Đền Từ Hả

Khu di tích đền Từ Hải nằm trọn trên núi Kỳ Lân (Kỳ Sơn) là một khu đất có địa thế đẹp. Trước núi là sông Lục Nam và núi Yên Tử, phía sau là vòng cung Bắc Sơn và dãy Bảo Đài, Thái Hoà hùng vĩ, bên tả, bên hữu là thung lũng sông Lục Nam chạy dọc theo tuyến lộ Đông Bắc, nối liền Hà Bắc (trước đây) với miền núi cao Lạng Sơn.

Đền Từ Hả bố cục theo kiểu chữ Tam, gồm ba toà đền Hạ, đền Trung và đền Thượng. Đền Hạ gồm năm gian với khoảng cách các gian không đều nhau, đền Trung cũng là một toà nhà năm gian, đền Thượng ba gian được nối với đền Trung bằng một ống muống, tạo thành kết cấu tổng thể “Tiền nhất hậu công”. Theo truyền thuyết dân gian, ngôi đền này có từ thời Lý - Trần. Dấu vết về kiến trúc xưa của ngôi đền hiện nay không còn gì ngoài một số di vật cổ : gạch ngói, mảnh võ của gốm... Các tư liệu còn lại cho biết đền được tu bổ vào thời Chiêu Thống, Gia Long, lần tu bổ cuối cùng vào năm 1929-1930. Từ đó đến nay có những lần tu bổ nhỏ và được nhân dân địa phương bảo vệ chu đáo. Tín ngưỡng đền Từ Hả Đền Từ Hả là một trung tâm của những nơi thờ tướng quân Vũ Thành, nên tại đền Thượng, tượng Tướng quân được đặt ở vị trí trang trọng nhất. Tượng tạc từ thời Lê, sơn thiếp vàng son lộng lẫy uy nghi. Tới nay hình tượng Vũ Thành vẫn còn ghi đậm trong tâm trí của nhân dân đôi bờ sông Lục. Đền Từ Hả thờ Tướng quân Vũ Thành với duệ hiệu : Đương Cảnh thành hoàng, tri biên đầu thượng tướng quân Vũ Thành tôn thần. Hội lệ Từ Hả Hội lệ Từ Hả có rước và diễn tích tướng quân Vũ Thành đánh giặc. Các đội quân được ăn mặc chỉnh tề, đi đứng theo hiệu lệnh, mật lệnh, xe ngựa, khí giới oai nghiêm từ từ vào khu Bãi Dược là nơi trận tuyến. Tại đây, các đội quân mai phục chờ hiệu lệnh, khi có gió đông bắc nổi lên, hiệu lệnh phát ra, cả đoàn quân reo hò vào trận. Sau đó làm lễ tế cờ thắng trận rồi thu quân về đền. Đây là lễ hội cổ truyền ở miền núi xứ Kinh Bắc, khơi dậy niềm tự hào về quá khứ dân tộc trong lịch sử giữ nước và hình ảnh tướng công Vũ Thành hiện lên lung linh rực rỡ, phản ánh tiêu biểu về cuộc kháng chiến chống Tống vào năm 1076 ở miền núi nước ta.. ĐT (st)