Món cá ngon của đại ngàn

Trường Sơn bao la, thâm u, trong đó vùng rừng núi địa phận huyện Tây Giang, Nam Giang, Đông Giang được xem là thủ phủ của loài cá niêng (cá liêng) – một loài cá nhỏ khoảng hai ngón tay, thân hơi lép và có màu trắng bạc. Lên đây vào mùa hè, du khách sẽ được phục vụ các món cá niêng nướng dòn, chiên, kho, nấu canh, hấp, nướng ống còn vào mùa đông sẽ có cá niêng xông khói, mắm cá niêng do chính người Cơ Tu bản địa bắt ở các con sông lớn như A Vương, các con suối nhỏ về chế biến.

Những con suối trên Trường Sơn là nơi cá niêng sinh sống.

Theo các bậc cao niên người Cơ Tu, cá niêng được gọi là cá “đại ngàn” bởi vì loài này chỉ sinh sống ở các con suối trên vùng núi cao thuộc dãy Trường Sơn từ Thừa Thiên-Huế đến Bình Định. Cá niêng thường xuất hiện vào mùa xuân và mùa hè, thích sống ở đoạn suối nước chảy xiết, nhất là đoạn có thác, ghềnh nên việc bắt được cá niêng tương đối khó.

Người ta có thể bắt cá niêng bằng lưới, hoặc suốt cá bằng các loại rễ cây trong rừng. Sau khi bắt được, người Cơ Tu thường vót những cây giang nhỏ đâm xiên qua thân cá từ đầu tới đuôi để khi nướng chín thì thân cá vẫn thẳng, đồng thời lúc đốt lửa nướng chỉ cần cặm những que cá này quanh đống lửa, còn muốn trở cá thì xoay que cá 180o. Nướng như vậy giúp cá vừa sạch, vừa không cháy và đảm bảo thơm ngon. Cá niêng nướng xiên dân dã như vậy, không ướp bất cứ gia vị nào nhưng vẫn tỏa mùi thơm. Cá càng nhỏ thì ăn lại càng ngon với độ dai, vị béo, bùi của thịt, dòn và ngọt của xương và da sem sém cháy. Song, phần ngon nhất ở cá niêng là bộ ruột với vị nhẩn nhẩn của mật cá, khá hấp dẫn với cánh đàn ông khi nhấm nháp vài ly rượu rừng ba kích. Nói có thể không quá lời nhưng tôi chưa thấy loại cá nào nướng mà toả mùi thơm và ngon, ngọt như cá niêng.

Cá niêng nướng mộc.

Nếu như trước đây món cá niêng nướng xiên được xem là món ăn dân dã của đồng bào dân tộc vùng cao thì ngày nay, đặc sản này đã xuôi về phố thị, trở thành món ăn sang trọng trong các nhà hàng và là món quý hiếm để đãi khách phương xa. Do cá niêng có chất lượng thịt rất thơm ngon nên giá bán đắt thuộc hàng đầu trong số các loại đặc sản của miền núi Trường Sơn. Nhiều năm qua, nạn săn lùng cá niêng diễn ra ráo riết đã khiến cho loài cá này càng ngày càng hiếm. Thỉnh thoảng các chợ miền núi mới có cá niêng tươi để bán với giá lên đến 500.000 đồng/kg.

Tiên Sa