Dân dã cháo gạo đỏ xứ Huế

Những chú cá bống thệ cứng cáp, óng ả … nằm nép mình trên tô cháo gạo đỏ đã đong đầy bao kỷ niệm của tuổi thơ tôi.

Thuở nhỏ, tôi sống với bà nội trong nội thành Huế. Mỗi sáng sớm, bà đưa cho tôi một ngàn đồng để mua 2 tô cháo gạo đỏ ngoài phố. Hồi ấy, cháo gạo đỏ bán rất nhiều, là món ăn sáng, khuya phổ biến của người lao động. Cháo ngon, rẻ và rất đằm bụng.

Người Huế là vậy, món ăn dù sang trọng hay dân dã đều được chế biến kỹ lưỡng, cầu kỳ, cá bống thệ kho là một ví dụ

Những gánh cháo gạo đỏ thường bán bên đường rất đơn giản nhưng đã duy trì vài chục năm. Tôi thường mua cháo của o Liên đầu ngõ. Tinh mơ, 5 giờ sáng đã thấy o Liên ngồi ở góc cây bên đường. Nơi đây xe cộ ít nên rất rộng rãi và sạch sẽ. Nồi cháo thơm phức và luôn đậy kín để giữ nhiệt. Bên cạnh là nồi cá bống thệ vàng ươm. Từng chú cá cong vòng đan xen những trái ớt đỏ, ắt hẳn là cá tươi.

Cháo gạo đỏ ăn cùng cá bống thệ kho rim không chỉ là món ăn ngon, bổ mà còn mang đậm hương vị quê hương cùng một trời thương nhớ với nhiều người Huế.

Cháo được nấu từ gạo đỏ hay còn được gọi là gạo lứt, gạo rằn. Là loại gạo đặc biệt bổ dưỡng. Gạo chỉ xay bỏ vỏ trấu, chưa được xát bỏ lớp cám gạo. Cháo nấu sền sệt. Từng hạt gạo nở bung vừa phải và không nát nhừ.

Nồi cá bống thệ kho rim thể hiện sự tài hoa vượt bậc của các bà nội trợ Huế. Ở Huế có nhiều loại cá bống như tượng, dừa, bùn, cát, mũ, sao, trứng…nhưng người ta chỉ chọn cá bống thệ để ăn kèm cháo gạo đỏ.

Bống thệ không to, chỉ bằng ngón tay nhưng thịt thơm chắc. Cá được kho công phu đúng kiểu Huế.

Sau khi đã ướp kỹ với gia vị, cá được kho cùng ớt trái chín. Bí quyết để cá luôn cứng là phải kho với lửa đều và liu riu. Cho thêm một ít nước thắng đường để cá có màu vàng hấp dẫn hoặc kết hợp cá với thịt ba chỉ.

Một tô cháo chỉ cần vài con cá cùng chút nước kho là đủ. Món ăn dân dã này cực lành tính, rất hợp với trẻ con và người già. Ngoài ra, cháo gạo đỏ còn có thể ăn cùng cá nục kho rim.

Hiện nay, cháo gạo đỏ không còn được bán nhiều như ngày xưa. Nhưng vẫn còn một số hàng giữ được hương vị ngày xưa như tại chợ Đông Ba, Bến Ngự…

Cá bống thệ kho mặn mà rất hợp với cháo gạo, như kiểu cháo trắng Sài Gòn nhưng gạo đỏ Huế đậm đà hơn. Gạo đỏ Huế thoáng trông như gạo lức nhưng có màu nhạt hơn và vị dẻo ngọt hơn, là loại gạo bổ dưỡng do chưa qua xay xát nhiều Một gánh cháo có thâm niên hơn 50 năm ở chợ Bến Ngự (TP.Huế)

Tuyết Khoa (thực hiện)