ảnh: Trần Thụ  (Dân Việt) Khi nói đến củ chuối, đặc biệt là củ chuối rừng người ta thường nghĩ nó là thứ… bỏ đi. Tuy nhiên với người dân ở huyện Chợ Mới (tỉnh Bắc Kạn), củ chuối sau quy trình chế biến công phu, nó trở thành món bánh dân dã  và… in đậm hồn quê. Theo chị Lan , người bán bánh củ chuối ở km 69 quốc lộ 3 (đoạn phía trên thị trấn Chợ Mới), cách chế biến bánh củ chuối rất kỳ công. Muốn làm được chiếc bánh ngon, phải chọn củ chuối rừng bánh tẻ, gọt sạch, luộc chín, sau đó giã nhuyễn (phải giã bằng tay). Sau khi giã kỹ, xơ củ chuối sẽ nhuyễn ra cùng chất bột. Củ chuối khi ấy sánh dẻo không kém gì lá gai (để làm bánh gai). Thêm đậu xanh trộn đường đồ chín làm nhân, đem gói bằng chính lá chuối rừng, xếp vào nồi, đồ chín.   Khách thưởng thức bánh bên nồi nguyên liệu vừa được chế biến xong. Người viết bài này cũng đã đi nhiều địa phương ở miền núi phía Bắc,  nhưng chưa thấy ở đâu làm bánh bằng củ chuối. Tuy nhiên sau khi thưởng thức món bánh này ở Bắc Kạn, cảm nhận đầu  tiên có được là vị ngọt thanh của nhân đậu đường, vị dẻo và có hương vị rất “đặc trưng” của củ chuối rừng… Đây là món quà rất bình dân của đồng bào dân tộc Tày vùng Chợ Mới. Tuy nhiên, nếu bạn đã có dịp thưởng thức, tôi tin nó sẽ là món ăn để lại cho bạn nhiều dư vị và ấn tượng khó quyên. Ai có dịp dừng chân ở cung đường này, nhớ mua bánh củ chuối về cho người thân, tôi tin rằng đây chắc chắn là món  quà  “độc và lạ”.