Rau bò khai lai rai ngày hè

Nếu có duyên đến thăm mảnh đất vùng cao Hà Giang, bạn sẽ thấy một loại rau rất độc đáo, đó là rau bò khai – một trong những sản vật mà núi rừng từ lâu đã ban tặng cho người dân nơi đây…

Là loại rau rừng tự nhiên, bò khai có ở nhiều tỉnh miền núi phía Bắc nước ta, trong đó tập trung nhiều nhất là ở Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn… Rau bò khai có khá nhiều tên gọi khác nhau như rau bồ khai, rau hiến, rau khau hương, rau phắc hiển hay rau lòng châu sói.

Trước đây, đồng bào các dân tộc ở Hà Giang không trồng bò khai mà loại rau này cứ mọc một cách tự nhiên ở ven các bìa rừng. Mỗi ngày, sau khi đi nương lên rẫy, bà con thường tranh thủ hái thêm vài bó rau bò khai mang về để chế biến các món ăn.

Rau bò khai trước khi chế biến cần được vò qua và rửa sạch nhiều lần với nước.

Món rau bò khai xào tỏi giản đơn nhưng nếu bạn được thưởng thức dù chỉ một lần sẽ nhớ mãi. (ảnh: Quang Đạo)

Mới nhìn, bò khai hơi giống với ngọn su su. Nhưng ngọn bò khai mảnh, nhỏ và có màu xanh non hơn ngọn su su. Khi hái rau bò khai, người ta chỉ lấy những chiếc lá non, ngọn non và những “tay móc” ở gần phần ngọn. Đúng như tên gọi bò khai, khi mới hái rau sẽ có mùi khai, ngái khá đặc trưng. Vì vậy trước chế biến món ăn, bà con thường đem vò qua và rửa sạch nhiều lần bằng nước để khử bớt mùi khai.

Rau bò khai là nguyên liệu của nhiều món ăn độc đáo như bò khai xào tỏi, bò khai xào mỳ tôm, bò khai luộc hay bò khai nấu canh thập cẩm… Song dù món nào thì cách chế biến rau bò khai cũng không hề cầu kỳ mà hết sức đơn giản, như chính tên gọi nó. Và theo những gì tôi được người dân bản địa cho biết thì ngoài việc giàu giá trị dinh dưỡng, thơm ngon thì bò khai còn là loại rau rừng có tác dụng tăng cường “bản lĩnh đàn ông”. Có thể vì thế mà trong mâm cơm, trên bàn nhậu của các quý ông nơi đây khó có thể thiếu được món rau độc đáo này để họ cùng nhau lai rai.

Một trong những món ăn chế biến từ bò khai được thực khách yêu thích nhất đó là rau bò khai xào tỏi. Tỏi được đập giập rồi phi vàng với mỡ, sau đó cho rau bò khai vào và xào to lửa. Đảo đều tay để rau ngấm gia vị, đến khi rau chín tới là bày ra đĩa. Lúc này, thực khách sẽ có ngay một món rau rừng xào ngon tuyệt, xanh mướt, giòn, dai, ngọt với mùi thơm khó tả. Mùi vị như quyện cả hương vị tự nhiên của núi rừng cùng tình cảm hồn hậu, mộc mạc của người dân bản địa. Các món ăn chế biến từ rau bò khai luôn có mùi vị rất riêng mà người thưởng thức khó có thể gặp được ở loại rau nào khác.

Giờ đây, do nhu cầu sử dụng tăng, rau bò khai trong tự nhiên không còn nhiều như trước nên người dân ở Hà Giang đã đưa rau bò khai về trồng ở vườn nhà.

Một lần đến với Hà Giang, một lần thưởng thức món rau bò khai, chắc hẳn thực khách sẽ không thể quên được những cảm nhận độc đáo về loại rau ngọt mát, thanh khiết, mang đậm hương vị núi rừng – Rau bò khai.

Tạ Quang Đạo (Dân Việt)