Bình yên làng cổ Tân Độ

Cách Hà Nội hơn 30 cây số về phía nam, huyện Phú Xuyên (thuộc Hà Tây trước đây) có nhiều làng nghề thủ công nổi tiếng từ xưa như làng nghề khảm trai, thêu ren, làm giấy. Trong số đó, Tân Độ là làng chuyên nấu rượu, nhưng còn được nhiều người biết đến vì lưu giữ được những nét đặc trưng của làng quê Bắc bộ cùng các nếp sinh hoạt truyền thống.

Ngoài vẻ đẹp của một làng quê trù phú, nơi đây còn có một thánh đường nguy nga đã gần trăm năm tuổi.

Một góc làng Tân Độ

Lối vào nhà thờ Tân Độ

Làng Tân Độ được thành lập vào năm 1700. Từ thế kỷ XVII trở về trước, xung quanh làng là vùng ngã ba sông, nước tù đọng và hoang vu. Qua thời gian, một gò đất được bồi đắp ở ngay ngã ba sông, nơi một con sông từ Hà Đông chảy về gặp một nhánh nhỏ của sông Đáy.

Ban đầu, làng chỉ có năm gia đình sinh sống bằng nghề chài lưới. Dần dà, khi đã tụ họp đông đúc, dân làng sống bằng nghề đóng thuyền đi buôn trên các con sông trong vùng. Chiều tối, họ tụ tập về bến Nhầu, lập thành chợ Nhầu vẫn còn đến ngày nay. Kế bên chợ, nhà cửa bên bờ sông cũng đông đúc dần.

Cổng làng, đình làng, nhà thờ bắt đầu mọc lên, đường làng lúc đầu được lót đá hộc, sau lót gạch. Nhiều đoạn đường lát gạch nay đã xuống cấp nhưng vẫn cho người ta thấy từ xưa, Tân Độ đã văn minh, trù phú như thế nào. Các cổng làng đẹp, bề thế, bên trên đều có gác (ngày xưa là nơi trai tráng canh gác cho làng).

Những trang trí cầu kỳ

Niềm tự hào nhất của làng là thánh đường Tân Độ có kiến trúc đẹp và khá cầu kỳ. Nhà thờ được khởi công xây dựng từ năm 1929, mất chín năm mới xong do tiền xây nhà thờ hoàn toàn do giáo dân trong làng quyên góp dần. Còn lý do khác là người xưa sợ tháp chuông nhà thờ nằm trên lòng ao, xây lên sẽ bị lún nên chờ lâu cho đất lún chắc mới xây nốt phần tháp chuông.

Chính diện nhà thờ

Đến nay, người làng vẫn còn kể lại cho nhau nghe không khí làm việc say sưa, sự cố gắng nỗ lực của toàn thể dân làng trong quá trình xây dựng thánh đường, nào các cụ già chẻ lạt để làm dây buộc, thanh niên xúc vôi xe cát chở gạch, nào phụ nữ thì gánh nước trộn hồ, nấu cơm cho thợ ăn... Nhà thờ được trang trí rất tỉ mỉ, từ viên gạch, kẻ chỉ, kẻ gờ và hoa văn đều được làm công phu.

Ngày nay, ai có dịp ghé thăm Tân Độ vẫn thấy đường làng ngõ xóm cổ kính sạch đẹp. Từng mái nhà, trường học, các câu lạc bộ đều ngăn nắp dưới hàng cây xanh tỏa bóng mát. Chiều xuống, nghe tiếng chuông nhà thờ vang lên giữa đồng quê yên bình, chợt thấy cuộc sống nơi đây vẫn còn êm ả dù ngoài kia, hai bên quốc lộ, mọi thứ đã thay đổi rất nhiều.

Theo CẨM TÚ
Doanh nhân Sài Gòn Cuối tuần