Bình Định nổi tiếng với rất nhiều món ngon từ vùng biển như mắm cá thu, mắm nhum, cua huỳnh đế, trứng cá chuồn rán, các loại bún và các loại bánh độc đáo.
Mắm cá thu
Mắm cá thu được xem là đặc sản nổi tiếng của Bình Định. Mắm cá thu cắt khúc chưng cách thuỷ với thịt heo xay, nấm đông cô, gừng, hành lá, ăn kèm rau sống, dưa leo.
 |
Mắm có màu vàng kem, mịn màng thoạt nhìn giống như chao đậu quết nhuyễn. Múc mắm ra chén, cho chút đường, chanh, tỏi bằm, ớt vào quậy đều, chưa ăn đã thấy hấp dẫn. Thêm rổ rau sống nào là xà lách, rau thơm, dưa leo, khế chua, chuối chát… chỉ đơn sơ vậy mà bao nhiêu cơm cũng không đủ. Muốn ăn chơi thì đem thịt ba rọi luộc cắt lát mỏng, cuốn rau sống, bánh tráng chấm với mắm cá thu
Trứng cá chuồn rán
Trứng cá chuồn rán là món ăn quen thuộc, phổ biến và xếp vào hàng đặc sản, trở thành món ngon đãi khách của người dân Bình Định. Món trứng cá chuồn rán vàng ruộm chấm cùng bát nước chấm chua ngọt, kèm thêm ít rau thơm sẽ khiến bất kỳ ai từng nêm thử đều phải gật gù.
 |
Ngoài ra, trứng cá chuồn cuộn bánh tráng, rưới thêm chút mắm cũng là món ăn vặt khoái khẩu đối với du khách và người dân trên đảo Cù Lao Xanh vào mỗi buổi chiều.
Tré
Tré là một món ăn rất ngon khá nổi tiếng của người miền Trung, trong đó, hương vị được pha trộn giữa vị ngọt của thịt và vị cay của riềng. Xếp hàng “vơ đét” phải kể đến món tré Quy Nhơn đã được giới sành ăn mệnh danh là “vua Tré”.
 |
Đây là món đặc sắc được chế biến từ thịt đầu heo, bò hay thịt heo nạc bằng cách xắt lát trải phẳng sau đó cuộn tròn, trộn với một số hương liệu: tiêu, ớt chín, củ riềng, tỏi, muối, mè, thính…
Sau đó, gói hỗn hợp trên trong lá ổi, bọc quanh lá chuối cột chặt bằng dây lạt. Tré sau khi làm để vài ngày là ăn được, tuy nhiên để lâu dễ bị chua vì thế nên để trong tủ lạnh sẽ được bảo quản lâu hơn.
Đọt mây
Đọt mây, khi bóc hết lớp vỏ cứng bên ngoài sẽ lộ ra phần thân non màu trắng ngà. Ðây là nguyên liệu chính để chế ra các món ăn độc đáo.
 |
Đọt mây có thể chế biến nhiều món, nhưng hấp dẫn nhất vẫn là nướng”. Món đọt mây nướng chỉ “đúng bài” khi chấm với muối hột giã ớt bay, thêm chút nước cốt chanh. Một hỗn hợp đắng, bùi, chua cứ đọng mãi, đọng mãi…
Ngoài món nướng, đọt mây còn có thể chế biến thành nhiều món như luộc, xào, gỏi, nấu canh với tôm, thịt hay giò heo, đặc biệt là nấu với ốc đá, cá suối…
Cua huỳnh đế
Cua huỳnh đế là đặc sản của vùng biển Tam Quan và Ðề Gi (Bình Ðịnh). Cua huỳnh đế có bộ áo giáp dày và cứng, màu vàng rực như hoàng bào, li ti gai nhọn xuôi theo thân, que và càng to, cạnh sắc lẻm như dao, khác hẳn với các loại cua khác.
 |
Có nhiều cách chế biến cua huỳnh đế như hấp, nướng… Đặc biệt, người dân địa phương còn chế biến loại cua vua này thành món um mặn ăn với cơm hay nồi cháo cua huỳnh đế có lớp mỡ hành vàng sánh ở trên, lẫn với nước gạch màu đỏ cùng những thớ thịt màu trắng của cua.
Gié bò
Gié bò là món ăn chế biến chủ yếu từ ruột non của bò. Khi mổ bò, chọn khúc ruột non ngon nhất, còn tươi, bên trong ruột còn chất nhầy trong xanh gọi là gié. Gié bò không phải là món dễ ăn và chỉ người sành ăn mới khoái khẩu.
 |
Tô gié nóng hổi, nước gié màu nâu hơi có chút ánh xanh. Dọn thêm bún tươi, rau sống và bánh tráng mè nướng. Mùi cay nồng của ớt, gừng, sả, vị chua của lá giang, vị ngọt thanh của nước dừa, vị đắng nhẹ của gié, vị nhân nhẫn của mật bò ăn với bún và rau sống thật hợp.
Mắm nhum Mỹ An
 |
Nhum có nhiều loại. Loại dùng để muối mắm là nhum ta, màu đen. Mắm nhum có cách chế biến đơn giản nhưng tốn nguyên liệu. Một 100 kg nhum sống chỉ làm được chưa tới 2 kg nước mắm. Đây cũng là lý do loại mắm này hiếm có khó tìm.
Nem chợ Huyện
Nem chợ Huyện không mềm như nem Thủ Đức, không ngọt như nem Lai Vung, nem An Cựu mà dai dai, sần sật, chua chua, giòn giòn, ngọt thanh đã miệng.
 |
Nem tươi đã ngon, nướng với than, ăn kèm với bánh, chả ram, rau mùi, tía tô, rau răm, chuối, khế xắt nhỏ, dưa leo, nước chấm (hoặc xì dầu) và vài múi tỏi, trái ớt càng tuyệt.
Các loại bún
Bún dây Hoài Nhơn
Bún dây ăn nguội mới ngon. Lúc ăn người ta tách vỉ bún ra khỏi miếng lá chuối, xé dọc theo chiều dài con bún ra từng cọng nhỏ, cho vào đĩa, quết dầu phi cùng với lá hành hoặc lá hẹ vào, rưới đậu phụng lên, hoặc rưới chà tôm, chan với mắm cái thật cay, cứ thế mà ăn cho đến no.
 |
Khi nhìn vào đĩa bún dây, thực khách chưa ăn món này lần nào rất muốn ăn thử xem có ngon không bởi từng cọng bún vàng óng trông rất bắt mắt. Còn với những người ăn “sành điệu” thì mùi thơm của bún đã đủ quyến rũ họ đi không đành. Khi ăn, mùi thơm đặc trưng của bún dây hòa cùng đậu phộng, vị béo của dầu, vị thơm cay của mắm cái thì thật là tuyệt.
Bún song thằn An Thái
Sở dĩ có tên gọi "song thằn" vì khi làm bún, người ta thường bắt dây bún từng đôi một. Bún song thằn nổi tiếng vì có hương vị thơm ngon và có giá trị dinh dưỡng cao vì làm từ đậu xanh.
 |
Trung bình 5 kg đậu chỉ làm được 1kg bún, nên món bún này có giá thành khá cao. An Thái là nơi bạn có thể thưởng thức tại chỗ một tô bún song thằn nấu với lòng gà hay mua một vài kg làm quà cho bạn bè và người thân.
Bún tôm Châu Trúc
Để có một tô bún tôm Châu Trúc ngon phải trải qua nhiều công đoạn cầu kỳ. Đầu tiên là làm bún. Gạo được ngâm vào nước cho mềm rồi mang đi xay rồi cho vào túi vải đăng ráo nước, sau đó đưa vào cối giã nhuyễn.
 |
Mỗi cối bột là một dặn, người bán bún ép bún từ dặn, bún chạy thẳng vào nồi nước luộc. Tôm dùng làm bún phải là những con tôm đất được đánh bắt từ đầm Châu Trúc, hãy còn sống, nhảy tanh tách, bỏ vào cối giã nhuyễn cùng với tí muối, tí ớt...
Khi có người đến ăn bún, người bán dùng đũa gẩy một đũa thịt tôm cho vào bát, cho chút bột ngọt, nước mắm, múc nước luộc bún đang sôi đổ vào bát khuấy đều, sau đó cho bún vào, rắc mấy cọng hành ngò, chút tiêu. Món này dọn kèm với bánh tráng nướng giòn thơm.
Bún chả cá Quy Nhơn
 |
Điểm nhấn của món bún chả cá Quy Nhơn là phần chả cá là được làm từ những con cá thu mập mạp, bóng bẩy, thịt ngọt và phải quết sao cho miếng bánh chả láng mịn, tròn dày vừa phải, cùng nước lèo được nấu từ xương và đầu cá thu, trong veo, ngọt tự nhiên.
Bún sứa nước lèo
Nồi nước lèo chua ngọt, vàng rộm, nóng hổi cùng với đĩa sứa tươi giòn là hương vị khó quên với nhiều du khách từng thưởng thức sứa nước lèo Quy Nhơn, Bình Định.
Sứa sau khi bắt được, ngư dân chà rửa sạch nhớt, rồi ngâm với lá ổi hoặc phèn chua cho sứa se lại và mất đi mùi tanh. Sau một ngày mang ra xả nước lạnh thật kỹ, thái thành miếng là có thể dùng được.
 |
Sứa nước lèo phải ăn thật nóng mới ngon. Khi nồi nước lèo sôi sùng sục, với mùi thơm hấp dẫn, bạn có thể nhúng sứa nhanh qua rồi ăn luôn. Âm thanh sựt sựt, lạ tai khi cắn miếng sứa mềm khiến nhiều người tỏ vẻ thích thú.
Các loại bánh
Bánh tráng khoai lang
Không như nhiều loại bánh khác, bánh tráng khoai lang có thể vừa ăn sống, hoặc nướng rồi ăn. Nói ăn sống chứ thật ra bánh đã chín, nhờ khoai lang đã được luộc trước đó.
 |
Bánh tráng khoai lang có thể xé từng miếng ăn như bánh tráng sữa Bến Tre, vừa dai vừa ngọt, hoặc nướng lên, nhai giòn tan như khoai tây chiên, cảm nhận vị ngọt bùi, âm ấm hơi cay của gừng và nhất là mùi khoai nướng thơm phức. Khi nướng lên rồi cũng khó cưỡng nổi hương thơm đồng nội này.
Để mua được những mẻ bánh mới, mềm, thì phải tìm đến những sạp bánh ở Tam Quan, Hoài Nhơn, nơi sinh ra món đặc sản này.
Bánh xèo tôm nhảy Mỹ Cang
Bánh xèo Mỹ Cang ngon là nhờ các thành phần đều được chế biến từ đặc sản địa phương. Như gạo phải được xay từ loại lúa ở cánh đồng khu Đông. Tôm phải là loại tôm đất sống nước lợ ở đầm Thị Nại. Nước chấm phải được pha chế từ loại nước mắm nguyên chất...
 |
Bánh xèo ăn kèm với là bánh tráng gạo nguyên chất, rau sống, một ít xoài và dưa leo xắt mỏng và chén nước mắm vàng ươm ngọt ngào hương vị miền biển. Cái ngọt của tôm tươi, cái giòn giòn của gạo đủ lửa và một chút chua, chát của xoài và chuối chát, quyện tất cả lại thành một món ăn vô cùng hấp dẫn.
Bánh hỏi Diêu Trì
Bánh hỏi là đặc sản của Bình Định, thịnh và ngon nhất là ở Diêu Trì (Tuy Phước). Bánh hỏi thưởng được ăn kèm với thịt nướng song nếu vào một quán bánh hỏi ở Diêu Trì, khi gọi món này là bạn sẽ được thưởng thức thêm hai món nữa, đó là cháo và lòng.
 |
Cháo khá loãng, nấu bằng huyết ninh với thịt nạc băm. Cạnh tô cháo nóng là đĩa lòng heo với những miếng gan dày, miếng dồi màu nâu, khoanh tròn bên cạnh những miếng tim deo dẻo, miếng cổ dai dai giòn giòn, miếng bầu dục mong mỏng.
Những thứ này ăn kèm với bánh hỏi, khiến bánh hỏi trở nên béo bở, ngon ngọt khác thường.
(Theo Gia đình & Xã hội)
Món ngon dân dã đất võ Bình Định
Bún chả cá, nem chua, cháo lòng bánh hỏi... là những món ăn đặc trưng rất nổi tiếng của đất võ Tây Sơn, Bình Định.
Bún chả cá Quy Nhơn
Nói đến Bình Định thì không thể thiếu món bún chả cá. Cùng với Nha Trang và Đà Nẵng, bún chả cá Quy Nhơn góp phần tạo nên thương hiệu món bún chả cá miền Trung vang danh cả nước. Phần ngon nhất của món này là chả cá, được làm từ cá tươi sống ở vùng biển Quy Nhơn như cá mối, cá nhồng, cá thu, cá rựa... Để có chả ngon, người ta lóc thịt cá, trộn với tỏi ớt, tiêu, bột ngọt, dầu ăn, chút muối cùng da lợn xay nhuyễn, sau đó quết thật đều tay, để thành một khối đồng nhất. Lúc này cá xay được chia thành từng mảnh nhỏ, mỏng, hoặc từng viên tròn, vừa miệng cho vào chảo dầu chiên vàng, một phần khác đem cho vào khuôn để hấp cách thủy, khi ăn sẽ cắt nhỏ thành từng miếng.
Nước dùng được nấu từ xương cá tươi, thường là xương cá thu, cá cờ hoặc có thể mua những loại cá nhỏ nổi tiếng của vùng biển miền Trung như cá chỉ vàng, cá liệt… Những loại cá đó tạo cho nước dùng có vị ngọt tự nhiên, đậm đà và không tanh. Thưởng thức món này, du khách phải ăn kèm với chén tương ớt đặc trưng mới đúng vị.
Cháo lòng bánh hỏi
Món ăn này có nguồn gốc từ Diêu Trì, Bình Định, là sự kết hợp rất độc đáo giữa bánh hỏi, lòng heo và cháo trắng. Bánh hỏi được làm từ gạo như cách làm bún nhưng sợi bánh thanh mảnh hơn. Khuôn làm bánh hỏi là những chiếc ống tròn, đáy khuôn được khoan thành những lỗ nhỏ li ti. Bánh hỏi có ngon và đẹp mắt hay không phụ thuộc rất nhiều vào khuôn. Nếu lỗ nhỏ quá, sợi bánh sẽ thanh mảnh, dễ bị đứt gãy, nếu lỗ to quá bánh lại giống sợi bún.
Ngồi vào bàn gọi món cháo lòng bánh hỏi, bạn sẽ được phục vụ một đĩa bánh hỏi với lòng heo thái miếng bên trên, bên cạnh là bát cháo nóng hổi cùng chén nước mắm tỏi ớt pha hơi ngọt. Cháo nấu hơi loãng, thêm ít tiết lợn. Những miếng lòng trắng tinh được xếp trên đĩa bánh hỏi. Ăn kèm là đĩa rau sống cùng chén nước mắm chua ngọt hơi cay. Trong những ngày mưa, đây là món ăn thích hợp và ngon miệng mà bạn khó bỏ qua.
Nem chua xứ Nẫu
Không có cái vị chua của nem Huế hay nhiều bì như nem xứ Thanh, cũng không ngọt như các loại nem miền Nam, nem xứ nẫu có vị ngọt nhẹ với màu hồng nhạt rất đẹp mắt. Thịt heo được làm sạch, lau khô, thái thành từng lát mỏng, quết thịt nhuyện với các loại gia vị như muối, tiêu, đường, bột ngọt... Gia vị nêm vừa phải đúng liều lượng, bởi mặn quá thì lúc nem chín sẽ không còn hương vị ngọt của thịt nữa.
Không dùng lá chùm ruột, lá chuối... như nem Nha Trang hay Phú Yên, nem Bình Định luôn được gói trong một lớp lá ổi, mà phải là lá ổi non để có mùi thơm. Múc một lượng thịt vừa đủ, quấn lá ổi quanh thịt. Bên ngoài chiếc nem bọc thêm nhiều lớp lá chuối và dùng dây buộc lại. Nem sau khi gói để nơi thoáng mát qua một ngày là có thể dùng được. Nem Bình Định là món ăn chơi, ăn kèm hay để làm món lai rai đều thích hợp và ngon miệng.
Advertisement
Bánh ít lá gai
Bánh ít lá gai là loại bánh đặc sản của người dân Bình Định nói riêng và miền Trung nói chung, không thể thiếu trong các dịp lễ tết hay cưới, hỏi... Nguyên liệu làm bánh là bột nếp và lá gai. Nếp được vo sạch, ngâm qua đêm cho mềm trước khi xay thành bột. Bột sau khi xay được cho vào túi vải, buộc chặt, lấy vật nặng đè lên để nước loãng thoát ra ngoài.
Cái làm nên màu xanh đen của bánh chính là lá gai. Đây là loại lá mọc rất nhiều ven hàng rào ở quê. Lá gai sau khi hái về, ngắt bỏ cuống, rửa sạch, cho vào luộc chín, vớt ra, để ráo. Tiếp đến, giã nát lá gai, vắt lấy nước và trộn chung với bột nếp. Nhân bánh ít lá gai vị ngọt, được làm từ đậu xanh hoặc dừa. Gói bánh rất đơn giản, ép bột bánh mỏng, cho nhân vào giữa, vo tròn lại, thoa một ít dầu lên lá chuối, gói bánh lại và đem đi hấp chín. Bánh ít lá gai khi ăn mềm, dẻo hương thơm thoang thoảng cùng vị ngọt vừa phải rất ngon miệng.
Bánh xèo Mỹ Cang
Tên đầy đủ của món ăn này là bánh xèo tôm nhảy rau mầm. Thành phần hấp dẫn chính là những con tôm đất vàng ươm trên nền bánh. Người dân Mỹ Cang rất kỹ trong khâu lựa chọn tôm, nhất thiết phải là những con tôm ở sông Gò Bồi. Loại tôm này nhỏ, nhưng chắc thịt, khi chín sẽ đỏ au, ăn vào ngọt lịm vị của nước sông, của đất bồi...
Chiếc bánh xèo Mỹ Cang không cầu kỳ, một lớp bột mỏng bên dưới, bên trên là tôm, giá, hành tây thái mỏng, dăm sợi hành lá. Ăn kèm là chén nước chấm được pha từ nước mắm nguyên chất, thêm ớt tỏi giã nhuyễn, đường và nước cốt chanh là hoàn hảo. Ăn bánh xèo không thể thiếu rau mầm, dưa leo thái nhỏ, khế chua... tất cả hương vị được tổng hòa vào nhau, để lại ấn tượng khó quên cho người ăn.
Bánh tráng nước dừa
Là món ăn nhà quê, những chiếc bánh tráng xứ dừa của vùng đất Tam Quan, Bình Định rất được lòng du khách. Bánh tráng dừa được chế biến từ hỗn hợp bột gạo, nước cốt dừa có xác dừa, mè và muối. Tất cả được trộn đều và đem tráng thành bánh trên nồi hơi. Sau khi tráng, bánh được đem phơi, nếu gặp ngày nắng to thì chỉ cần trong ngày là bánh đã khô.
Điều đặc biệt là bánh tráng dừa chỉ nướng để ăn, vì bánh quá dầy nên không thể nhúng nước như các loại khác. Bánh gặp lửa chín vàng, căng phồng lên thoang thoảng hương dừa rất hấp dẫn. Bánh thường được dùng kèm với mắm ruốc để ăn chơi, ăn với các món gỏi... đều ngon miệng.
Ngoài những món đặc sản trên, đất Bình Định còn rất nhiều món ngon khác như gỏi cá chình, cá lồ ồ hấp cuốn bánh tráng, rượu bầu đá, mực ngào ớt, bún song thằn, cua huỳnh đế, cá niên An Lão.... tha hồ cho bạn thưởng thức.
Huấn Phan
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét