Thứ Năm, 3 tháng 1, 2013

Về thương cảng Vân Đồn dự hội chèo bơi làng Vân Hải

Rời Hạ Long, con tàu khách vượt gần 60km, qua vịnh Hạ Long, Bái Tử Long, sẽ đưa du khách về đến Vân Hải. Mới đầu tháng 6 Âm lịch mà không khí lễ hội đã nhộn nhịp, đâu đâu cũng chuyện hội làng.

Những ngày này, các cụ cao niên trong làng thường ôn lại cho con cháu những sự kiện lịch sử trên mảnh đất đã gắn với lịch sử dân tộc này, đặc biệt là sự kiện vua Lý Anh Tông lập thương cảng Vân Đồn năm 1149 ở Vụng cái làng và thuỷ chiến trận Vân Đồn diệt đoàn tiếp viện lương thực, khí giới của giặc Nguyên Mông năm 1288.


                         Đình Quan Lạn
Các di tích ở Vân Hải ngày nay vẫn còn nhiều, rất quy mô, hoành tráng. Tiêu biểu là Đình Quan Lạn, một trong hai ngôi đình lớn nhất vùng Đông Bắc với những cây cột bằng gỗ mần lái to 2 người ôm, bền hơn cả bê tông, sắt thép, trên đó là nghệ thuật kiến trúc có từ thời Lê, nhiều chạm khắc tinh xảo… Ngoài ngôi đình cổ, làng Quan Lạn còn có chùa, đền thờ Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư, Đền thờ ba anh em danh tướng họ Phạm. Hệ thống đình, chùa, đền, miếu - cụm kiến trúc tôn giáo tín ngưỡng khá hoàn chỉnh của làng đảo Quan Lạn, được rời chuyển cùng với việc dời làng từ vụng Cái Làng (Cảng cổ Vân Đồn) về nơi ở hiện nay. Đây là di sản phần nổi, phần của làng. Còn những di sản quý hơn - mang tầm quốc gia gửi lại vụng Cái Làng, nơi thương cảng cổ bao thế kỷ giao thương sầm uất, nơi từng đón tầu buôn Á - Âu vào ra buôn bán sản vật. Thương cảng tồn tại cho đến cuối thời Lê - đầu triều Nguyễn. Hiện nay, cả chiều dài bến cảng, mảnh vỡ của gốm sứ có chỗ dày tới 50cm, dân trên đảo tìm thấy và cất giữ nhiều hiện vật quý gồm đồ gốm, sứ các thời Lý - Trần, đồ trang sức bằng bạc, đồ kim khí, tiền cổ...

Đi sâu vào bến cảng cổ là dấu vết của nền nhà, bến tàu, miếu thờ... Vẫn nguyên vẹn nơi đây dấu vết một bến cảng buôn bán sầm uất xưa. Bên cây cối um tùm, đâu đó vẫn vài nóc nhà đứng giữa hoang sơ. Họ là người Cái Làng Quan Lạn không chịu về làng mới, mà ở lại đây với hoài niệm...

Thập kỷ 70 - 80 của thế kỷ 20, đặc biệt vào tháng 8 năm 2003, các nhà khảo cổ Việt Nam, khảo cổ Việt Nhật - Việt Pháp... đã về nghiên cứu, khảo sát, khai quật, tổ chức nhiều hội thảo để xác định vị trí trung tâm thương cảng. Từ đó, cảng cổ Cái Làng như được sống dậy.



                      Một góc đảo Quan Lạn
Người quê Quan Lạn, trước khi đi làm ăn xa không bao giờ quên ra Đình, ra Miếu thắp hương, cầu khấn tổ tiên phù hộ độ trì. Bao giờ cũng vậy, một ngày trước ngày “khoá làng”, dân Quan Lạn dù xa xôi đến mấy cũng tụ về đông đủ. Ngày 10 tháng 6 âm lịch, làng kéo cờ khoá làng, báo hiệu hội làng bắt đầu, thông báo không ai được đi khỏi làng trong 10 ngày hội. Từ ngày đó trở đi làng phân chia làm hai giáp, Đông Nam Văn và Đoài Bắc Võ, hai giáp tự chấm quân phông tướng. Từ ngày 12 đến ngày 15 quân sỹ hai bên tập luyện. Phần lễ cũng rất sôi động, các đội tế khắp nơi trong huyện Vân Đồn, trong tỉnh có mặt từ rất sớm theo thứ tự để vào lễ, tế thần tại ngôi chùa làng. Ngày 16 tháng 6 âm lịch, buổi sáng hai bên tướng quân Văn Võ tập trung ngoài đình làng cùng các vị chức sắc, đông đảo các cụ ông, cụ bà, các tăng ni phật tử , du khách khắp nơi về dự hội làm lễ rước kiệu từ đền thờ Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư, đòn rước kiệu kéo dài hàng cây số, lên đến đền thờ Trần Khánh Dư tế lễ xin âm dương, rước chân linh cụ ra kiệu. Vì thế ngày 16 tháng 6 âm lịch là ngày đặc biệt quan trọng. Ngày 17 tháng 6 âm, hai bên tướng quân dựng doanh trại đóng quân, chuẩn bị hậu cần phục vụ cho ngày 18. Đêm đó cả làng không ngủ, trẻ, già, gái, trai mong đến canh 2 dự tiếng trống thu quân ở trung tâm và 2 doanh trại Văn, Võ. Tảng sáng, tại đền Đức ông người đã đông nghịt để đón hai bên tướng quân văn, võ ra lễ thần nhận binh khí. Hai tướng lực lưỡng to cao, đi sau là hàng quân mỗi bên tới trăm người, trống cồng, phèng la âm thanh từ hai doanh trại kéo ra trung tâm, sau một giờ làm thủ tục, tướng quân hai bên trút bỏ quần áo dân binh, thay trang phục áo mũ ra trận, quân lính nhận dầm chèo, lọng, tàu, long đao, tướng trong trang phục Võ đời Trần với thanh kiếm hơn một mét dẫn quân về doanh trại chờ lệnh xuất quân. 14h30 cùng ngày lệnh trung tâm phát ra, hai đạo quân - Võ từ ngoài vào trong, Văn từ trong ra ngoài diễu hành, vào sân đền Đức ông lượn 3 vòng tròn khép kín. Nghe xong điều lệ thi đấu, hai tướng thắp hương thần đưa quân xuống thuyền rồng. Cuộc đua tài dưới biển diễn ra thật sôi động, hai thuyền rồng nghiêng ngả với sóng gió biển, những tay chèo cắm mình dồn sức theo nhịp còi của người chỉ huy. Mặc sóng, mặc gió, hai thuyền đua vẫn băng băng...



             Lễ hội chèo bơi đình Quan Lạn
Trong cuộc thi đấu dưới biển có đoạn hai tướng đứng trước mũi thuyền rồng rao cho bàn dân thiên hạ, cho quân sĩ biết lý do ngày hội, lời rao không quên nhắc nhở mọi người trên làng đảo thờ 5 vị nhân thần, lời rao cũng cầu mong thần thánh, các vị bách linh phù hộ độ trì cho dân làng khoẻ mạnh, cho đất nước bình an. Lời rao có đoạn: Sông Mang xưa sóng nổi gương khua giáo dậy / Núi biển mai trống thúc quân reo / Đập tan mộng xâm lăng của kẻ thù xâm lược / Cho Vân Đồn sáng ngời mãi mãi/ Cho quê ta bốn mùa nở hoa kết trái...

Sáng 19 tháng 6, hai bên tướng quân cùng dân làng tập trung tại Đình tổ chức xa giá hoàn cung, đưa chân linh Trần Khánh Dư về đền thờ. Việc tổ chức xa giá hoàn cung cũng không kém phần long trọng, diễn ra trang nghiêm và trọng vọng như ngày 16 tháng 6. Cùng ngày, các cụ già trên đảo kết hợp với tăng ni phật tử tổ chức lễ cầu bình, hoá vàng đốt thuyền chiến với gạo, muối, đơm cháo cúng chúng sinh, kết thúc 10 ngày hội làng. Buổi chiều các gia đình trên làng đảo đều có một mâm cơm cúng tổ tiên, ông bà, cha mẹ...

Lễ hội Vân Đồn hàng năm diễn ra tại trung tâm làng đảo Quan Lạn, ôn lại chiến công oanh liệt của tổ tiên trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên Mông. Ngày hội hàng năm cũng là chỗ dựa tinh thần của người dân làng đảo Quan Lạn, gắn liền với mảnh đất, con người nơi đây, thể hiện nền văn hoá đặc trưng vùng biển đảo.

Gần 900 năm định cư và phát triển, Quan Lạn Vân Hải trải qua bao thăng trầm, vẫn đứng vững trên đầu sóng ngọn gió, vượt qua mọi cam go thử thách, để ngày nay có một Quan Lạn giàu đẹp - tấm phên đậu vững chắc trên vùng biển Đông Bắc của Tổ quốc.

(Nguồn: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch)
Khám phá Vân Đồn
.
Vân Đồn là một huyện đảo cách Tp. Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh khoảng 50km. Vân Ðồn gồm hai khu đảo chính là Kế Bào và Vân Hải, với hàng trăm đảo đá nhấp nhô ven bờ vịnh Bái Tử Long xinh đẹp. Các đảo đều có địa hình núi đá vôi, thường chỉ cao 200 đến 300m so với mặt biển và có nhiều hang động. 

Từ thị trấn Cái Rồng, các tuyến xe khách liên tỉnh, liên huyện hoạt động liên tục; tuyến xe buýt từ trung tâm du lịch Bãi Cháy đến khu du lịch Bãi Dài đã đáp ứng nhu cầu đi lại của nhân dân từ các địa phương khác đến Vân Ðồn và ngược lại.

Cũng giống như tất cả các đảo trong vịnh Bắc Bộ, các đảo của huyện Vân Ðồn vốn trước kia là những đỉnh núi của phần thềm lục địa, ở vị trí tây bắc vịnh Bắc Bộ, phần kéo dài của dãy núi Ðông Triều. Sau thời kỳ biển tiến, hình thành vịnh Bắc bộ, các đỉnh núi này còn sót lại, nằm nổi trên mặt biển thành các đảo độc lập thuộc hai vùng của vịnh Bắc Bộ là vịnh Bái Tử Long và vịnh Hạ Long. Các đảo thuộc huyện Vân Ðồn chỉ là một phần trong quần đảo tây bắc vịnh Bắc Bộ. Trên các đảo không có sông ngòi lớn mà chỉ có vài con suối trên những đảo lớn. Người dân địa phương thường gọi các eo biển giữa các đảo với nhau và với đất liền là sông, như sông Voi Lớn nằm giữa đảo Cái Bầu với đất liền, sông Mang ở đảo Quan Lạn. Trên địa bàn huyện có hai hồ nhỏ là hồ Vồng Tre và hồ Mắt Rồng.

Vân Ðồn là huyện đảo ôm trọn vịnh Bái Tử Long - một quần thể biển đảo mà vẻ kỳ thú, giá trị địa chất, địa mạo, tính đa dạng sinh học không hề thua kém Hạ Long vốn lừng lẫy xưa nay. Cảnh sắc thiên nhiên của Vân Ðồn rất hùng vĩ, như một chiến luỹ chắn biển Ðông. Biển Vân Ðồn tiềm ẩn nhiều hải sản quý; nhiều bãi tắm đẹp trên các đảo Quan Lạn, Ngọc Vừng; nhiều hang động kỳ ảo từng quyến rũ bao du khách trong và ngoài nước. Chỉ cần qua khỏi ranh giới của khu Di sản thế giới đã được công nhận, hướng thẳng ra biển Ðông, thắng cảnh đầu tiên mà người ta có thể chiêm ngưỡng là hòn Ðũa - một minh chứng điển hình của "trang sử đá" trên vùng biển này. Hòn Ðũa là một tháp đá vôi có hình trụ, kết quả của những vận động tạo sơn - biển thoái, sụt chìm - biển tiến hàng trăm triệu năm. Các nhà khoa học lý giải đó là mẫu hình tuyệt vời về Karst trưởng thành trong điều kiện nhiệt đới ẩm, còn dân gian thì gọi là chiếc đũa trời đánh rơi.

Hòn Ðũa chênh vênh và mảnh mai giữa trời và nước, trong những ngày sương khói bao trùm lên Bái Tử Long. Cách hòn Ðũa chừng ba ki-lô-mét là hòn Thiên Nga. Tự nhiên đã tạo nên tuyệt vời, và du khách không ít người không khỏi phải thắc mắc về hình dạng của cặp "núi đôi" này, chỉ có điều kỳ lạ là sao nó có thể duyên dáng đến thế, như không phải từ đá, mà có một cặp thiên nga khổng lồ nào đó đã dẫn nhau đến đây, đã yêu nhau, rồi thanh thản chết đi và hóa thành đá, để cho mọi đường nét đá đều mềm mại và quyến rũ.

Nếu không thích chỉ ngắm nhìn, du khách đi thêm 15 km nữa ra khơi, người thích khám phá có thể tìm thấy không phải một mà là một chuỗi những bãi tắm đẹp với bãi cát phẳng, mịn, một mầu trắng thanh khiết vì hàm lượng si-lic cao có khi đến 90%, mầu trắng kéo dài hàng chục cây số từ Quan Lạn đến Minh Châu, vòng về Ngọc Vừng. Nguyên sơ không một dấu chân người, chỉ có những cành phi lao rụng là vật điểm xuyết duy nhất trên cát, hơn thế nữa, bãi cát rộng và thoải đến độ có thể ra xa hàng trăm mét mà vẫn chỉ ngập nước ngang ngực.

Không chỉ được biết đến là một địa điểm du lịch biển, đảo đặc sắc với hơn 600 hòn đảo lớn nhỏ và những danh lam thắng cảnh kỳ thú, huyện đảo Vân Ðồn còn được nhiều du khách thích thú đến tìm hiểu về du lịch văn hóa tâm linh với những dấu ấn của một thương cảng sầm uất bậc nhất một thời, hay những đền thờ các vị tướng tài của dân tộc.
(Nguồn: Nhân Dân)

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét