(Dân trí) - Nhà mồ là một trong những công trình kiến trúc độc đáo, vừa là văn hóa vật thể, vừa là văn hóa phi vật thể mang tín ngưỡng dân gian truyền thống hướng về tổ tiên, nguồn cội của đồng bào dân tộc Cơtu.
Sống chủ yếu ở ba huyện miền núi cao Đông Giang, Tây Giang, Nam Giang (Quảng Nam), đồng bào Cơtu đã bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc mình qua việc khôi phục nhà mồ - ngôi nhà tâm linh của đồng bào tại làng truyền thống của mỗi xã, huyện.
Bức tượng điêu khắc trong nhà mồ của đồng bào Cơtu
Theo tín ngưỡng của đồng bào Cơtu, nhà mồ là nơi để người ở thế giới bên kia trú ngụ. Hồn của những người chết sẽ hóa thành thần phù hộ cho dân làng đoàn kết và gặp nhiều điều lành, mùa màng bội thu, no đủ, sức khỏe dồi dào... Vì vậy, tục làm nhà mồ là ước vọng của người Cơtu từ bao đời nay.
Hầu hết nhà mồ của người Cơtu làm từ gỗ với những dụng cụ đơn sơ như rìu, cưa tay, rựa, đục... nhưng được chế tác tỉ mỉ, công phu, khắc họa rất sống động những vật thể, hình ảnh sinh động, gần gũi với đời sống thường ngày bằng cả tấm lòng, tình cảm chân thành dành cho người đã khuất.
Tùy thuộc vào mỗi làng, mỗi vùng, thân phận của người chết, tâm tính của người sống và tài hoa của người nghệ sĩ điêu khắc mà tạo nên sự đa dạng của nhà mồ và quan tài Cơtu ở mỗi vùng...
Hiện nay, đồng bào Cơtu vẫn lưu giữ được nhiều phong tục, tập quán có từ xa xưa nhưng nổi bật nhất là hội họa, điêu khắc, nghệ thuật tạo hình... trong đó có điêu khắc ở nhà mồ. Nhà mồ và quan tài là một trong những công trình kiến trúc mang tín ngưỡng dân gian truyền thống hướng về ông bà, tổ tiên của người Cơtu.
Nhà mồ và quan tài của người Cơtu được dựng ở khu nghĩa địa chung của làng hoặc của dòng họ nằm ở khu rừng phía Tây của làng. Người Cơtu chỉ điêu khắc, trang trí quan tài và nhà mồ cho người chết khi đã làm lễ cải táng.
Đi dọc theo đường Hồ Chí Minh qua các huyện Tây Giang, Đông Giang và Nam Giang, chúng ta dễ dàng bắt gặp nhà mồ của đồng bào Cơtu ở bên đường với những bức tượng mang nhiều màu sắc và phong cách khác nhau.
Cùng ngắm những bức tượng được trang trí trong nhà mồ của đồng bào Cơtu sinh sống ở Quảng Nam.
Một ngôi nhà mồ bằng gỗ (ở xã Ating, huyện Đông Giang) có thể xem là cổ nhất, đặc sắc nhất của người Cơtu
Nét độc đáo trong nghệ thuật điêu khắc nhà mồ của đồng bào Cơtu
Các tượng điêu khắc trang trí xung quanh nhà mồ
Tin Công Bính
Ảnh Nguyễn Cường
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét