Nghi lễ cưới của người Dao Thanh Y

Những giá trị văn hóa phi vật thể và vật thể của người Dao Thanh Y ở xã vùng cao Dương Hưu, huyện Sơn Động (Bắc Giang) đã được phục dựng và được biết đến như: Hội làng, lễ cấp sắc, hát giao duyên, các trò chơi dân gian truyền thống, nhà ở truyền thống... Tuy nhiên, có một nghi lễ đã trở thành dấu ấn trong tiềm thức, là nét đẹp văn hóa tinh thần của người dân nơi đây, đó là phong tục cưới.

Trước khi vào nhà trai, cô dâu được trang điểm đầu tóc bằng chiếc mũ trùm đầu có nhiều tua rua phủ mặt cùng trang phục của người Dao Thanh Y.

Tuy mặc com lê nhưng chú rể vẫn phải đeo chùm khăn thêu có tua chỉ mầu quanh người.

Cô dâu, chú rể đều được dắt bằng một dây vải.

Trước khi tổ chức hôn nhân, trai gái có được một thời gian tìm hiểu nhau, thông qua gia đình tiến hành chính thức với bốn nghi lễ như: Lễ dạm ngõ, lễ hỏi hay còn gọi là lễ đặc quả “tắp piấu”, lễ “ăn gánh” hay còn gọi là lễ “làm sách đỏ” và cuối cùng là lễ cưới. Lễ làm sách đỏ như một hôn thư được cộng đồng phê chuẩn để quyết định ngày cưới chính thức.

pCô dâu chú rể được dắt đi vòng quanh mâm chỉ có hai bát cơm trắng cùng hai chén rượu để làm thủ tục nhập gia. Lúc này cô dâu, chú rể đều phải bịt mặt bằng khăn trắng.

Sau khi đi vòng quanh mâm, chủ lễ thành hôn mời hai bên ngồi để làm lễ nhập gia.

Cô dâu, chú rể vào nhà phải bước qua băng dải đỏ đã được thầy mo làm lễ để trừ tà ma.

Thầy mo làm lễ trừ tà ma.

Chú rể xem mặt cô dâu.

Những năm gần đây, đời sống kinh tế của người Dao Thanh Y đã có nhiều khởi sắc, cũng từ đó mà những nét văn hóa truyền thống được gìn giữ cho đến nay đang dần bị cải biến đi, như nam, nữ trước khi đi lấy vợ, lấy chồng được tự do tìm hiểu nhau, người phụ nữ khi đi lấy chồng thì gia đình nhà gái không còn khóc lóc để níu kéo cô dâu, một số tiết lễ giảm đi… Tuy nhiên, những giá trị tinh túy nhất trong phong tục, nghi lễ cưới truyền thống của đồng bào thì vẫn được gìn giữ, nằm trong vốn văn hóa phi vật thể đặc sắc, riêng có của tộc người Dao Thanh Y. 

Thanh Hà