Chanh dây có 2 loại: loại vỏ vàng được trồng nhiều ở Peru, Brazil, Ecuador; loại vỏ màu tím được trồng phổ biến hơn, chủ yếu là ở châu Phi, Ấn Độ, và nhiều nước khác như Úc, New Zealand, Mỹ, Việt Nam...
Thành phần dinh dưỡng phong phú
Trong y học, cả hoa, lá, trái và vỏ trái chanh dây đều được dùng để chữa bệnh.
Nước ép chanh dây, đặc biệt là lá chanh dây, có chứa chất alkaloids giúp làm hạ huyết áp, an thần, giảm đau, và chống lại tác động của các cơn co thắt.
Trái chanh dây không chứa cholesterol, giàu vitamin A và vitamin C, là nguồn cung cấp kali và chất sắt dồi dào, nguồn chất xơ tuyệt hảo, và giúp làm dịu các cơ đang bị căng cứng.
Các thành phần dưỡng chất có trong 100g trái chanh dây: nước 84,70g, năng lượng 44,9 kcal, protein 2,8g, chất béo 0,50g, chất xơ 3,30g, đường 7,39g, kali 350.00mg, magiê 39.00mg, natri 28.00mg, canxi 16.00mg, phospho 54.00mg. Ngoài ra, trong trái chanh dây còn có chứa kẽm, mangan, đồng, vitamin B, vitamin E, niacin, B-carotene và một lượng nhỏ các vi chất khác nữa.
Thịt quả chanh dây chín có vị chua ngọt, màu vàng nhạt, thường được dùng dưới dạng nước uống giải khát bằng cách bổ quả, lấy hết thịt bên trong, chà nhẹ rồi ép lọc lấy dịch quả. Thêm đường trắng và nước sôi để nguội, khuấy đều để được một cốc. Nước này có tác dụng bổ, mát, thanh nhiệt, tiêu khát, an thần, nhuận tràng, lợi tiểu. Có thể phối hợp với các loại quả khác như dứa, mãng cầu xiêm, sầu riêng... làm thành nước sinh tố hỗn hợp cũng rất tốt.
Tận dụng cả cành lá, hoa, trái
Cành lá
Nhiều quốc gia trên thế giới dùng lá chanh dây để bào chế thuốc. Cành, lá chanh dây có tác dụng an thần, gây ngủ (nhẹ), giảm sự lo âu hồi hộp, hạ huyết áp (nhẹ), dịu các cơn co giật (trong động kinh), giảm cơn đau bụng cơ năng và đau bụng kinh.
Có 2 cách sử dụng:
Lấy lá tươi (khoảng 100 gr) nấu nước uống hằng ngày, hoặc dùng lá, cành phơi khô, nấu thành cao lỏng mỗi ngày uống chừng 20 - 30ml (tùy từng người) vào buổi tối.
Người ta còn dùng lá chanh dây làm rau ăn: Lấy lá non thái nhỏ, vò nhẹ nấu với tôm sẽ là một món canh ngon hay có thể luộc ăn (như những loại rau khác). Ngoài ra, ngọn non chanh dây luộc ăn hoặc lá nấu thành cao lỏng cũng có tác dụng an thần trị mất ngủ như cây lạc tiên thường (Passiflora foetida L.).
Hoa
Hoa chanh dây có tác dụng an thần nhẹ và có khả năng "ru" ngủ. Hoa chanh dây đã và đang được nhiều nước dùng để điều trị cho những trẻ em dễ bị kích động hoặc có vấn đề bất ổn về thần kinh, chữa bệnh hen suyễn, rối loạn tiêu hóa, chứng mất ngủ, và các khó chịu của hội chứng tiền mãn kinh.
Trái
Các nhà nghiên cứu ở trường Đại học Florida (Mỹ) đã phát hiện ra rằng chiết xuất của vỏ trái chanh dây vàng có thể chống lại các tế bào ung thư nhờ vào 2 hoạt chất có nguồn gốc thực vật là carotenoids và polyphenols. Còn giáo sư Watson (cũng của trường ĐH Florida) và các cộng sự của ông thì lại chứng minh được rằng chiết xuất từ vỏ trái chanh dây tím giúp giảm được đến 75% chứng thở khò khè ở những người bị bệnh hen suyễn và nâng cao khả năng hít thở của họ.
Ở nhiều nước, người ta dùng trái chanh dây để chế biến thành nhiều thứ bánh ngọt khác nhau, kết hợp hoặc không kết hợp với các loại trái cây khác để làm kem, yaourt... Còn ở nước ta, cách dùng phổ biến nhất là nấu với nước đường và pha với đá để làm nước uống giải khát. Chanh dây cũng thật tuyệt vời khi được trộn chung với sữa đặc. Hương thơm đặc trưng của chanh dây cùng vị chua nhè nhẹ kết hợp với vị béo và ngọt của sữa tạo thành một món giải khát hỗn hợp không thể nào quên.
Chanh dây là một loại cây leo, dễ trồng, phát triển mạnh và không cần chăm bón nhiều, ít sâu bệnh. Lấy từng khúc dây không non, cũng không quá già, dài chừng 20 - 30cm, vùi xuống hố đất ẩm (nên bón lót một ít phân chuồng hay lá mục). Tưới nước hằng ngày, chỉ sau 20 - 30 ngày cây đã bắt đầu leo lên giàn và chừng khoảng 6 - 7 tháng sau có quả. Có thể trồng ở mọi nơi, nhiều hình thức: làm giàn che bóng mát, kết hợp thu hái quả, lá... Về lâu dài chúng ta nên phát triển chanh dây để chế thuốc an thần: vừa lành, vừa rẻ, vừa có nhiều tác dụng.
Bích Thành
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét