Ba Bể là một trong 100 hồ nước ngọt lớn nhất thế giới, nằm trong Vườn quốc gia Ba Bể (tỉnh Bắc Kạn), nơi được công nhận là khu du lịch quốc gia Việt Nam với vẻ đẹp sơ khai.
Ba Bể thuộc tỉnh Bắc Kạn là một hồ nước ngọt thiên nhiên lớn nhất Việt Nam và có điểm đặc biệt là nằm hoàn toàn trên núi.
Hồ được hình thành từ cách đây hơn 200 triệu năm. Cuộc kiến tạo lục địa Đông Nam Á cuối kỷ Camri, đã đưa một khối nước khổng lồ với diện tích bề mặt xấp xỉ 5 triệu m2 và chiều dày hơn 30m lên lưng chừng vùng núi đá vôi.
Ba nhánh của hồ thông nhau được gọi tên là Pé Lầm, Pé Lù và Pé Lèng.
Giá trị lớn nhất của Hồ Ba Bể là cảnh quan địa chất độc đáo, giá trị nổi bật về địa chất địa mạo và giá trị to lớn về đa dạng sinh học. 
Năm 1995, Hồ Ba Bể đã được Hội nghị Hồ nước ngọt thế giới, tổ chức tại Mỹ, công nhận là một trong 20 hồ nước ngọt đặc biệt của thế giới cần được bảo vệ. Cuối năm 2004, Vườn quốc gia Ba Bể được công nhận là Vườn di sản ASEAN.
Ba Bể nổi bật với hai đảo nhỏ nổi lên giữa hồ là đảo An Mã (đảo giống như con ngựa đóng cương đang lội nước) và đảo Bà Góa. Về văn hoá, từ ngày mồng 9 đến 11 tháng Giêng hàng năm, bên bờ hồ Ba Bể có hội "Lồng tồng" (lễ xuống đồng) của người dân tộc sống trong vùng. Hồ Ba Bể thu hút ngày càng nhiều hơn khách du lịch khắp bốn phương.
Những khóm lan rừng bám kín hầu hết thân cây to dọc đường quanh hồ.
Xuôi theo dòng nước của Ba Bể có một ngọn suối nhỏ, tuy nhiên, vào mùa nước cạn, con suối đặc biệt này lại làm công việc dẫn ngược lại một phần nước cho hồ.
Hồ Ba Bể còn nổi tiếng với nguồn thức ăn tự nhiên đến từ lòng hồ, du khách đến tham quan có thể vừa dạo thuyền trên mặt hồ, vừa thưởng thức những món ăn đặc trưng của vùng miền.
Ngày 27/9/2012, Thủ tướng Chính phủ đã ký "Quyết định số 1419/QĐ-TTg" xếp hạng Danh lam thắng cảnh Hồ Ba Bể là Di tích quốc gia đặc biệt.
Hoàng Nam




Thơ mộng cảnh sông nước hữu tình hồ Ba Bể

LĐO ĐỖ THẢO  
Ba Bể nên thơ
Hồ Ba Bể, địa danh nổi tiếng của vùng Đông Bắc, được biết đến là một trong những vùng hồ đẹp nhất của Việt Nam bởi nét thơ mộng, yêu kiều, hoang sơ và huyền bí. Đây là hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất nước ta, hồ Ba Bể khiến cho du khách mê đắm bởi mênh mông sóng nước tinh nguyên, hữu tình.
    Hồ Ba Bể nằm tại huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Cạn, tọa lạc trên một vùng núi đá vôi. Điểm đặc biệt của hồ là cảnh quan địa chất, hồ rộng lớn, nước trong xanh, nằm gọn trên núi cao. Chính vẻ hoang sơ, thơ mộng, cộng thêm không khí trong lành, dễ chịu, Ba Bể hút hồn du khách trong nước và quốc tế.
    Bến thuyền tại khu hồ, du khách có thể thuê thuyền máy hoặc thuyền độc mộc để dạo quanh khu hồ. Ảnh. Đỗ Thảo

    Mặt nước hồ xanh như ngọc bích, trong veo, soi rõ mây trời, núi rừng, tựa như một bức tranh sơn thủy hữu tình. Hồ mang nét huyền bí như chính truyền thuyết về sự phát tích khu hồ mà bà con người Tày vẫn truyền kể bao đời nay, câu chuyện về một trận đại hồng thủy mang màu sắc thần thoại, đã tạo ra khu hồ.
     
    Cảnh sắc hữu tình non nước, trời mây, núi rừng. Ảnh. Đỗ Thảo
    Vào sáng sớm, hồ chìm trong sương, mờ ảo, bí ẩn. Dưới ánh nắng mặt trời rực rỡ những ngày đầu hè, hồ biến thành bức tranh sơn thủy rực rỡ với mặt hồ bao la, in đậm mây trời, núi non, những vệt sóng lấp lánh đan vào nhau tới vô cùng.
    Hoàng hôn về trên hồ. Ảnh. Đỗ Thảo

    Trong khu hồ có hệ thống ao, động, thác đan xen tạo nhiều điểm thú vị. Một ao tiên nằm chênh vênh trên đỉnh núi đá vôi, quang năm đầy ắp nước, trong xanh, yên bình. Một động Puông huyền ảo, lung linh với những nhũ đá trăm hình vạn trạng. Một thác Đầu Đẳng hùng vĩ với 3 bậc đá dài hơn 1000m, tạo thêm nét hoang sơ, tạo thêm những thú vị cho cảnh quan.
    Thác Đầu  Đẳng hùng vĩ. Ảnh. Đỗ Thảo
    Ao Tiên yên bình, nằm trên đỉnh một ngọn núi đá vôi trong khu hồ

    Động Puông huyền bí và hoang sơ. Ảnh. Đỗ Thảo 

    Ba Bể, không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp của hồ nước trong xanh cũng hệ thống phức hợp ao, thác, động, mà còn bởi thảm thực vật đa dạng, vởi những cây cổ thụ nghiêng soi bóng với nhiều hình dáng, những cây hoa nở trắng, nở vàng sườn núi, lay động trong gió cùng màu xanh mướt của cây rừng.

    Những cây cổ thụ nghiêng soi bóng trên dòng nước xanh. Ảnh. Đỗ Thảo 
              Cộng thêm nét sống động cho Ba Bể là vẻ đẹp hồn hậu của con người, của cuộc sống. Đâu đó, hình ảnh những người dân chài tung lưới trên lòng hồ, hình ảnh những cô gái Tày duyên dáng lái những chiếc thuyền độc mộc ẩn hiện giữa bao la trời nước.
    Người dân đánh bắt cá trên những chiếc thuyền độc mộc đơn sơ. Ảnh. Đỗ Thảo
     
    Chiếc thuyền độc mộc đậu trên bến. Ảnh. Đỗ Thảo

    Chúng tôi say mê với sóng nước Ba Bể trên một chiếc du thuyền thong thả theo dòng, vừa chiêm ngưỡng phong cảnh nên thơ, vừa nghe anh lái thuyền kể lại những câu chuyện cổ tích về hồ mà như bỏ trôi bao muộn phiền, âu lo.
      
    Mênh mông sóng nước. Ảnh. Đỗ Thảo
     
    Cảnh trời nước mênh mông trước mũi thuyền của chúng tôi. Ảnh. Đỗ Thảo

    Thả hồn theo sóng nước Ba Bể, chúng tôi không quên tận hưởng những hương vị đặc biệt của ẩm thực nơi đây. Mang theo chút quà quê Bắc Cạn lên du thuyền, chìm đắm trong không khí mát lành, say sưa thưởng thức những loại bánh ngon lành như bánh trứng kiến, bánh lá ngải, bánh trời và nhâm nhi những xiên cá nướng đậm đà, cảm thấy say mê, tựa như đang sống trong chốn bồng lai tiên cảnh. Cảm giác tuyệt vời mà Ba Bể mang tới, nhẹ nhàng, yên bình, sâu lắng và say đắm.
    Nét tinh nguyên của Ba Bể. Ảnh. Đỗ Thảo

    Ba Bể đẹp tựa xứ thần tiên mùa bướm trắng


    Nếu đến Ba Bể vào những ngày đầu hè, bạn không chỉ được thưởng thức đặc sản trong lòng hồ mà còn được trải nghiệm một thế giới sinh động của các loại bướm nơi đây. Những con bướm tung cánh nhịp nhàng uốn lượn vờn quanh mũi thuyền.


    Về làng "ngủ bụi" bên hồ Ba Bể

    Bản Pác Ngòi nằm bên bờ sông Lèn (Bắc Kạn) được mệnh danh là làng "ngủ bụi", bởi khi đến đây bạn có thể xin ngủ nhờ ở bất cứ ngôi nhà nào.







    Về làng "ngủ bụi" bên hồ Ba Bể


    Bản Pác Ngòi nằm bên bờ sông Lèn (Bắc Kạn) được mệnh danh là làng "ngủ bụi", bởi khi đến đây bạn có thể xin ngủ nhờ ở bất cứ ngôi nhà nào