Thú vui bắt tèng heng đem nướng ăn chơi

Bài: Hồng Khuyên 

(Dân Việt) Thịt tèng heng khi đem nướng ăn sẽ rất ngọt, ngon. Trẻ con thường thích trò canh bắt tèng heng, rồi đem về dùng sơ dừa chà rửa sạch đất để nướng ăn chơi.

   

Theo tập quán cư trú, người miền Tây Nam bộ thường hay chọn nơi cất nhà hướng ra bờ sông, con rạch. Có lẽ đó là điều cần thiết làm cho việc đi lại thêm dễ dàng. Quan niệm “nhất đại giang, nhì quan lộ” cũng bắt đầu hình thành từ đó.
Thấp thoáng sau những rặng dừa nước là những căn nhà lá trên nền đất cao ráo. Phía trước nhà là khoảng sân rộng. Sân này cũng bằng thứ đất được bồi đắp. Và ở đó, cứ mỗi độ sáng sớm thường có những cụm sinh non được đùn lên, không khéo, người đi giẫm phải cũng lắm nỗi phiền toái. Chủ nhân gây ra điều đó là những con tèng heng.

Con tèng heng (ảnh mang tính minh họa cho bài viết; nguồn: Internet)

Tèng heng là loại giáp xác có cùng họ hàng không xa với tôm, cua. Có điều nó khác tôm bởi đầu và mình lớn, còn đuôi thì nhỏ hơn và kéo dài. Càng của tèng heng khỏe và sắc như càng cua. Tập quán của tèng heng là sống ẩn dưới nền đất để rồi đùn đẩy đất nhão lên mặt để làm hang trú ngụ. Hang của chúng tròn, thông thẳng từ mặt sân xuống tới mặt nước bên dưới.
Nhìn hang tèn heng, người dân quê kinh nghiệm rất dễ nhận ra chúng có ở bên dưới hay đã bỏ hang đi. Tèng heng vốn rất sợ ánh sáng. Chỉ việc dùng chân gạt một nấm đất hình nón to khoảng bằng trái dừa nằm ngay phía trên, nếu tèng heng còn ở, chúng sẽ đùn lên lớp đất mới để che ngay miệng hang lại. Dựa vào tập tính này, người ta canh bắt tèng heng một cách dễ dàng. Vừa gạt bỏ “cái mũ” che hang của nó, vừa cầm khúc cây nhọn hoặc mũi mác ngồi đợi. Lát sau, tèng heng sẽ đùn đất lên, khi ấy, người ta nhanh tay xiên ngang cây nhọn xéo xuống phía dưới. Tèng heng bị kẹt lại, cứ việc bắt bỏ vô giỏ đem về.
Thịt tèng heng nướng lên ăn rất ngọt, ngon. Trẻ con thường thích thú đi bắt tèng heng về rồi dùng sơ dừa chà rửa sạch đất để nướng ăn chơi. Bên bếp lửa nấu cơm chiều, kiếm được năm bảy con tèng heng nướng rồi cùng đám bạn chạy ra sân chơi đùa là thú vui không dễ phai nhòa của những đứa trẻ miền quê sông nước.
Dân gian cho rằng thịt tèng heng còn có khả năng trị được bệnh hen, suyễn. Vì thế, khi trẻ con khò khè, người ta cũng hay kiếm tèng heng về nướng cho ăn. Sự thật không biết tác dụng chữa bệnh ra sao nhưng chuyện giúp cho con trẻ tăng chất bổ dưỡng từ loài động vật này là có thật.
Ngày nay, khi sân nhà đã dần được bê tông hóa, tèng heng cũng dần biến mất và ký ức về món ăn chơi một thời cũng đã lùi xa.