Thứ Sáu, 13 tháng 7, 2018

Từng lấy được vợ nhờ bánh trứng kiến!

Bánh trứng kiến của người Tày vùng Tây Bắc beo béo pha lẫn mùi ngai ngái tạo nên vị đặc trưng, và không phải nơi đâu cũng có, bởi phải cất công lên núi cao tìm nguyên liệu. Lên Tây Bắc vào mùa này, người Tày sẽ thết đãi khách món bánh hiếm có này.
Bánh quyền quý không lấy được… vợ!
Người Tày vùng cao Tây Bắc thường kể cho nhau nghe, cho khách phương xa câu chuyện về món bánh trứng kiến có từ xa xưa. Chuyện rằng, xưa ở một bản Tày nọ có một gia đình người Tày kén rể cho con gái. Cha cô gái ra điều kiện, nếu chàng rể nào mang đến lễ một thứ bánh ngon, lạ và vừa ý với ông thì sẽ được lấy con gái ông về làm vợ. Các chàng trai con nhà quyền quý trong bản và các bản khác thi nhau chế biến các món bánh như bánh dày, bánh chưng, bánh dợm, bánh lẳng, bánh gio… để đi hỏi vợ. Duy chỉ có một chàng trai nhà nghèo, không có điều kiện để làm những thứ bánh trên, anh bèn vác dao lên rừng kiếm xem có loại củ quả nào có thể làm bánh được. Đi lên rừng sâu, anh nhìn thấy một tổ kiến to bám trên thân cây. Anh nghĩ, nếu nhộng ong, nhộng tằm ăn được thì nhộng kiến sao không ăn được! Và, anh liền trèo lên chặt tổ kiến xuống, bổ ra thấy trong đó toàn những nhộng non trắng tinh. Anh người Tày bèn nghĩ ra sáng kiến, dùng nhộng kiến rang thơm lên để làm nhân bánh nếp. Không ngờ, khi mang bánh đến hỏi vợ, ông bố cô gái bỏ qua tất cả các thứ bánh quen thuộc của các chàng trai con nhà quyền quý kia mà khen tấm tắc món bánh trứng kiến của chàng trai nghèo và đồng ý gả con gái cho anh. Từ đó đến nay, người Tày vùng Tây Bắc chế biến món bánh trứng kiến dành trong những dịp lễ quan trọng.

Hấp dẫn bánh trứng kiến vùng Tây Bắc.Hấp dẫn bánh trứng kiến vùng Tây Bắc.

Người Tày gọi loại bánh này là Pẻng Lăng Lay với nguyên liệu chính được làm từ trứng kiến cùng bột gạo nếp và lá ngõa – một loại lá cây rừng cùng họ với lá sung. Việc tìm nhộng kiến khá vất vả vì phải cất công lên rừng già, trèo lên những thân cây to hoặc vào bụi rậm để lấy tổ kiến. Người Tày chỉ lấy trứng của loại kiến đen mà họ thường gọi là tua rày, kiến có thân nhỏ, đuôi nhọn. Loại kiến này đi lại khá nhanh và thường làm tổ trên cây vầu, cây xoan, cây quế, cây găng. Tổ của chúng màu đen, hình tròn hoặc bầu dục được làm từ lá cây mục và kết chặt vào những cành cây.
Dưỡng chất thơm ngon của núi rừng
Theo dân gian, để tìm được một tổ kiến ngon và nhiều chất dinh dưỡng phải lựa chọn tổ có lớp màng trắng liên kết các lá bọc bên ngoài, khi nào lớp màng trắng phủ đều ngoài lá thì trứng kiến bên trong sẽ rất nhiều và ở độ căng tròn mọng sữa. Tùy vào kích thước của từng tổ mà số lượng trứng kiến nhiều hay ít, có tổ lấy được một chén, nhưng có tổ lớn lấy được ba, bốn chén. Trứng kiến lớn bằng hạt gạo, màu trắng sữa, mang về để chế biến nhân bánh. Một chiếc bánh ngon tuyệt cú phải có nhân là trứng kiến nguyên chất, chỉ cần hành phi thêm chút mỡ và muối; không trộn thêm các nguyên liệu khác. Tuy nhiên, trứng kiến cũng hiếm, khó kiếm nên người ta cho thêm thịt heo băm nhỏ, hành khô, vừng hay đậu phộng rang giã nhỏ làm nhân cùng với các gia vị khác tạo vị mặn cho bánh. Bột nếp có thể làm từ bột khô hoặc bột ướt, pha thêm một chút bột tẻ để bánh không nhão hay quá dẻo. Sau khi bột ráo nước, đem trộn nhào với bột nêm canh. Đặt lá ngõa vào mẹt, sau đó dát mỏng bột vừa phải, dày cỡ nửa phân. Tiếp đến, cho trứng kiến đã rang phi với hành, thịt băm và trộn với vừng rang giã nhỏ rải đều trên mặt miếng bột; rồi cho tiếp tấm bột nếp, lá ngõa lên thêm lần nữa. Ép nhẹ nhàng cho mặt bánh phẳng đều, rồi hấp cách thủy cho tới chín. Bánh trứng kiến khi thưởng thức sẽ mang lại nhiều dư vị và hương thơm khác nhau. Có vị beo béo của nhộng kiến, deo dẻo của bột nếp, vị ngai ngái của lá ngõa; tất cả quyện nên hương vị đặc trưng thơm ngon vừa lạ vừa hấp dẫn.

Bánh được hấp cách thủy trên bếp lá»­a.Bánh được hấp cách thủy trên bếp lửa.


Bánh trứng kiến, món ăn độc đáo của đồng bào Tày vùng Tây Bắc. Trên căn nhà sàn, bên bếp lửa bập bùng giữa nhà vào những dịp lễ tết, được thưởng thức bánh trứng kiến thì thật khó quên cái hương vị lạ lẫm của núi rừng vùng cao.
Nguyễn Thế Lượng

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét